“ FAUST” asari Iogann Volfgang fon Gy ot e JAHON ADABIYOTI

RE JA: 1. Faust ijodi tarixining asosiy sanalari 2. Fojianing tuzilishi 3. Badiiy xususiyatlar 4. Yevgeniy Delakrua rasmlari 5. Salvador Dalining rasmlari 6. Gyotening “Faust” asari: xulosa o’rnida

GYOTE  “ F aust ” Gyote ijodining yirik mahsuli – bo‘lgan. Asar XVIII asrning oxiri va XIX asrning birinchi choragida yozilgani (1773-1831yy) uchun ana shu xilma-xil voqealarga boy bo‘lgan yevropa hayotini aks ettiradi. Asarda inson hayotiga, uning jamiyatda tutgan o‘rniga diqqat qaratilgan.  Tabiatning, koinotning qudratli kuchlarini inson irodasiga bo‘ysundirish, uning qonunlarini o‘rganish va bu sirlarni odamzod foydasiga xizmat qildirish ulug‘ mutafakkir olim Gyotening doimiy orzusi bo‘lib keldi.

"Siz yana shu yerdasiz, o'zgaruvchan soyalar, Meni uzoq vaqtdan beri bezovta qilgan, Nihoyat mujassam topasizmi, Yoki mening yosh ishtiyoqim soviganmi?" “ Faust”ning ilk nashri

Tragediya tuzilishi  Uning buyuk qahramoni Faust ana shu orzuni amalga oshirishdek olijanob ishga bel bog‘laydi. Faust haqidagi afsona (XVI asr) nemis xalq she'riyatida yaratilgan eng buyuk asar bo‘lib, Gyote qo‘liga qalam olgan kunidan boshlab bu haqida asar yozishni orzu qilar edi. Ana shu afsonalarda Faust olim, sexrgar, shaytonlar bilan munosabatda bo‘lgan kishi sifatida talqin qilinadi.  Arshi a'loda shayton Mefistofel xudo bilan Faust to‘g‘risida munozara qiladi. Shaytonning fikricha, koinoti azimda inson ojiz bir narsa, u baxtsiz, abadul-abad azob-uqubatda yashaydi. Agar xudo unga aql ato qilmasa, inson yomon yashamagan bo‘lur edi. Buning ustiga Faust butun koinot va tabiat sirlarini ilmu fan kuchi bilan bilib olmoqchi. Mefistofel Faustning bu intilishlariga ishonmaydi, unga shubha bilan qaraydi. Xudo esa, inson adashib bo‘lsa ham, izlash, qidirish natijasida kamolot cho‘qqisi tomon boradi, deb unga umid bildiradi. Bu umid Gyotening inonparvarlik qarashlarining natijasidir. Shayton, men albatta Faustning nafsini qo‘zg‘ab, yomon yo‘llarga olib boraman, uning intilishlarini, orzularini puchga chiqaraman, deydi. Asarning asosiy konflikti va tuguni shu yerdan boshlanadi.