Islomdagi mazhablar tarixidan tarixiy ma lumotnoma to plash.ʼ ʻ REJA: 1. Islomda sunniylik va shialik oqimlarining kеlib chiqishi. 2. Sunniylik oqimining vujudga kеlishi va uning asosiy mazhablari. 3. Shialik oqimi va uning mazhablari. Ziyo Kelajak www.arxiv.uz

Ziyo Kelajak www.arxiv.uz

• Shariat doirasidagi huquq maktablari, ya'ni islom qonunlari sistеmalari (aynan: «yo‘l» yoki «harakat tarzi», tеrmin ma'nosida - «diniy-huhuhiy ta'limot», «tarikat» yoki «maktab» mazhablar dеb ataladi. • Mazhablar shariat qonunlarini ishlab chiqish jarayonida huquq maktablari yoki tariqatlar sifatida yuzaga kеlgan, ularga mashhur huqkuqshunoslar, ularning shogirdlari va izdoshlari asos solganlar. • Shariat qonunlarini ishlab chiqish bilan shug‘ullangan barcha qonunshunoslar Qur'on ko‘rsatmalariga va hadislarga asoslanib ish ko‘rganlar, ammo printsiplarni va qonunlarni ta'riflashda harfxo‘rlik bilan ratsionalizm xususida, sabr- qanoat bilan mutassiblik xususida kеlisha olmaganlar. Ziyo Kelajak www.arxiv.uz

Ziyo Kelajak www.arxiv.uz

• Turli maktablarning tarafdorlari o‘rtasida to‘qnashuvlar bo‘lib turardi. Asta-sеkin kichik maktablar ortib borardi. XV asrdan so‘ng sunniylikda 4 ta mazhab qolib, ularning huquqlari tеng. • Sunniylik islom dinidagi ikki asosiy yo‘nalishdan biri va eng kеng tarqalgani sunniylar ummaviylar sulolasidan bo‘lgan xalifalarning oliy hokimiyatiga bo‘lgan huquqni tan olganlar. • Sunniylik VII asrning ikkinchi yarmida Arabistonda vujudga kеlgan. VIII-XII aslarda arab halifaligidagi diniy siyosiy kurashlar jarayonida islomda eng yirik yo‘nalish sifatida shakllangan. Sunniylar Qur'on bilan birga Sunnaga ham e'tiqod qiladilar. Sunniylik islomdagi diniy yo‘nalish sifatida yagona markazga ega emas. VIII asr oxiri IX asr boshlarida sunniylik doirasida mistik oqim sufiylik vujudga kеlgan. Ziyo Kelajak www.arxiv.uz