ФАРҲАНГНИГОР Ӣ - ЛЕКСИКОГРАФИЯ Яке аз соҳаҳои асосии забони адабии ҳозираи то ик лексикография мебошад. ҷ Лексикография аз лафзи юнонии лексика - калима, графия - хат аст, яъне маълумот дар бораи маънои калима мебошад. Лексикографияи забони то ик -форс ҷ ӣ ӣ аз асри X оғоз шуда, бо равиши замон тара ққ ӣ карда, то ба замони мо омада расидааст.

Луғатҳои аввалин асосан аз тарафи адибон ба сифати рисолаҳои мухтасари калимаҳои душворфаҳм бо аъзоҳо тартиб дода мешуданд. Ин рисолаҳо лексикаи номаълум ва ё шубҳанокро дар бар мегирифтанд ва ҳамчун манбаи захираи луғав хизмат мекарданд. Калимаҳои ин ӣ рисолаҳои луғав ба тартиби ҳарфҳои ӣ охирин оварда мешуданд, то ки шоирон калимаи бо ин ё он қофия даркорро зуд дарёбанд.

Агар мо давраи таърихии луғатнависиро бо диққат мутолиа намоем, онро ба ду давра тақсим кардан мумкин аст: а) давраи якум (асрҳои Х- XV ); б) давраи дуюм (асрҳои XV -Х1Х) . Давраи якуми луғатнавис асосан ӣ калимаҳои эзоҳшаванда мувофиқи тартиби алфавити ҳарфҳои охир ой гирифтанд, чунки ин ҷ луғатҳо на танҳо барои хонанда ва шоирони Мовароуннаҳр, балки барои он низ тартиб дода шудаанд, ки шоирон калимаҳои душворфаҳмро ба зуд ёфта тавонанд. ӣ

Якумин луғати тафсирие, ки маҳфуз монда то ба мо расидааст «Луғати фурс»-и Асадии Т с мебошад, ӯ ӣ ки дар нимаи дуюми асри XI дар Озарбо й ҷ они ҷ ануб ӣ таълиф шудааст. Дар «Луғати фурс» лексикаи душвори асарҳои шоирони Мовароуннаҳр ва Хуросон эзоҳ меёбанд. Дар луғат бисёр мисолҳо аз осори Р дак , Дақиқ , Абушакури Балх , ӯ ӣ ӣ ӣ Унсур , Фаррух ва дигар шоирони асрҳои X-XI ӣ ӣ гирд оварда шудаанд. Калимаҳои эзоҳшаванда дар «Луғати фурс» мувофиқи тартиби алифбои ҳарфҳои охир ҷ ой гирифтаанд. То аввалҳои асри XIV асосан «Луғати фурс» ва вариантҳои такмилёфтаи онро истифода мекарданд.

Луғати муҳимме, ки пас аз «Луғати фурс» таълиф шудааст, «Сиҳоҳ-ул-фурс»-и Муҳаммад Ҳиндушоҳи Нах ҷ авон мебошад.ӣ Дар давраҳои баъдина лексикографияи форс -то ик ба таври ӣ ҷ ӣ махсус инкишоф меёбад. Луғатҳои зиёди тафсир ӣ к и фарҳанг ном доштанд , тасниф мешаванд.