logo

Gotika va Roman

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

4122.2724609375 KB
Got ik a v a Roman       
Roman uslubi  — Yevropa 
asosan, Gʻarbiy Yevropa 
sanʼatida 10-asrdan 12—
13-asrlargacha hukm 
surgan badiiy uslub. Bu 
davr sanʼatida Qad. Rim 
madaniyati va 
meʼmorligida Qad. Rim 
meʼmorligi uslub va 
unsurlaridan keng 
foydalanilgan "roman" 
iborasi shartli boʻlib, 
"rimniki" maʼnosini 
anglatadi.       
Yevropada xristian diniy tizimining 
mustahkamlanishi va yoyilishi bilan bogʻliq 
holda rivojlandi, shuning uchun markazlari 
monastirlar boʻlib, quruvchi, haykaltarosh va 
toshtaroshlari  esa  monaxlar edi. 11-asr 
oxiridan sayyor quruvchilar sobor, monastir, 
cherkov, qoʻrgʻon va qasrlar qurib Roman 
uslubini yaratdilar. Binolar toshdan qurilgan 
bazilika turi asosiy oʻrinni egallaydi, 
tuzilishining asosini minora tashkil etadi, 
uning atrofidagi geometrik shakllar kub, 
prizma, silindr va boshqalar binoning yaxlit 
majmuini hosil qiladi.               
  R.u .da vitraj ham oʻz oʻrniga ega 
boʻlgan. Amaliy sanʼatda kitob 
miniatyurasi rivojlandi. Yevropaning 
koʻpgina mamlakatlarida miniatyura 
maktablari (rassomlar) shakllandi, 
yaratilgan asarlar mustaqil asar 
sifatida ahamiyatga egadir. 
Jumladan, fransuz rassomlari akauka 
Limburglar 60 dan ortiq 
miniatyuralarda yil fayellari, qishloq 
xoʻjaligi bilan band kishilarning 
hayotini jonli ifodalagan.       
Got ik a   italyancha :  gotico  — german 
qabilalaridan gotlar nomidan, gotika uslubi — 
Gʻarbiy, Markaziy va qisman Sharqiy Yevropa 
mamlakatlarida oʻrta asrlar sanʼatida hukm 
surgan badiiy uslub. "Gotika." termini 
Uygʻonish davrida qoʻllanila boshlagan. 12-
asrda roman uslubi oʻrniga yuzaga kelgan. 
G.da yetakchi oʻrinni meʼmorlik egalladi, unda 
meʼmorlik, haykaltaroshlik va rangtasvir 
asosan vitrajning uygʻunligi buyuk namunasi 
boʻlgan ibodatxona alohida oʻrin tutadi.              
  Ibodatxona qurishning yangi loyiha tizimi ishlab 
chiqildi: bosh tarzi uchli ravoqli va gumbazlari 
qovurgʻali nervyur, ogʻirligi arkbutanlar orqali 
tashqi devor va tayanch ustunlar kontrforsga 
oʻtkazilgan sinchli tuzilma. Gumbaz toʻshamalari 
yengil qalamalar b-n toʻldirilgan, ustun 
oralaridagi yirik oynalar vitrajlar b-n bezatilgan, 
gʻarbiy tarzida minoralar bal. 150 m gacha 
qurilgan. Bu yangi loyiha neflar kengligi va bino 
balandligini birmuncha oshirgan.              
Gotika tasviriy sanʼati diniy va dunyoviy 
dunyoqarashlardagi uygʻunlikni saqlagan holda 
rivojlandi, ayni vaqtda voqelikni uning hodisalari b-n 
birga aks ettirishga intildi. Ibodatxonalar bezagida 
haykal va relyeflar. Reyms ibodatxonasida 2300 dan ortiq 
haykal, vitrajlar Sen-Deni, Shartr va boshqalarda keng 
qoʻllanilgan, tasviriy sanʼat asarlari meʼmoriy 
mujassamotga boʻysundirilgan. Diniy mavzudagi asarlar 
b-n bir qatorda maishiy lavhalar, mehnat jarayoni aks 
etgan, baʼzan hajviy lavhalar ham uchraydi Parij, Amyen, 
Strasburg va boshqalar joylardagi ibodatxonalar.              Foydalanilgan adabiyotlar:

Oʻzbekiston   milliy   ensiklopediyasi  (2000-2005) 
maʼlumotlaridan foydalandim.

Wekepwdiya

Got ik a v a Roman

 Roman uslubi  — Yevropa asosan, Gʻarbiy Yevropa sanʼatida 10-asrdan 12— 13-asrlargacha hukm surgan badiiy uslub. Bu davr sanʼatida Qad. Rim madaniyati va meʼmorligida Qad. Rim meʼmorligi uslub va unsurlaridan keng foydalanilgan "roman" iborasi shartli boʻlib, "rimniki" maʼnosini anglatadi.

 Yevropada xristian diniy tizimining mustahkamlanishi va yoyilishi bilan bogʻliq holda rivojlandi, shuning uchun markazlari monastirlar boʻlib, quruvchi, haykaltarosh va toshtaroshlari esa monaxlar edi. 11-asr oxiridan sayyor quruvchilar sobor, monastir, cherkov, qoʻrgʻon va qasrlar qurib Roman uslubini yaratdilar. Binolar toshdan qurilgan bazilika turi asosiy oʻrinni egallaydi, tuzilishining asosini minora tashkil etadi, uning atrofidagi geometrik shakllar kub, prizma, silindr va boshqalar binoning yaxlit majmuini hosil qiladi. 

   R.u .da vitraj ham oʻz oʻrniga ega boʻlgan. Amaliy sanʼatda kitob miniatyurasi rivojlandi. Yevropaning koʻpgina mamlakatlarida miniatyura maktablari (rassomlar) shakllandi, yaratilgan asarlar mustaqil asar sifatida ahamiyatga egadir. Jumladan, fransuz rassomlari akauka Limburglar 60 dan ortiq miniatyuralarda yil fayellari, qishloq xoʻjaligi bilan band kishilarning hayotini jonli ifodalagan.