JAHON ADABIYOTIDA SONNET JANRINING O’RNI Jahon adabiyoti fani doirasida

RE JA: 1.Sonet haqida qisqacha 2.Ushbu janrda yozilgan asarlar 3.Janr taraqqiyi va tarqalish geografiyasi

SONET HAQIDA Sonet-(italyancha,sonetto)-14 misradan iborat turg’un she’riy shakl,qat’iy qonun-qoidalar asosida yaratiladi.U to’rt banddan iborat bo’lib ,1 va ikki bandlar 4misradan(katren) va 3va 4 bandlar uch misradan(terset) tashkil topadi.Katrenlar ko’pincha a v a v yoki a v v a shaklida ,tersetlar esa c d c yoki d c d shaklida qofiyalangan bo’ladi.Eng muhimi qofiyalar to’la va jarangdor bo’lishi lozim.

MAZMUNIY TALABLAR • Sonet shaklangina emas,mazmuniy talablarga ham javob berishi kerak.Masalan,uning birinchi bandida asosiy fikr aytiladi.2-bandda bu fikr rivojlanadi va uchinchi bandda bu yechim ,4-bandda esa xotima ifodalanadi.Sonet XIII asrda vujudga kelgan.Sonetning mustaqil she’riy janr bo’lib shakllanishida F.Petrarkaning xizmati katta.Dante,P.Ronsar ,Shekspir,Gyote kabi shoirlar sonetning mumtoz na’munalarini yaratganlar.

ROSSIYADA ILK BOR XXI ASRDA V.TREDIAKOVSKIY, • A.Sumarokovlar,keyinchalik Pushkin,Lermontov,Fet kabi shoirlar ,XX asrda Blok,Bryusov,A,Axmatovalar sonnet yaratganlar.Sonet o’zbek she’riyatida 30- yillarda paydo bo’ldi.Usmon Nosir,Barot Boyqobilov,rRauf Parfi va boshqalar sonnet yozganlar.