logo

Mahkumlarning huquqiy holati (yangiliklar asosida).

Загружено в:

16.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1688.869140625 KB
Mahkumlarning	huquqiy	holati	(	yangiliklar	asosida	). 1.  	Mahkumlarning	huquqiy	holatini	
aniqlash	va	uning	ahamiyati	.	
2.  	Mahkumlarning	huquqiy	holatini	
tartibga	soluvchi	qonunchilik	.	
3.  	Mahkumlarning	huquqlarini	himoya	
qilishda	xalqaro	standardlar	.	
4.  	Mahkumlarning	huquqiy	holatini	
yaxshilashdagi	so’nggi	o’zgarishlar	.	
5.  	Mahkumlarning	huquqlari	va	
ularning	ta’minlanishi	.	
6.  	Mahkumlarning	huquqiy	yordam	
olish	huquqi	.	
7.  	Mahkumlarning	huquqlarini	buzish	
holatlari	va	ularni	bartaraf	etish	
choralari	. Mahkumlarning	huquqiy	
holatini	aniqlash	va	uning	
ahamiyati	(1)	
Jinoyat	-ijroiya	tizimi	nafaqat	
jazoni	ijro	etish	,	balki	
mahkumlarning	huquqlarini	
ta’minlash	va	ularni	ijtimoiy	
hayotga	qaytarish	jarayonlarini	
ham	qamrab	oladi	.	Bu	tizimdagi	
muhim	masalalardan	biri	–	
mahkumlarning	huquqiy	holatini	
yaxshilash	va	ularni	himoya	qilish	
mexanizmlarini	rivojlantirishdir	. Mahkumlarning	huquqiy	
holatini	tartibga	soluvchi	
qonunchilik	(2).	
O’zbekiston	Respublikasi	
Jinoyat	Kodeksiga	va	boshqa	
tegishli	qonun	hujjatlari	,	
mahkumlarning
qamoqxonadagi	huquq	va	
majburiyatlarini	,	shuningdek	,	
jazoni	o’tash	sharoitlari	va	
muddatlarini	belgilab	beradi	.	
Ushbu	hujjatlar	,	mahkumlarga	
nisbatan	insonparvarlik	
prinsiplarini	amalga	
oshirishga	yo’naltirilgan	. Mahkumlarning	huquqlarini	
himoya	qilishda	xalqaro	
standardlar	(3	).	
Xalqaro	standardlar	,	masalan	,	
BMTning	Mandela	qoidalari	,	
mahkumlar	huquqlarini	
ta’minlashda	muhim	
ahamiyatga	ega	.	Ushbu	
qoidalar	,	jazoni	o’tash	
sharoitlarini	yaxshilash	,	
mahkumlarning	sog’lig’I	,	
oziq	-	ovqat	bilan	ta’minlanishi	
va	insoniy	munosabatni	
nazorat	qiladi	. Mahkumlarning	huquqiy	holatini	
yaxshilashdagi	so’nggi	
o’zgarishlar	(4	).	
So’nggi	yillarda	qabul	
qilingan	huquqiy	o’zgarishlar	
va	islohotlar	orqali	
mahkumlarning	jazoni	o’tash	
sharoitlari	yaxshilanmoqda	.	
Bu,	xususan	,	
qamoqxonalardagi	sanitariya	-	
gigiyena	sharoitlarini	
yaxshilash	,	qamoqxona	
ma’muriyati	tomonidan	inson	
huquqlariga	rioya	qilish	
majburiyatini	oshirishni	o’z	
ichiga	oladi	. Mahkumlarning	huquqlari	va	
ularning	ta’minlanishi	(5).	
Qamoqda	bo’lishiga	qaramay	,	
mahkumlar	sog’liqni	saqlash	
xizmatlaridann	foydalanish	,	
kasb	o’rganish	va	ta’lim	olish	
huquqiga	ega	.	Shuningdek	,	
ular	oila	a’zolari	bilan	
bog’lanish	,	din	va	e’tiqod	
erkinligidan	foydalanish	
huquqiga	ham	ega	.	Ushbu	
huquqlar	davlat	va	maxsus	
monitoring	organlari	
tomonidan	nazorat	qilinadi	. Mahkumlarning	huquqiy	
yordam	olish	huquqi	(6	).	
Mahkumlarning	advokat	
yordamiga	ega	bo’lish	huquqi	
bor	.	Bu	ularga	o’z	huquqlarini	
himoya	qilish	va	qonuniy	
himoya	olishda	yordam	
beradi	.	Davlat	tomonidan	
ajratilgan	advokatlar	va	
ijtimoiy	huquqiy	yordam	
dasturlari	,	mahkumlarga	
huquqiy	masalalarda	qo’llab	-	
quvvatlashni	maqsad	qilgan	. Mahkumlarning	huquqlarini	buzish	
holatlari	va	ularni	bartaraf	etish	
choralari	(7	).	
Mahkumlarning	huquqlari	
buzilishi	holatlari	
Ombudsman	va	inson	
huquqlari	tashkilotlari	
tomonidan	tekshirildi	.	Agar	
huquq	buzilish	holat	
aniqlansa	,	qamoqxona	
ma’muriyatiga	nisbatan	
choralar	qo’llaniladi	va	
mahkumlarga	zaruriy	yordam	
ko’rsatiladi	.

Mahkumlarning huquqiy holati ( yangiliklar asosida ).

1. Mahkumlarning huquqiy holatini aniqlash va uning ahamiyati . 2. Mahkumlarning huquqiy holatini tartibga soluvchi qonunchilik . 3. Mahkumlarning huquqlarini himoya qilishda xalqaro standardlar . 4. Mahkumlarning huquqiy holatini yaxshilashdagi so’nggi o’zgarishlar . 5. Mahkumlarning huquqlari va ularning ta’minlanishi . 6. Mahkumlarning huquqiy yordam olish huquqi . 7. Mahkumlarning huquqlarini buzish holatlari va ularni bartaraf etish choralari .

Mahkumlarning huquqiy holatini aniqlash va uning ahamiyati (1) Jinoyat -ijroiya tizimi nafaqat jazoni ijro etish , balki mahkumlarning huquqlarini ta’minlash va ularni ijtimoiy hayotga qaytarish jarayonlarini ham qamrab oladi . Bu tizimdagi muhim masalalardan biri – mahkumlarning huquqiy holatini yaxshilash va ularni himoya qilish mexanizmlarini rivojlantirishdir .

Mahkumlarning huquqiy holatini tartibga soluvchi qonunchilik (2). O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksiga va boshqa tegishli qonun hujjatlari , mahkumlarning qamoqxonadagi huquq va majburiyatlarini , shuningdek , jazoni o’tash sharoitlari va muddatlarini belgilab beradi . Ushbu hujjatlar , mahkumlarga nisbatan insonparvarlik prinsiplarini amalga oshirishga yo’naltirilgan .

Mahkumlarning huquqlarini himoya qilishda xalqaro standardlar (3 ). Xalqaro standardlar , masalan , BMTning Mandela qoidalari , mahkumlar huquqlarini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega . Ushbu qoidalar , jazoni o’tash sharoitlarini yaxshilash , mahkumlarning sog’lig’I , oziq - ovqat bilan ta’minlanishi va insoniy munosabatni nazorat qiladi .