logo

Jon Lokkning dinni davlatdan ajratish gʻoyalari

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1595.111328125 KB
Mav zu:  J on Lok k ning dinni 
dav lat dan ajrat ish gʻoy alari
Reja:
1.J on  Lok k ning hay ot i v a ijodi.
          2.J on  Lok k ning diniy   
qarashlari JON LOKK
(1632-1704)
Ingliz faylasufi Jon Lokk 
Angliyaning janubi-g‘arbidagi 
Somerset grafligiga qarashli 
Rington shaharchasida tug‘ildi.
Lokkning otasi advokat bo‘lib, 
Kromvel armiyasining otliq 
eskadroniga qo‘mondonlik qilgan.
Jon Lokk Oksford dorilfununi 
qoshidagi diniy kollejda ta’lim 
oldi. Keyinchalik tibbiyot ilmini 
o‘rgandi. 1656 yilda u Oksford 
dorilfununining bakalavrlik, 1658 
yilda esa magistrlik ilmiy 
darajasiga sazovor bo‘ladi. U 
kimyogar Robert Boyl bilan 
do‘stlashadi. Bu do‘stlik unda 
faylasuflar Dekart va Gassendi 
ta’limotiga qiziqish uyg‘otadi. Jon Lokk oliy hukumat idoralarida 
xizmat qilib, mansab pog‘onalaridan tez 
yuqorilab boradi va Angliya 
hukumatining lord kantsleri lavozimiga 
erishadi.
Jon Lokk 39 yoshidan boshlab falsafa 
ilmini ishtiyoq bilan o‘rganishga 
kirishadi. 1682 yilda olim hukumatda 
yuz bergan siyosiy tanglik tufayli 
Angliyani tashlab Niderlandiyada 
yashaydi. 1689 yilda u vataniga qaytadi 
va birin-ketin xorijda yozgan asarlarini 
chop etadi. Uning quyidagi asarlari ma’lum: 
«Tabiat qonunlariga doir tajribalar» 
(1662-1664 y.), «Din erkinligini e’tirof 
etishga doir tajriba» (1667 y.), 
«Tibbiyot san’ati haqida» (1669y.), 
«Inson tafakkuriga doir tajribalar» 
(1689 yil, olim bu asar ustida 20 
yildan ziyod mehnat qilgan), 
«Tarbiyaga oid ba’zi fikrlar» (1693 y.) 
va hokazo.    Lok k  duny oqarashining umumiy t amoyillari 
quy idagilardan iborat  e di. A badiy, che k siz, 
dono va ezgu X udo makon va vaqt  bilan 
che k langan duny oni y arat di; duny o o'zida 
X udoning che k siz x ususiy at larini ak s e t t iradi 
va che k siz xilma-xildir. Eng k at t a bosqichma-
bosqichlik  alohida ob'e k t lar va shax slarning 
t abiat ida seziladi; ular e ng nomuk ammaldan 
e ng muk ammal mavjudot ga sezilmas t arzda 
o't adilar. Bu mavjudot larning barchasi o'zaro 
t a'sirda; duny o har bir mavjudot  o'z t abiat iga 
ko'ra harak at  qiladigan va o'zining aniq 
maqsadiga e ga bo'lgan uy g'un kosmosdir. 
I nsonning maqsadi X udoni bilish va ulug'lash 
va shu t uf ayli u dunyoda va oxirat da 
saodat dir. Uning axloq haqidagi fikrlari psixologik va gnoseologik 
mulohazalari bilan bir xil xususiyatlar bilan ajralib turadi: 
sog'lom fikr juda ko'p, lekin haqiqiy o'ziga xoslik va 
balandlik yo'q. Lokk Molyneuxga yozgan maktubida (1696) 
Injilni axloq haqidagi shunday ajoyib risola deb ataydiki, 
agar inson aqli bunday tadqiqot bilan shug'ullanmasa, uni 
oqlash mumkin. "Fazilat" Lokk deydi “Majburiyat sifatida 
qabul qilish, tabiiy aql bilan topilgan Xudoning irodasidan 
boshqa narsa emas; shuning uchun u qonun kuchiga ega uning mazmuniga k e lsak , u f aqat  o'ziga va 
boshqalarga y axshilik  qilishni t alab 
qilishdan iborat ; ak sincha, y omonlik  o'ziga 
va boshqalarga zarar e t k azish ist agidan 
boshqa narsa e mas. Eng k at t a illat  bu e ng 
zararli oqibat larga olib k e ladigan illat dir; 
shuning uchun jamiy at ga qarshi barcha 
jinoy at lar shaxsiy  shaxsga qarshi 
jinoy at larga qaraganda ancha 
muhimroqdir. Yolg'izlik  holat ida mut laqo 
be gunoh bo'ladigan k o'plab harak at lar 
t abiiy  ravishda ijt imoiy  t uzumda shaf qat siz 
bo'lib chiqadi " ... Boshqa joy da Lok k  
shunday  dey di " I nson t abiat i baxt ni izlash 
va azob-uqubat lardan qochishdir " ... Baxt ruhni xursand qiladigan 
va qondiradigan hamma 
narsada, azob-uqubatlarda - 
ruhni bezovta qiladigan, 
bezovta qiladigan va 
azoblaydigan hamma 
narsadan iborat. O'tkinchi 
zavqni uzoq, doimiy zavqdan 
afzal ko'rish o'z baxtingizga 
dushman bo'lishdir. E ʼ TI BORI NGI Z 
UCHUN RA HMAT

Mav zu: J on Lok k ning dinni dav lat dan ajrat ish gʻoy alari Reja: 1.J on Lok k ning hay ot i v a ijodi. 2.J on Lok k ning diniy qarashlari

JON LOKK (1632-1704) Ingliz faylasufi Jon Lokk Angliyaning janubi-g‘arbidagi Somerset grafligiga qarashli Rington shaharchasida tug‘ildi. Lokkning otasi advokat bo‘lib, Kromvel armiyasining otliq eskadroniga qo‘mondonlik qilgan. Jon Lokk Oksford dorilfununi qoshidagi diniy kollejda ta’lim oldi. Keyinchalik tibbiyot ilmini o‘rgandi. 1656 yilda u Oksford dorilfununining bakalavrlik, 1658 yilda esa magistrlik ilmiy darajasiga sazovor bo‘ladi. U kimyogar Robert Boyl bilan do‘stlashadi. Bu do‘stlik unda faylasuflar Dekart va Gassendi ta’limotiga qiziqish uyg‘otadi.

Jon Lokk oliy hukumat idoralarida xizmat qilib, mansab pog‘onalaridan tez yuqorilab boradi va Angliya hukumatining lord kantsleri lavozimiga erishadi. Jon Lokk 39 yoshidan boshlab falsafa ilmini ishtiyoq bilan o‘rganishga kirishadi. 1682 yilda olim hukumatda yuz bergan siyosiy tanglik tufayli Angliyani tashlab Niderlandiyada yashaydi. 1689 yilda u vataniga qaytadi va birin-ketin xorijda yozgan asarlarini chop etadi.

Uning quyidagi asarlari ma’lum: «Tabiat qonunlariga doir tajribalar» (1662-1664 y.), «Din erkinligini e’tirof etishga doir tajriba» (1667 y.), «Tibbiyot san’ati haqida» (1669y.), «Inson tafakkuriga doir tajribalar» (1689 yil, olim bu asar ustida 20 yildan ziyod mehnat qilgan), «Tarbiyaga oid ba’zi fikrlar» (1693 y.) va hokazo.