QOYATOSH RASMLARI Qoyatosh rasmlari g orlarʻ ( devor va shiplari ), qoyatoshlar va alohida toshlarga ishlangan qad. tasvirlar . Rasmlar ishlanish xususiyatlariga ko ra 2 guruhga bo linadi: ʻ ʻ tosh, temir , po lat ʻ yoki boshqa qattiq buyum bilan urib cho kichlash, chizish, ʻ tirnash, ishqalash yo li bilan yaratilgan ʻ rasmlar (ular fanda petrogliflar deb ataladi) hamda tabiiy bo yoq ʻ — oxra va boshqa bilan chizib ishlangan oq, qora, sariq, ko k, ʻ qizil, jigarrang rasmlar

ZARAUTSOY RASMLARI Zarautsoy rasmlari - O zbekiston ʻ hududidagi eng qadimgi qoyatosh rasmlari . Hisor tizmasining janubi-g arbida. ʻ Ko hitang ʻ tog ining ʻ sharqiy yon bag ridagi Zarautsoy ʻ darasidagi ungir va kamar toshlariga ishlangan ibtidoiy san atnint nodir ʼ namunalari. Surxondaryo viloyatida, Termizdan 100– 110 km shimoli-g arbda. 1912-yilda I. ʻ Fyodorov tomonidan topilgan. Arxeolog G. Parfyonov (1940—1945), keyinchalik A. Roginskaya (rassom), A. Formozov, A. Kabirovlar tomonidan o rganilgan. 200 dan ortiq rasmlar ʻ mezolit, neolit va keyingi davrlarga mansub. Rasmlar chizma tarzida kontur va soya uslubida qizil angob (oxra) bilan chizilgan. Z.r.da odamlarning itlar yordamida yovvoyi buqalarni ov qilish manzarasi tasvirlangan.

HAYVONLAR ( YOVVOYI BUQA , IT , TULKI , YOVVOYI CHO CHQA ʻ , BURAMA SHOXLI ECHKI , JAYRAN , TOG ʻ ECHKISI , HASHAROT VA B.), TURLI BUYUMLAR ( O QYOY ʻ , NAYZA , O ROQSIMON ʻ QUROLLAR), NIQOBLANGAN ODAMLAR VA B. O ZIGA XOS TARZDA HAYOTIY QILIB ISHLANGAN. ʻ Z.R. IBTIDOIY SAN ATNING NOYOB YODGORLIGI ʼ SIFATIDA YODGORLIKLARNI MUHOFAZA QILISH „ QIZIL KITOB“IGA KIRITILGAN. ZARAUTSOY MEZOLIT DAVRINING ENG YORQIN YODGORLIKLARIDAN BIRIDIR

MARKAZIY OSIYONING QOYATOSHLARIDAGI QADIMIY RASMLAR VA ULARNING AQAMYATI. Markaziy Osiyo respublikalri ichida Kir ғ iziston jum- xuriyatini xududida to ғ liq joylar ko’p bo’lgani uchun u er-lardan juda ko’plab qoyatosh rasmlari topilgan. Қ ir ғ izi-stondagi qoyatosh rasmlarining eng noyob namunalari Sariyoz, Saymalitosh, Aravon, Ayirmochto ғ, Suratlisoy, Oxna va Ta-las daryosi xavzasidagi qator qoyatosh yodgorli1?lari bo’lib, ularda odam, to ғ echkisi arxar, bu ғ u, bo’ri, tulki, to’n ғ iz; uy hayvonlaridan it, ot, tuya, qoramol; qurollardan o’q-yoy, bumirang, nayza va boshqa narsalarning tasvirlari namoyon etilgan. Қ ir ғ iziston to ғ laridagi qoyalarda to ғ takasi, bu ғ u, arxar va to’n ғ izlarni ov qilish manzarasi juda ma-roqli ifodalangan. Қ ir ғ izistondagi qotosh rasmlarinign eng qadimiysi buqa xisoblanadi. Odamlar tasviri esa bronza davriga, boshqalari eradan avvalgi I ming yillik bilan belgilanadi .