eski o‘zbek yozuvi O`zlik olmoshi. Matn ustida ishlash. Yangi lug’atlarni o’rganish. Husnixat mashqlari.
![SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND
DAVLAT UNIVERSITETI
SHARQ TILLAR VA ESKI O‘ZBEK YOZUVI FANIDAN
MUSTAQIL ISH
MAVZU: ESKI O‘ZBEK YOZUVI O` ZLIK OLMOSHI. MATN
USTIDA ISHLASH. YANGI LUG’ATLARNI O’ RGANISH.
HUSNIXAT MASHQLAR I.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_1.png)
![دوخ XOD O‘ZLIK OLMOSHI
Fors tilida دو.خ xod o‘zlik olmoshi
gapda mustaqil holda hamda biror
otga izofa orqali birikib keladi.
دوخ xod o‘zlik olmoshi mustaqil
holda ko‘pincha egalik
qo‘shimchalari bilan birga keladi.
Masalan:](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_2.png)
![عمج درفم
مدوخ
نا xode
mān o‘zimi
z مدوخ xod
am o‘zi
m
تدوخ
نا xodet
ān o‘zingi
z تدوخ xod
at o‘zi
ng
دوخ
ناش xodeš
ān o‘zlari شدوخ xod
aš o‘zi](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_3.png)
![میدرک همجرت نام دوخ ار هموظنم نیا in
manzume r ā xodem ā n tarjome kardim ‘Bu
dostonni o‘zimiz tarjima qildik’.
متشگرب مدوخ نارهت رهش زا az š ahr - e Tehr ā n
xodam bar - ga š tam ‘ Tehron shahridan o ‘ zim
qaytdim ’.
مداد وا هب ار مدوخ یسراف نابز باتک ket ā b - e
zab ā n - e f ā rsi - ye xodam - r ā be u d ā dam
‘ Fors tili darsligimni unga berdim ’.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_4.png)
![O ‘ zbek tilida o ‘ zlik olmoshidan keyin
kelgan aniqlanmish doimo egalik
qo ‘ shimchalarini qabul qiladi ( kitobim ,
do ‘ sti , ishlari , uyingiz kabi ). Fors tilida
esa aniqlanmish hech qanday egalik
qo ‘ shimchalarini qabul qilmay , دو.خ so ‘ zi
bilan oddiy izofa orqali birikadi](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_5.png)
![O‘zbek tilidagi egalik ma’nosi fors
tilida fe’lning shaxs-son
qo‘shimchalari orqali ifodalanadi.
Masalan:
دندرک مامت ار دوخ یاهراک اهنآ Ānhā
kārhā-ye xod-rā tamām kardand
‘Ular o‘z (o‘zlarining) ishlarini
tamom qildilar’.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_6.png)
![QUYIDAGI FE’LLARNING YOZILISHI VA
TALAFFUZINI O‘RGANING.
ندیباوخ xābid
an ‘ uxlamoq ’
ندناوخ xānd
an ‘ o‘qimoq ’
نتساوخ xāsta
n ‘ xohlamoq ’ ,
‘ istamoq ’](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_7.png)
![Gaplarni fors tiliga tarjima qiling.
O‘rtog‘im menga xat yozdi. U o‘zi haqida
so‘zlab berdi. U o‘z xonasini tozaladi.
Universitet yonida bir chiroyli bog‘ joylashgan.
Bugun biz mashhur shoir bilan uchrashdik. Bu
imoratning orqasida bank joylashgan.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_8.png)
![Kecha men seni magazinda ko‘rdim. Kecha
do‘stim darsga kelmadi. Daraxtning tepasiga bir
qush qo‘ndi. U o‘z kitobini stoldan oldi. Darsdan
so‘ng hamma o‘z uyiga ketdi.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_9.png)
![MATNNI MUSTAQIL O‘QING, TARJIMA QILING
HAMDA SODDA VA QO‘SHMA FE’LLARNI
ANIQLANG.
اه هژاو
it sag گس
topib olmoq peydā
ka r dan ندرک ادیپ
yo‘l rāh هار
ko‘prikdan az ru-ye pol لپ یور زا
o‘tmoq gozaštan نتشذگ](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_10.png)
![o‘ylamoq xiyāl kardan ندرک لایخ
ochko‘zlik, qilmoq tama’ kardan ندرک عمط
qo‘lga kiritmoq be dast āvardan تسد هب
ندروآ
tashlamoq andāxtan نتخادنا
suvga tashlamoq dar āb paridan ندیرپ بآ رد
chiqmoq birun āmadan ندمآ نوریب
ochko’z, tamagir tama’kār راکعمط](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_11.png)
![ع.مط گسکرا
.دوب یلپ وا هار رد .درک ادیپ ت
Tشوگ یا ه Tکت یگ Tس یزور
لایخ .دید بآ رد اردوخ س
Tکع ت Tشذگیم ل Tپ یور زا ی Tتقو
نآ ه
Tک درک ع Tمط .دراد ت Tشوگ ه Tکت م Tه یرگید گ Tس ه Tک درک
اردوخ تشوگ ه
Tکت گ Tس .دروایب ت Tسد ه Tب م Tه ار ت Tشوگ
ادیپ یزیچ بآ رد ی
Tلو .دیرپ ب Tآ رد و ت Tخادنا ل Tپ یور
مه شدوخ ت
Tشوگ ه Tکت ه Tک د Tید و د Tمآ نوریب ب Tآ زا .درکن
.دوب هدرک ادیپ ارنآ یرگید گس هکنوچ .تسین](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_12.png)
![BERILGAN MAQOLLARNI TARJIMA QILING VA
YOD OLING.
اه هژاو
‘ cho‘ntak’ kise هسیک
‘ ta’magir’ ta’magar راکمعط
‘ bo‘sh’ hāli یلاخ
‘ yolg‘on’ doruγ غورد
‘ nur’, ‘yaltirash’,
‘yorug‘lik’ foruγ غورف](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_13.png)
![۱.تسا یلاخ هشیمه راکمعط هسیک )
۲.تسا غورف یب غورد غارچ )
٣ .درادن جایتحا غارج هب روک )](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_14.png)
![یضعب ba’zi ‘ba’zi’ olmoshi ko‘plik
shaklidagi ot bilan 2 xil usulda birikadi: a)
bitishuv yo‘li bilan: اه هTT لمج ی TT ضعب ba’zi
jomlehā ‘ba’zi jumlalar’, نایوجشناد یضعب ba’zi
dānešjuyān ‘ba’zi talabalar’; b) زا az
ko‘makchisi yordamida: اه ه
Tلمج زا ی Tضعب ba’zi
az jomlehā ‘jumlalarning ba’zilari’, زا یضعب
نایوجشناد ba’zi az dānešjuyān ‘talabalarning
ba’zilari’.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_15.png)
![AGAR ANIQLOVCHI ERGASH GAP ANIQLAB KELGAN SO‘Z
QARATQICH VAZIFASIDAGI OT YOKI OLMOSH BILAN BIRIKIB
KELAGAN BO‘LSA:
یملع سنارفنک رد دنا هدش عمج اجنیا هک هدکشناد نایوجشناد
درک دنهاوخ یناTرنخس dānešjuyān-e dāneškade ke injā
jam’ šodeand dar konferāns-e elmi soxanrāni
xāhand kard ‘Bu yerga yig‘ilgan fakultet
talabalari ilmiy konferensiyada doklad qiladilar’.](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_16.png)
![ANIQLOVCHI ERGASH GAP ANIQLAB KELGAN
SO‘Z ENKLITIK OLMOSH NI QABUL QILIB
KELGAN BO‘LSA: MASALAN:
شمان دنکیم لیصحت خیرات هدکشناد رد هک ناتگرزب ردارب
؟تسیچ barādar-e bozorgetān ke dar
dāneškade-ye t ārix tahsil mikonad nāmaš
čist? Tarix fakultetida tahsil olayotgan
akangizning ismi nima?’](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_17.png)
![ANIQLOVCHI ERGASH GAP ANIQLAB
KELGAN SO‘Z KISHILIK OLMOSHI
BO‘LSA:
؟ینیب هچ غارچ اب ینیبن غارچ هک وت to ke čero γ
nabini bā čero γ če bini? ’Sen chiroqni
ko‘rmaysanku, chiroq bilan nimani ko‘rasan?’](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_18.png)
![ام هاگشناد
ناتTTTTT سکبزا ی TTTTT تلود ناهج یاه نابز هاگشناد رد ن TTTTT م
"ک
Tیلریب" ی ه Tلحم ک Tیدزن ا Tم هاگشناد .منک ی Tم لی Tصحت
هدکشناد د
TTنچ زا و گرزب ی Tلیخ ا TTم هاگشناد .ت TTسا ع TTقاو
ی هدکشناد ،ی
TTT سیلگنا ی TTT ژولولیف : ًلاثم .ت TTT سا ترابع
ا
TTTT ب ا TTTT م هاگشناد .ی TTTT سور نابز ی هدکشناد ،ی TTTT مجرتم
ی
Tگنهرف و یت Tسود ط Tباور ناهج یاه هاگشناد زا یرای Tسب
.دراد](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_19.png)
![طایح طTسو رد .ت Tسا مرخ و زب Tس و گرزب ی Tلیخ ا Tم هاگشناد طایح
ا
TT جنآ ا TT م ح TT یرفت ماگنه .ت TT سا رازلگ ن TT آ فارطا و هراوف هاگشناد
رارق هراوف ن
TT یا یور ه TT ب ور ا TT م ی هدکشناد .مینک ی TT م تحارت TT سا
رد ی
Tسراف نابز سرد سلاک .ت Tسا ترابع ه Tقبط راهچ زا و دراد
.تسا عقاو ورهار بقع موس هقبط
.دراد گرزب ی هرجنپ ود .ت
TTسا ن TTشور و گرزب ا TTم سرد سلاک
ت
Tسار فرط .ت Tسا نازیوآ ناریا یاهرهش س Tکع هرجنپ ود نایم
ه
Tسفق یوت .ت Tسه ناریا ی ه Tشقن ن Tآ یولهپ و باتک ی ه Tسفق سلاک
باتک ی
.تسا هدیچ نوگانوگ یاه باتک](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_20.png)
![ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT](/data/documents/b25bbf0f-01a1-497f-b08c-3686686a1856/page_21.png)
SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI SHARQ TILLAR VA ESKI O‘ZBEK YOZUVI FANIDAN MUSTAQIL ISH MAVZU: ESKI O‘ZBEK YOZUVI O` ZLIK OLMOSHI. MATN USTIDA ISHLASH. YANGI LUG’ATLARNI O’ RGANISH. HUSNIXAT MASHQLAR I.
دوخ XOD O‘ZLIK OLMOSHI Fors tilida دو.خ xod o‘zlik olmoshi gapda mustaqil holda hamda biror otga izofa orqali birikib keladi. دوخ xod o‘zlik olmoshi mustaqil holda ko‘pincha egalik qo‘shimchalari bilan birga keladi. Masalan:
عمج درفم مدوخ نا xode mān o‘zimi z مدوخ xod am o‘zi m تدوخ نا xodet ān o‘zingi z تدوخ xod at o‘zi ng دوخ ناش xodeš ān o‘zlari شدوخ xod aš o‘zi
میدرک همجرت نام دوخ ار هموظنم نیا in manzume r ā xodem ā n tarjome kardim ‘Bu dostonni o‘zimiz tarjima qildik’. متشگرب مدوخ نارهت رهش زا az š ahr - e Tehr ā n xodam bar - ga š tam ‘ Tehron shahridan o ‘ zim qaytdim ’. مداد وا هب ار مدوخ یسراف نابز باتک ket ā b - e zab ā n - e f ā rsi - ye xodam - r ā be u d ā dam ‘ Fors tili darsligimni unga berdim ’.
O ‘ zbek tilida o ‘ zlik olmoshidan keyin kelgan aniqlanmish doimo egalik qo ‘ shimchalarini qabul qiladi ( kitobim , do ‘ sti , ishlari , uyingiz kabi ). Fors tilida esa aniqlanmish hech qanday egalik qo ‘ shimchalarini qabul qilmay , دو.خ so ‘ zi bilan oddiy izofa orqali birikadi