Infografikani yaratish texnologiyalari

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1864.1181640625 KB

Скачать

MA VZU: IN FOGRAFIKAN I
YARATISH TEX N OLOGIYALARI
•
Reja:
•
1 Infografika yaratish
•
2 Infografika texnologiyalari
•
3 Infografikani yaratish texnologiyalari

.“INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI”
FANINI O‘QITISHNI YANADA TAKOMILLASHTIRISH
MASALALARI
•
Ma’lumki, “Informatika va axborot texnologiyalari” fani o‘z xususiyatiga ko‘ra
fanlararo xarakterga ega bo‘lgan kompleksli ilmiy yo‘nalish hisoblanib, boshqa
ilmiy yo‘nalishlarni rivojlantirishda muhim ro‘l o‘ynaydi. Shuning uchun u fan-
texnika va ta’lim tizimlarida integrativ funksiyani bajaruvchi fan sifatida tan
olinadi. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgan yillaridan buy on
mamlakatimizda axborotlashtirish va ta’limda axborot - kommunikatsiya
texnologiyalarini qo‘llash muammolariga xukumatimiz tomonidan alohida
e'tibor qaratilmoqda.

•
Infografika nima:
•
Infografiya - bu ma'lum bir murakkablik va ahamiyatga
ega bo'lgan ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri va tezkor
tarzda sintez qilishdan iborat bo'lgan matn, illyustratsiya
va dizaynni birlashtirgan tushuntirishli rasm.
•
Ushbu atama jurnalistik sohada to'qsoninchi yillarda,
grafik elementlar orqali ma'lumot berish mashqlariga
nom berish zaruriyatidan keyin paydo bo'lgan. Biroq,
infografikadan foydalanish ancha eski.

“ INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” FANINI
O‘QITISHDA INTERFAOL USULLARNING O‘RNI VA ULARNI
QO‘LLASH
•
Keyingi vaqtlarda pedogogik texnologiya masalasi mutaxassislar tomonidan
alohida tadqiqot ob’yekti sifatida o‘rganila boshlandi. Bunda pedogogik
texnologiya ta’lim, o‘qitish jarayoni maqsadiga va shaxs barkamolligiga
erishtirishga yo‘naltirilgan pedagogik faoliyat samardorligini oshirishning
tizimlashtirilgan, loyixalashtirilgan vosita va usullari sifatida talqin
qilinadi.Fanlarni o‘qitish o‘qituvchidan mantiqiy usullar asosida pedagogik
texnologiyalardan foydalanishni talab etadi. Chunki fan asoslarini o‘zlashtirish
uchun talaba abstrakt tushuncha, (kategoriya)larning mazmun, mohiyatini
teran anglab yetishi kerakli, bunga esa o‘qituvchi, eng avvalo, dars jarayonida
zamonaviy pedagogik texnologiyalarni mantiqiy usullardan mohirlik bilan
foydalangani holda qo‘llay bilishi orqali erishadi.

•
Infografika turli xil modellarga, masalan diagrammalar, diagrammalar,
kontseptsiya xaritalari va boshqalarga javob beradi. Xuddi shu tarzda,
ular lisoniy va lisoniy bo'lmagan vizual resurslarning har xil turlaridan
foydalanadilar: matn, rasmlar, ranglar, tartib mezonlari va har xil foydali
plastik va kompozitsion elementlar.
•
Bu kundalik matbuotda ham, jurnallarda, o'quv adabiyotlarida, veb-
sahifalarda, ijtimoiy tarmoqlarda va har qanday ommaviy tarqatish
materiallarida keng qo'llaniladigan manbadir. Masalan, ovoz berish
bo'yicha ko'rsatmalar, ovqatlanish ko'rsatmalari va boshqalar.

•
Zamonaviy pedagogik texnolgiyalar va interfaol usullar asosida o‘qituvchining
yangi bilimlarning talabalar tomonidan muayyan o‘quv topshiriq, masalalarni
yechishi bo‘yicha muammoviy vaziyatlarni tashkil qilishi va shu yo‘nalishda
o‘quv jarayonini boshqarishi tamoyili yotadi. Zamonaviy pedagogik
texnolgiyalar va interfaol usullardan foydalanish talabalarda fanga bo‘lgan
qiziqishini xosil qilishning zaruriy sharti hisoblanadi. Chunki mazkur usullar
talabalarning diqqatini qo‘yilgan muammolarning mohiyat-ahamiyatini anglab
olishga va ularning yechimi ustida mustaqil, tanqidiy muhokama yuritishga
yunaltiradi.
•
Zamonaviy pedagogik texnolgiyalardan foydalanish uchun bir qator interaktiv
usullardan foydalanish mumkin. Bu usullar qo‘yilgan muammoning yechimini
topishga qaratilgan bo‘lib, bunda mantiqiy usullar, xususan, tushunchani
ta’riflash va bo‘lish, umumlashtirish va chegaralash, savollar tuzish, baxs va
boshqalar nazariymetodologik mavqeini egallaydi.

•
Pedagogik texnologiyalardan biror bir fanni o‘qitish jarayonida foydalanish
o‘qituvchidan informatika va axborot texnologiyalari fani asoslarini yaxshi bilishni,
uning qonun-qoidalari va usullarini amaliyotda qo‘llay bilish malakasiga ega
bo‘lishini talab etadi. Informatika va axborot texnologiyalari fani didaktikasi va
o‘qitish metodikasida asosiy o‘rinlardan yana birini o‘qitish usullari egallaydi.
•
O‘qitish usuli (metodi) (grekcha metodos - biror narsaga yul so‘zidan) - bu ta’lim va
tarbiya vositasi sifatidagi o‘qitish maqsadlariga erishishga yo‘naltirilgan o‘qituvchi
va o‘quvchining bir-biri bilan bog‘langan faoliyatining tartiblangan usullaridir.
O‘qitish metodlarining muammosini qisqacha “qanday o‘qitish kerak?” degan savol
yordamida ifoda qilish mumkin. Lekin shuni e’tirof etish lozimki, ushbu savolga
javob olish uchun “Nima uchun o‘qitish kerak?”, “Nimalarni o‘qitish kerak?” va
“Kimlarni o‘qitish kerak?” kabi savollar bo‘yicha yetarlicha axborotga ega bo‘lish
kerak.
•
Ana shundagina o‘qitish maqsadi va mazmuniga, o‘quvchilarning fikrlash faoliyati
darajasiga to‘liq javob bera oladigan o‘qitish metodlarini tanlash masalasi xal
etilishi mumkin. O‘qitishning maqsadi va vazifalari o‘qitish metodini yagona
ravishda aniqlamaydi. Ma’lum bir mazmun bir necha metod bilan urganilishi
mumkin. Bunda albatta xar bir metod yordamida o‘qitish maqsadlariga erishiladi.

O‘QI TISH METODLARI KO‘P QI RRALIDIR. SHU SABABLI HAM ULARN I KO‘PLAB
TASN IFLARI MAVJ UDDIR. BU TASN IFLARDA METODLAR BI R YOKI BIR N ECHTA BELGI LAR
BO‘Y ICHA J AMLA NA DI .
•
1.An’anaviy tasnif. Umumiy belgi sifatida bilim manbai olinadi. -Amaliy : Tajriba, Mashqlar
qilish , Mustaqil ish , Laboratoriya ishi. -Ko‘rgazmali : Illyustratsiya , Kuzatish. -Og‘zaki :
Tushuntirish, Hikoya qilish, Suhbat, Ma’ruza. - Kitob bilan ishlash: O‘qish, Tez ko‘rib
chiqish, Sitata olish , Bayon etish , qayta so‘zlab berish , Konspekt. -Video metod : Ko‘rib
chiqish, Mashk ishlash.
•
2.Hozirgi kunda o‘qitish metodlarining uchta katta guruhi alohida ajratilgandir: - o‘quv-
bilish faoliyatini tashkil etish va amalga oshirish metodlari; - o‘quv-bilish faoliyatini
nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari; - o‘quv-bilish faoliyatini rag‘batlantirish va
mativatsiya metodlari; O‘quv-tarbiya jarayonida o‘qitish metodlari quyidagi funksiyalarni
bajarishi ma’lum: - o‘rgatuvchi (metod yordamida o‘qitish maqsadiga erishiladi) -
rivojlantiruvchi (metod yordamida o‘quvchilar rivojlanishining u yoki bu sur’ati (tempi) va
darajalariga erishiladi). - tarbiyaviy (metod yordamida tarbiya natijalari oldindan
belgilanadi) - istak tug‘diruvchi yoki mativatsiya (o‘qituvchi uchun metod o‘quvchida o‘qish
uchun istak tug‘diruvchi va bilish faoliyatini rag‘batlantiruvchi vosita bo‘lib kiladi) -
nazorat-korreksion (metod yordamida o‘qituvchi o‘quv jarayonining borishini va
natijalarini tashxis kiladi).

•
Ma’lumki, “Informatika va axborot texnologiyalari” o‘quv predmetining asosiy
vazifasi o‘quvchilarni zamonaviy axborot texnologiyalarining ba’zi bir umumiy
g‘oyalari bilan tanishtirish, axborot texnologiyalarining amaliyotdagi tatbiqini
va kompyuterlarning zamonaviy hayotdagi ro‘lini ochib berishdan iborat. Lekin,
didaktik tamoyillarni xisobga olgan holda, o‘quvchilarga nafaqat faktlarning
qat’iy ilmiy bayonini berish, balki o‘qitishning turli qiziqarli metodlarini ham
qo‘llsh lozim. Masalan, ko‘pchilikka ma’lum va ommabop bo‘lgan krossvord
o‘yini bolalarda qiziqish uyg‘otishi tabiiydir. Krossvord ko‘rinishidagi so‘rov shakli
o‘quvchilar uchun har doim qiziqarli va o‘ziga tortadigan metoddir. “Kadrlar
tayyorlash milliy dastri”da o‘sib kelayotgan avlodni mustaqil fikrlaydigan kilib
tarbiyalash vazifasi qo‘yilgan. Ushbu masalani xal etilishi ko‘p jihatdan
o‘qitishning interfaol metodlarini qo‘llshga ham bog‘liq. Avvalo “interfaol
(interaktiv)” tushunchani aniqlashtirib olaylik. “Interaktiv” degan so‘z inglizcha
“interact” so‘zidan kelib chiqqan. “Inter” - o‘zaro, “act” - ish ko‘rmoq, ishlamoq
degan ma’nolarni anglatadi. Demak interaktiv deganda o‘zaro ish 22 ko‘rish,
faoliyat ko‘rsatish yoki suxbat bilan yoki tartibda kim bilandir (inson bilan)
diolog (mulokot) xolatida bo‘lish tushiniladi.

INTERFAOL O‘QITISH - BU, AVVALAMBOR MULOQOTLILI O‘QITISH BO‘LIB,
JARAYONNING BORISHIDA O‘QITUVCHI VA O‘QUVCHI ORASIDA O‘ZARO
TA’SIR AMALGA OSHIRILADI.
•
Interfaol o‘qitishning mohiyati o‘quv jarayonini shunday tashkil etadiki unda
barcha o‘quvchilar bilish jarayoniga jalb qilingan bo‘lib, erkin fikrlash, tahlil
qilish va mantiqiy fikr yuritish imkoniyatlariga ega bo‘ladilar.
•
Darslardagi interfaol faoliyat o‘zaro tushunishga, hamkorlikda faoliyat
yuritishga, umumiy, lekin xar bir ishtirokchi uchun ahamiyatli masalalarni
birgalikda yechishga olib keladigan diologli aloqani tashkil etish va
rivojlantirishni ko‘zda tutadi. Interfaol usul bitta so‘zga chiquvchining,
shuningdek bitta fikrning boshqa fikrlar ustidan dominantlik qilishligini
chikarib tashlaydi.

•
Interfaol usullardan foydalanib o‘qitishni tashkilotchilari uchun, sof o‘quv
maqsadlaridan tashkari quyidagi jihatlar ham muhimdir: - guruhdagi
o‘quvchilarning o‘zaro muloqotlari jarayonida, boshqalarning qobilyatlarini
tushinib yetish; - boshqalar bilan o‘zaro muloqotda bo‘lish va ularning
yordamiga muhtojlik zaruratining shakllanishi; - o‘quvchilarda musobaqa,
raqobatchilik kayfiyatlarini rivojlantirish. Shuning uchun interfaol usullardan
foydalanib o‘qitish guruhlarida muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatish uchun zarur
bo‘lgan ikkita asosiy funksiyalar amalga oshirilishi lozim: - o‘qitishning
pragmatik jihati qo‘yilgan o‘quv masalasini yechishlikning shartligi; - tarbiyaviy
masalalarni yechish (hamkorlikdagi ish jarayonida guruh a’zolariga yordam
ko‘rsatish, xulq-atvor normalarini shakllantirish). Ushbu faktni alohida qayt
etish lozimki, o‘qitishning barcha interfaol usullarini verbal (og‘zaki) va noverbal
usullarga ajratish mumkin. Verbal (og‘zaki)larga quyidagilar kiradi: 23 - vizual: U
yuz ifodasi, gavdaning xolati, xarakatlar, ko‘zlar orqali aloqa. - akustik: U
intonatsiya, ovoz balandligi, tembr, nutq tempi, tovush balandligi, nutqiy a’zolar
va hakazo. Verbal usullar orasida quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin:

•
Infografikaning vazifalari
•
Axborotni sintez qilish;
•
Murakkab ma'lumotlarni tushunishga ko'maklashish;
•
O'quvchiga ma'lumotni darhol tuzishda yordam bering;
•
Ular kiritilgan matn tartibiga xilma-xillik bering.
•
Infografikaning qismlari
•
Infografika asosan quyidagi qismlardan iborat:
•
Sarlavha. Agar kerak bo'lsa, bu subtitr bilan birga bo'lishi mumkin;
•
Tushuntirish va izohlash mezonlarini taqdim etadigan qisqacha matn;
•
Xabar markaziga ishora qiluvchi va barcha grafik elementlarni va qo'llab-quvvatlovchi
tipografiyani o'z ichiga olgan tanasi;
•
Axborot manbai;
•
Mualliflik kreditlari.

•
Infografikaning xususiyatlari
•
U har doim kontekstga qarab sarlavha yoki sarlavha bilan boshqariladi;
•
Siz savollarga javob berishingiz kerak: nima, kim, qachon, qaerda, qanday va nima uchun;
•
Bu oson tushunarli bo'lishi kerak;
•
U biron bir masala bo'yicha iloji boricha ko'proq ma'lumotlarni sintez qilishi kerak;
•
Tasvirlardan foydalanish majburiydir;
•
Tasvirlar aniq bo'lishi kerak;
•
Matn aniq, qisqa va qisqa bo'lishi kerak;
•
U shunday qat'iylikka ega bo'lishi kerakki, ular kiritilgan maqolaga nisbatan avtonomiyaga
ega bo'lishlari mumkin;
•
Unda hech qanday xato, nomuvofiqlik yoki qarama-qarshilik bo'lmasligi kerak.

“ INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” FANINING MA’RUZA
MASHG‘ULOTLARIDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR VA
INTERFAOL USULLARDAN FOYDALANISH USLUBIYOTI
•
“ Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda nazariy, amaliy va
laboratoriya mashg‘ulotlari o‘tkaziladi. Nazariy mashg‘ulotlar ma'ruza, hikoya,
tushuntirish, yo‘riqnoma berish, namoyish, suhbat usullarida olib borilishi
mumkin. Ma'ruza - davomli vaqt ichida o‘qituvchi tomonidan katta hajmdagi
o‘quv materialini monologik bayon qilishi. Ma'ruza o‘rta umum ta’lim
muassasining yuqori sinflarida, litsey va kollejlarda, oliy o‘quv yurtlarida
foydalaniladigan ta’lim usuli bo‘lib, unda o‘zaro ta'sir pedagogning bayoni va
talabalarning tinglashi, ayrim faktlar, asosiy g‘oya va izlanishlarni yozib olishlari
shaklida amal qilgan. Ma’ruza uchun vaqt bolalarning tayyorgarlik daraja o‘quv
materiali hajmiga ko‘ra belgilanadi. Ma’ruza jarayonida talabalarning faolligi,
tashabbuskorligini oshirish maqsadida pedagog o‘z nutqini ko‘rgazma qurol,
darslikda berilgan faktlar, muammo va topshiriqlar bilan uyg‘unlashtiradi.

“ AQLIY HUJUM” USULI QO‘LLANILISHINING
TEXNOLOGIK XARITASI
•
Ish bosqichlari va vaqti Faoliyat mazmuni ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilar
1- bosqich O‘quv mashg`ulotuda mavzuni mustahkamlashda “aqliy hujum”
usulidan foydalaniladi; Usul maqsadi: Mavzu yuzasidan guruhlar bir-biri bilan
erkin fikr almashish; Baholash mezonlarini aniqlaydi. 2- bosqich Kirish
Qo‘yilgan fikrni e’lon qiladi; Jamoaviy ishlash sharoiti va axloq qoidasi bilan
tanishtiradi; Fikr yuritishni boshlashga ruxsat beradi. Har bir guruh g`oyalarni
qayd qilib borish uchun eksport tayinlaydi. 3- bosqich Asosiy bosqich Kuzatadi,
rag`batlantiradi. O‘zini tortishuvga aralashishini, o‘z nuqtai-nazarini aytishga
yo‘l qo‘ymaydi. Kerak bo‘lganda guruhni xayrixohlik bilan ish holatiga qaytaradi.
Aytilgan fikrlarni ekspertlar bilan muhokama qilishni, ularni taklif etilgan
mezonlarga mos holda baholash va tanlashni tashkillashtiradi.

MA VZU: IN FOGRAFIKAN I YARATISH TEX N OLOGIYALARI • Reja: • 1 Infografika yaratish • 2 Infografika texnologiyalari • 3 Infografikani yaratish texnologiyalari

.“INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” FANINI O‘QITISHNI YANADA TAKOMILLASHTIRISH MASALALARI • Ma’lumki, “Informatika va axborot texnologiyalari” fani o‘z xususiyatiga ko‘ra fanlararo xarakterga ega bo‘lgan kompleksli ilmiy yo‘nalish hisoblanib, boshqa ilmiy yo‘nalishlarni rivojlantirishda muhim ro‘l o‘ynaydi. Shuning uchun u fan- texnika va ta’lim tizimlarida integrativ funksiyani bajaruvchi fan sifatida tan olinadi. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgan yillaridan buy on mamlakatimizda axborotlashtirish va ta’limda axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash muammolariga xukumatimiz tomonidan alohida e'tibor qaratilmoqda.

• Infografika nima: • Infografiya - bu ma'lum bir murakkablik va ahamiyatga ega bo'lgan ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri va tezkor tarzda sintez qilishdan iborat bo'lgan matn, illyustratsiya va dizaynni birlashtirgan tushuntirishli rasm. • Ushbu atama jurnalistik sohada to'qsoninchi yillarda, grafik elementlar orqali ma'lumot berish mashqlariga nom berish zaruriyatidan keyin paydo bo'lgan. Biroq, infografikadan foydalanish ancha eski.

“ INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” FANINI O‘QITISHDA INTERFAOL USULLARNING O‘RNI VA ULARNI QO‘LLASH • Keyingi vaqtlarda pedogogik texnologiya masalasi mutaxassislar tomonidan alohida tadqiqot ob’yekti sifatida o‘rganila boshlandi. Bunda pedogogik texnologiya ta’lim, o‘qitish jarayoni maqsadiga va shaxs barkamolligiga erishtirishga yo‘naltirilgan pedagogik faoliyat samardorligini oshirishning tizimlashtirilgan, loyixalashtirilgan vosita va usullari sifatida talqin qilinadi.Fanlarni o‘qitish o‘qituvchidan mantiqiy usullar asosida pedagogik texnologiyalardan foydalanishni talab etadi. Chunki fan asoslarini o‘zlashtirish uchun talaba abstrakt tushuncha, (kategoriya)larning mazmun, mohiyatini teran anglab yetishi kerakli, bunga esa o‘qituvchi, eng avvalo, dars jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni mantiqiy usullardan mohirlik bilan foydalangani holda qo‘llay bilishi orqali erishadi.

• Infografika turli xil modellarga, masalan diagrammalar, diagrammalar, kontseptsiya xaritalari va boshqalarga javob beradi. Xuddi shu tarzda, ular lisoniy va lisoniy bo'lmagan vizual resurslarning har xil turlaridan foydalanadilar: matn, rasmlar, ranglar, tartib mezonlari va har xil foydali plastik va kompozitsion elementlar. • Bu kundalik matbuotda ham, jurnallarda, o'quv adabiyotlarida, veb- sahifalarda, ijtimoiy tarmoqlarda va har qanday ommaviy tarqatish materiallarida keng qo'llaniladigan manbadir. Masalan, ovoz berish bo'yicha ko'rsatmalar, ovqatlanish ko'rsatmalari va boshqalar.

Infografikani yaratish texnologiyalari

15.08.2023

0

1864.1181640625 KB

Похожие