fors tilida izofa zanjiri matn ustida ishlash
![Mavzu;fors tilida
izofa zanjiri matn
ustida ishlash
Yangi lug’ atlarni
o’rganish husnixat
mashqlari. savol
javoblari](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_1.png)
![
Fors tilida izofa deb aniqlovchi va
aniqlanmish,qaratqich va qaralmish izofa
deb
ataluvchi urg’usiz e tovushi orqali
bog’lanadi .
Masalan:
Divor- e sefid- oq devor . ییییوپد
Go’l-e so’rx- qizil gul خ رس لک
Ketob -e doneshju-talabaning kitobi . .
وحشناد باتک Fors izofasi haqida ma’lumot](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_2.png)
![Fors tili izofiy birikmasida so’z
tartibi o’zbek tiliga nisbatdan
qarama- qarshidir.agar o’zbek tilida
avval aniqlovchi so’ng
aniqlanmish yohud avval
qaratqich so’ng qaralmish ,kelsa
fors tilida esa, aksincha, avval,
aniqlanmish so’ng aniqlovchi yoki
avval qaralmish so’ng qaratqich
keladi.](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_3.png)
![Fors tili grammatikasida izofiy birikmadagi
aniqlanmish فاضم mo’zof va aniqlovchi هیلا فاضام
mo’zof e eleyh deb nomlanadi. izofa ko’rsatgichi
Doimo mo’zofdan فاضام so’ng qo’yiladi va فاضام mo’zof
bilan
هیلا فاضام mo’zof--e eleyhni bir - biriga bog’lab izofiy
birikma
hosil qiladi. izofiy birikmadagi so’zlar ajratib
o’qilmay bir butun umumiy intonatsiya ostida
talaffuz etiladi odatda izofiy birikma bir butun
sintaktik birlik hisoblanadi.](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_4.png)
![
Undosh bilan tugagan so’zlardan so’ng izofa zir
belgisi orqali yozilib e tallafuz etiladi odatda zir
belgisi yozuvda ifoda etilmaydi talaffuzda esa
doimo saqlanib qoladi.
Masalan;
Soat e telo- tilla soat الط تعاس
Zabone forsi –fors tili
یصراف بناز
Torix e ozbakeston- ozbekiston tarixi-
ناتسکبزا غیر بن
Dars e hafto’m
yettinchi dars
بنفه سرد](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_5.png)
![
Go’leston e sa’di-Sa’diyning gulistoni یدعس ناتسلاگ
Xiyobon e bobo’r- bobur ko’chasi -
بناب نابایخ
e qisqa unlisi bilan tugagan sozlardan song izofa hamza
belgisi orqali yozilib ye deb tallaffuz etiladi
Masalan;
Taxta ye seyoh - qora doska
هایس هتتخ
Xamsa ye navoi –Navoiyning Xamsasi
ییاون هسمخ
navisande ye ma’ ruf- taniqli yozuvchi
فورعم هدنسیون](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_6.png)
![
Ruznoma ye divori - devoriy gazeta یراوید همانزور
Hamza belgisi odatda ishora etilmay yozuvda
tushirib qolgan/
Masalan;
Taxta ye seyoh - qora doska
هایس هتحت
Ruznoma ye divori –devriy gazeta
یراوید همانزور](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_7.png)
![
Oxirgi yillarda eron orfografiyasida o’zgartirishlar
kiritilib , hamza belgisi o’rnida ی yo harfi yoziladigan
boldi.biz ham shu o’rinda yo harfini berib borishga
harakat qildik.
Masalan;
Panjara ye kuchek -kichik deraza – کچوک ی هرحنپ
Xona ye ahmad - Ahmadning uyi
دمحا ی هناخ
Doneshkade ye xovarshenosi sharqshunoslik fakulteti
یسانشرواخ ی هدکسناد](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_8.png)
![
3 Cho’ziq unlilar bilan tugagan so’zlardan so’ng
izofa yo ی harfi orqali yozilib ye deb tallaffuz
qilinadi .
Masalan ;
bu ye go’l –gulning hidi لگ ی وب
Po ye miz-stolning oyog’i
زبم ی اپ
Doneshju ye donishkade –fakultetning talabasi وحشناد
هدکشناد ی
Ru ye zibo –chiroyli yuz
ابیز ی ور
](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_9.png)
![
Eslatma I cho’ziq unlisi bilan tugagan so’zlarda ی
yo
yozuvda ifoda etilmay talaffuzda I unlisidan
so’ng
bir ye qo’shib o’qiladi.
Masalan;
Sandali -ye bo’zo’rg –katta stul گوزب یلدنص
Mohi ye daryo –dengiz balig’i
ایرد یهام
Bini ye u –uning burni
وا ینیب](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_10.png)
![Undoshdan
so’ng
•
D e
•
. E qisqa
unlisidan so’ng
•
ye
•
. Cho’ziq
unlilardan so’ng
•
ye
•
/Izofaning yozilishi](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_11.png)
![Kllasik asarlarimiz da qo’llangan forsiy izofa shakllari
badiiy tilning jozibali tasvirlarga boy serjilo bo’lishiga
olib kelgan.
MASALAN;
Ey /mus’hafi husnungg’a /menging nuqtasi oyat.
Islom eliga bo’ldi yuzung /nuri hidoyat./](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_12.png)
![Daryo-
ye azim
Shohe
zindaDard e
bedavoBerilgan so’zlarni tarjima qiling va izofiy
birikmalarning qaysi turi ekanligini aniqlang](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_13.png)
![ketob e zabon e forsi ye doneshyor e mo
O’qituvchimizning fors tili kitobi
ام رایسناد یسراف نابز باتک
Kormandon e elmi ye anstitut ye torix
Tarix institutining ilmiy xodimlari
خیربنیوتیتسنا یماع نادنمراک Izofiy birikmalar yozish](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_14.png)
![
Foydalanilgan adabiyotlar
w.w.w ziyo com/
kutubxonasi
Malik Abdusamadov fors
tili grammatikasi](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_15.png)
![
Rahmate
kalon](/data/documents/41ab7dbe-174b-4d26-a3d9-dac8351c642d/page_16.png)
Mavzu;fors tilida izofa zanjiri matn ustida ishlash Yangi lug’ atlarni o’rganish husnixat mashqlari. savol javoblari
Fors tilida izofa deb aniqlovchi va aniqlanmish,qaratqich va qaralmish izofa deb ataluvchi urg’usiz e tovushi orqali bog’lanadi . Masalan: Divor- e sefid- oq devor . ییییوپد Go’l-e so’rx- qizil gul خ رس لک Ketob -e doneshju-talabaning kitobi . . وحشناد باتک Fors izofasi haqida ma’lumot
Fors tili izofiy birikmasida so’z tartibi o’zbek tiliga nisbatdan qarama- qarshidir.agar o’zbek tilida avval aniqlovchi so’ng aniqlanmish yohud avval qaratqich so’ng qaralmish ,kelsa fors tilida esa, aksincha, avval, aniqlanmish so’ng aniqlovchi yoki avval qaralmish so’ng qaratqich keladi.
Fors tili grammatikasida izofiy birikmadagi aniqlanmish فاضم mo’zof va aniqlovchi هیلا فاضام mo’zof e eleyh deb nomlanadi. izofa ko’rsatgichi Doimo mo’zofdan فاضام so’ng qo’yiladi va فاضام mo’zof bilan هیلا فاضام mo’zof--e eleyhni bir - biriga bog’lab izofiy birikma hosil qiladi. izofiy birikmadagi so’zlar ajratib o’qilmay bir butun umumiy intonatsiya ostida talaffuz etiladi odatda izofiy birikma bir butun sintaktik birlik hisoblanadi.
Undosh bilan tugagan so’zlardan so’ng izofa zir belgisi orqali yozilib e tallafuz etiladi odatda zir belgisi yozuvda ifoda etilmaydi talaffuzda esa doimo saqlanib qoladi. Masalan; Soat e telo- tilla soat الط تعاس Zabone forsi –fors tili یصراف بناز Torix e ozbakeston- ozbekiston tarixi- ناتسکبزا غیر بن Dars e hafto’m yettinchi dars بنفه سرد