logo

Estetika estetikaning predmeti, maqsadi va vazifalari

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3222.3603515625 KB
Estetika: estetikaning 
 predmeti, maqsadi va 
vazifalari.                 Reja 
tushuncha

Hikoya. Estetika predmetining 
shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar

Rivojlanishning ichki mantiqi, fan

asosiy estetik qadriyatlar.                      •
Estetikaning predmeti  insonning dunyoni yaxlit, obrazli idrok etishiga mas’ul bo‘lgan inson 
sezuvchanligidir.Bunday ta’rif go‘zallik sohasini ham, go‘zallik sohasini ham o‘z ichiga oladi. 
ulug'vor, va kulgili, fojiali va insonning hissiy idrokini tavsiflovchi boshqa estetik kategoriyalar: 
dunyo. Shuningdek, u inson ruhiyatining ana shu alohida sohasi – hissiyotni rivojlantiruvchi va 
tarbiyalovchi san’at sohasini ham qamrab oladi.
•
Estetika  - umuminsoniy qadriyatlarning tarixan shartlangan mohiyati, ularning vujudga kelishi, 
idrok etilishi, baholanishi va rivojlanishi haqidagi fan. Bu insonning har qanday faoliyati 
jarayonida, birinchi navbatda, san'atda dunyoni estetik jihatdan o'rganishning eng umumiy 
tamoyillari haqidagi falsafiy fan bo'lib, unda dunyoni o'rganish natijalari shakllanadi, 
mustahkamlanadi va eng yuqori mukammallikka erishadi. go'zallik qonunlari.
•
Estetikaning tabiati va uning voqelik va san'atdagi rang-barangligi, insonning olamga estetik 
munosabati tamoyillari, san'atning mohiyati va qonuniyatlari -  bu fanning asosiy masalalari. •
ESTETIKA  (NEM.  ÄSTHETIK  , YUNONCHA A  STHĒSSIS - “HISSIYOT, HISSIY IDROK”) — Ἴ
SAN ATDAGI, TABIATDAGI VA HAYOTDAGI GO ZALLIKNING MOHIYATI VA SHAKLLARI 	
ʼ ʻ
HAQIDAGI, IJTIMOIY ONGNING ALOHIDA SHAKLI SIFATIDA SAN AT HAQIDAGI FALSAFIY 	
ʼ
TA LIMOT .	
ʼ
•
RUS FAYLASUFI A.F.LESOVNING FIKRICHA, ESTETIKA PREDMETI VOQELIKNING QAYSI 
SOHASIGA MANSUB BO'LISHIDAN QAT'I NAZAR, EKSPRESSIV SHAKLDIR. LOSEVNING 
TA'KIDLASHICHA, JAMOAT HAYOTINING DEYARLI HAR BIR SOHASI HAR QANDAY IJTIMOIY-
TARIXIY VOQELIKNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARINI O'ZLASHTIRADIGAN VA 
JAMLAYDIGAN ESTETIKA MANBAI BO'LISHI MUMKIN.
•
V. V. BYCHKOVNING FIKRIGA KO'RA, ESTETIKA (YUNONCHA A  STHINOM AI - "HIS QILISH"; 	
Ἰ
A STHĒTIKIS - "HISSIYOTLAR BILAN IDROK ETILGAN") - BU UTILITAR BO'LMAGAN FAN, 	
Ἰ
SHAXSNING O'ZIGA XOS TAFAKKURI YOKI IJODIY TAJRIBASINI O'RGANADIGAN REAL 
TAJRIBA. UNING RIVOJLANISHI, BU JARAYONDA VA BUNING NATIJASIDA INSON RUHIY VA 
HISSIY EYFORIYA, JO'SHQINLIK, TA'RIFLAB BO'LMAYDIGAN QUVONCH, BAXT, KATARSIS, 
EKSTAZ, MA'NAVIY ZAVQ, OLAMDAGI BIRLIKDA ORGANIK ISHTIROKINI HIS QILADI, HIS 
QILADI, BOSHDAN KECHIRADI. UNING MA'NAVIY VA MODDIY ASOSLARI, UNING ASOSIY 
AJRALMASLIGI, UNDAN VA KO'PINCHA ANIQROQ - RUHIY BIRINCHI SABAB BILAN, 
IMONLILAR UCHUN - XUDO BILAN. "ESTETIKA" ATAMASI ZAMONAVIY ILMIY 
ADABIYOTLARDA VA KUNDALIK HAYOTDA VA BOSHQA MA'NODA - MADANIYATNING 
ESTETIK TARKIBIY QISMIGA VA UNING ESTETIK TARKIBIY QISMLARIGA NISBATAN 
QO'LLANILADI. SHU MA'NODA ULAR XULQ-ATVOR, FAOLIYAT, SPORT, MAROSIM, MAROSIM, 
HAR QANDAY OB'EKT VA BOSHQALAR ESTETIKASI HAQIDA GAPIRADI. ESTETIKANING 
ASOSIY KATEGORIYALARI: GO'ZAL, XUNUK, ULUG'VOR, TAYANCH, FOJIALI, KULGILI, 
ULUG'VOR, DAHSHATLI . Bychkov V.V.
A . F. LosevVIKTOR VASILEVICH BYCHKOV (1942 
YILDA TUG'ILGAN) - SOVET VA RUS 
FAYLASUFI, ESTETIKA TARIXCHISI, 
FALSAFA FANLARI DOKTORI.
ALEKSEY FEDOROVICH LOSEV - RUS 
SOVET FAYLASUFI, ANTIK DAVRLAR 
TARIXCHISI, TARJIMON, YOZUVCHI, 
SOVET MADANIYATINING KO'ZGA 
KO'RINGAN ARBOBI. PROFESSOR, 
FILOLOGIYA FANLARI DOKTORI (1943).   Estetika predmetining shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar
XVIII asrning o'rtalariga qadar. estetik muammolar sof shaklda alohida ajratilmagan. Go'zallik va 
san'atning mohiyati haqidagi mulohazalar falsafiy, axloqiy, diniy, siyosiy va badiiy mulohazalar bilan 
bog'liq holda paydo bo'ldi. Ba'zi tadqiqotchilar estetikaning shakllanishiga jiddiy ta'sir ko'rsatgan bir 
qator omillarni ajratib ko'rsatishadi (qarang: Volkova E.V., Novikova L.I. Estetika mavzusi va usullari 
haqida // Estetika tarixi va nazariyasi masalalari. M., 1975):
•
Falsafa fan sifatida
•
San'at badiiy amaliyot sifatida.
•
ijtimoiy tartib. RIVOJLANISHNING ICHKI MANTIQI, 
FAN.
  Falsafiy ta'limotning tabiati estetika xususiyatlari va uning predmetining 
shakllanishida o'z aksini topdi. Masalan, antik davrda falsafalash mantig'i o'ziga 
xos estetik muammolarni shakllantirishni belgilab bergan. Shunday qilib, Aflotun 
tomonidan go'zallik tushunchasining rivojlanishi uning gnoseologiyasining zaruriy 
qismi edi. 
Estetik tafakkur taraqqiyotining turli davrlarida ijtimoiy tuzum uni mafkuraviy-
ijtimoiy muammolar bilan bog’liq bo’lgan muayyan masalalarga e’tibor qaratishga 
majbur qildi, bu esa tabiiy ravishda o’z sohasini ham rivojlantirdi. asosiy  est et ik  qadriy at lar.
  Est et ik  qadriy at larning o'ziga xosligi insonning v oqelik k a est et ik  munosabat ining o'ziga xos 
xususiy at i bilan belgilanadi, real ob'ek t larning mazmuni, t uzilishi, o'lchov i v a t art ibini bilish v a 
baholashga qarat ilgan bev osit a hissiy -ma'nav iy  manfaat siz idrok  et ish. 
Shunga k o'ra, quy idagilar est et ik  ahamiy at ga ega bo'lishi mumk in: 
- shahv oniy  t afak k ur uchun ochiq bo'lgan narsalar v a t abiat  hodisalari; 
- shax sning o'zi (uning t ashqi k o'rinishi, harak at lari, harak at lari, xat t i-harak at lari); 
- odamlar t omonidan y arat ilgan narsalar; 
- ruhiy  faoliy at  mahsulot lari (ilmiy, publit sist ik  v a boshqalar), chunk i ularning t uzilishi hissiy  
jihat dan idrok  et iladi v a baholanadi; 
- barcha x ilma-x illigi bilan san'at  asarlari. 
Bu ob'ek t larning barchasida ma'lum bir est et ik  qiy mat ning mav judligi ularning qanday  ijt imoiy -
t arixiy  munosabat lar t izimiga k irganligiga bog'liq. Binobarin, t abiiy  ob'ek t  est et ik  qadriy at  
t ashuv chisi bo'lishi mumk inligiga qaramasdan, uning mazmuni doimo ijt imoiy -t arix iy  bo'lib, milliy  
v a xalqaro, t arix iy  barqaror v a o'zgaruv chan, guruh v a indiv iduallik  dialek t ik  aloqasini o'zida 
mujassam et adi. 
Est et ik  qadriy at ning t ashuv chilarigina emas, balk i uning t urlari ham xilma-x ildir. Est et ik  
qadriy at larning asosiy  t uri - go'zallik .  E't iboringiz uchun rahmat

Estetika: estetikaning predmeti, maqsadi va vazifalari.

Reja  tushuncha  Hikoya. Estetika predmetining shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar  Rivojlanishning ichki mantiqi, fan  asosiy estetik qadriyatlar.

• Estetikaning predmeti insonning dunyoni yaxlit, obrazli idrok etishiga mas’ul bo‘lgan inson sezuvchanligidir.Bunday ta’rif go‘zallik sohasini ham, go‘zallik sohasini ham o‘z ichiga oladi. ulug'vor, va kulgili, fojiali va insonning hissiy idrokini tavsiflovchi boshqa estetik kategoriyalar: dunyo. Shuningdek, u inson ruhiyatining ana shu alohida sohasi – hissiyotni rivojlantiruvchi va tarbiyalovchi san’at sohasini ham qamrab oladi. • Estetika - umuminsoniy qadriyatlarning tarixan shartlangan mohiyati, ularning vujudga kelishi, idrok etilishi, baholanishi va rivojlanishi haqidagi fan. Bu insonning har qanday faoliyati jarayonida, birinchi navbatda, san'atda dunyoni estetik jihatdan o'rganishning eng umumiy tamoyillari haqidagi falsafiy fan bo'lib, unda dunyoni o'rganish natijalari shakllanadi, mustahkamlanadi va eng yuqori mukammallikka erishadi. go'zallik qonunlari. • Estetikaning tabiati va uning voqelik va san'atdagi rang-barangligi, insonning olamga estetik munosabati tamoyillari, san'atning mohiyati va qonuniyatlari - bu fanning asosiy masalalari.

• ESTETIKA (NEM. ÄSTHETIK , YUNONCHA A STHĒSSIS - “HISSIYOT, HISSIY IDROK”) — Ἴ SAN ATDAGI, TABIATDAGI VA HAYOTDAGI GO ZALLIKNING MOHIYATI VA SHAKLLARI ʼ ʻ HAQIDAGI, IJTIMOIY ONGNING ALOHIDA SHAKLI SIFATIDA SAN AT HAQIDAGI FALSAFIY ʼ TA LIMOT . ʼ • RUS FAYLASUFI A.F.LESOVNING FIKRICHA, ESTETIKA PREDMETI VOQELIKNING QAYSI SOHASIGA MANSUB BO'LISHIDAN QAT'I NAZAR, EKSPRESSIV SHAKLDIR. LOSEVNING TA'KIDLASHICHA, JAMOAT HAYOTINING DEYARLI HAR BIR SOHASI HAR QANDAY IJTIMOIY- TARIXIY VOQELIKNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARINI O'ZLASHTIRADIGAN VA JAMLAYDIGAN ESTETIKA MANBAI BO'LISHI MUMKIN. • V. V. BYCHKOVNING FIKRIGA KO'RA, ESTETIKA (YUNONCHA A STHINOM AI - "HIS QILISH"; Ἰ A STHĒTIKIS - "HISSIYOTLAR BILAN IDROK ETILGAN") - BU UTILITAR BO'LMAGAN FAN, Ἰ SHAXSNING O'ZIGA XOS TAFAKKURI YOKI IJODIY TAJRIBASINI O'RGANADIGAN REAL TAJRIBA. UNING RIVOJLANISHI, BU JARAYONDA VA BUNING NATIJASIDA INSON RUHIY VA HISSIY EYFORIYA, JO'SHQINLIK, TA'RIFLAB BO'LMAYDIGAN QUVONCH, BAXT, KATARSIS, EKSTAZ, MA'NAVIY ZAVQ, OLAMDAGI BIRLIKDA ORGANIK ISHTIROKINI HIS QILADI, HIS QILADI, BOSHDAN KECHIRADI. UNING MA'NAVIY VA MODDIY ASOSLARI, UNING ASOSIY AJRALMASLIGI, UNDAN VA KO'PINCHA ANIQROQ - RUHIY BIRINCHI SABAB BILAN, IMONLILAR UCHUN - XUDO BILAN. "ESTETIKA" ATAMASI ZAMONAVIY ILMIY ADABIYOTLARDA VA KUNDALIK HAYOTDA VA BOSHQA MA'NODA - MADANIYATNING ESTETIK TARKIBIY QISMIGA VA UNING ESTETIK TARKIBIY QISMLARIGA NISBATAN QO'LLANILADI. SHU MA'NODA ULAR XULQ-ATVOR, FAOLIYAT, SPORT, MAROSIM, MAROSIM, HAR QANDAY OB'EKT VA BOSHQALAR ESTETIKASI HAQIDA GAPIRADI. ESTETIKANING ASOSIY KATEGORIYALARI: GO'ZAL, XUNUK, ULUG'VOR, TAYANCH, FOJIALI, KULGILI, ULUG'VOR, DAHSHATLI .

Bychkov V.V. A . F. LosevVIKTOR VASILEVICH BYCHKOV (1942 YILDA TUG'ILGAN) - SOVET VA RUS FAYLASUFI, ESTETIKA TARIXCHISI, FALSAFA FANLARI DOKTORI. ALEKSEY FEDOROVICH LOSEV - RUS SOVET FAYLASUFI, ANTIK DAVRLAR TARIXCHISI, TARJIMON, YOZUVCHI, SOVET MADANIYATINING KO'ZGA KO'RINGAN ARBOBI. PROFESSOR, FILOLOGIYA FANLARI DOKTORI (1943).