Manbashunoslikning fan sifatida rivojlanishi

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

517.9443359375 KB

Скачать

Mavzu: Manbashunoslikning
fan sifatida rivojlanishi.

Reja:
1. Manbashunoslik fanining maqsad
va vazifalari.
2. Manbalar turlari.
3. Manbashunoslik fanining
yordamchi sohalari.

1.Manbashunoslikning ilmiy fan sifatida
shakllanishi 18-asrning ikkinchi choragida
boshlangan.
Manbashunoslik fani tarix ilmining asosiy va
muhim sohalaridan biri bo’lib, Turli yozma
manbalarni o’rganish hamda ulardan ilmiy
foydalanishning nazariy va amaliy jihatlarini
tadqiq etadi.

Manba deganda o’zida ma’lum
ma’lumotga ega yodgorlik tushuniladi.
Chunki tarixiy manbalardagi
ma’lumotlar tarixiy, ilm asosoini tashkil
qiladi.
Manbashunoslik fani ijtimoiy fan
sohasida, asosan ikki xil bo’ladi, bular “
tarixiy manbashunoslik va adabiy
manbashunoslik” dir.

2.Manbalarning turlari 5 ta guruhga
bo’linadi,
1.Yozma manbalar 2. Moddiy 3.
Etnografik 4. Lingvistik 5. Xalq og’zaki
adabiyotidir.

1. Yozma manbalar tarixiy manbalarning
muhim va asosiy turidir. Yozma manbalar o’z
navbatida ikki guruhga bo’linadi: 1. oliy va
mahalliy hukumdorlar mahkamasidan chiqqan
rasmiy hujjatlar “ yorliqlar, farmonlar,
moliyaviy hisobod”va boshqa hujjatlardir. 2.
Narrativ yozma manbalar. Bunday
manbalardan biz tarixiy, geografik va
kosmografik biografik sayyoh va elchilarni
esdaliklarini ko’rib chiqamiz.

2.Moddiy manbalarni topish bo’yicha
arxeologiya ilmiy kengashi shug’illanadi.
Moddiy manba deganda ibtidoiy
odamlarning istiqomat qilgan joyi Qa’la
qasirlar hunarmandchilik ustaxonalari
suv inshotlari va boshqa narsalar kiradi.

3. Etnografik manbalar. Xalqlarning kelib
chiqishi bilan bog’liq bo’lgan materiallar va
ma’lumotlar etnografik manba hisoblanadi.
Masalan: xalq ,qabila, urug’, qurol – aslahalar,
urf – odat va an’analari , etnografik manba
hisoblanadi.
4. Lingvistik manbalar, deb tilimizdagi,
aniqrog’I uning leksik so’z boyligi tarkibidagi
uzoq o’tmishdan qolgan, ijtimoiy- iqtisodiy,
ma’muriy va yuridik atamalarga aytiladi.

5.Xalq og’zaki adabiyoti, og’zaki adabiyot
madaniyatning eng qadimgi qismi bo’lib
uning ildizi ibtidoiy jamoa va ilk feodalizm
tuzumiga borib taqaladi. Og’zaki
adabiyotning ayrim namunalari qadimgi
yunon tarixchilari, shuning Tabariy, Ma’sudiy,
Beruniy, Firdavsiy, kabi sharq olimlarining
asarlari orqali bizgacha yetib kelgan.

3. Manbashunoslik fanining bir qator
yordamchi sohalari – paleografiya,
diplomatika, geraldika, sfragistika,
epigrafika, numizmatika, metrologiya va
xronologiya qo’lga kiritgan yutuqlariga
tayanadi.
Bulardan tashqari manbashunoslik
filologiyaning matinshunoslik fani bilan
yaqindan hamkorlik qiladi, uning tajribasiga
asoslanib tadqiqot olib boradi.

Oʻzbekistonda Manbashunoslikning taraqqiyotiga S. A.
Azimjonova, M. A. Salye, A. A. Semyonov, A. K. Arende,
P. G. Bulgakov, I. Abdullayev, B. Ahmedov, B.
Valixoʻjayev, B. Vahobova, A. B. Vildanova, L. M.
Yepifanova, R. Jalilova, N. I. Ibrohimov, A. Irisov, U. I.
Karimov, S. Mirzayev, Q. Munirov, S. Mutalibov, G.
Ostanova, A. P. Qayumov, A. Rasulov, A. Rustamov, H.
Sulaymonov, U. Uvatov, T. Fayziyev, A. Xoʻjayev, X.
Hikmatullayev, Sh. M. Shoislomov, Olim Sharafuddinov,
P. Shamsiyev, D. Yusupova, A. Oʻrinboyev kabi olimlar
katta hissa qoʻshdilar. Ularning saʼyharakatlari va
betinim tadqiqotlari tufayli Oʻzbekistonda milliy
Manbashunoslik maktabi tashkil topdi.

Xulosa.
Xulosa o’rinida aytish joizki
Manbashunoslik fani tarix ilmining
fundamental yo’nalishi bo’lib, bu
sohada faoliyat olib borish uchun bir
nechta tilni bilish va yozma manbalar
to’g’risida katta bilim va tajribaga ega
bo’lish kerak.

Adabiyotlar:
A.Madraimov, G.Fuzailova,
Manbashunoslik
Toshkent 2008.

E’tiboringiz uchun raxmat
205 –guruh talabasi Abdulbarov
Murodjon.

Mavzu: Manbashunoslikning fan sifatida rivojlanishi.

Reja: 1. Manbashunoslik fanining maqsad va vazifalari. 2. Manbalar turlari. 3. Manbashunoslik fanining yordamchi sohalari.

1.Manbashunoslikning ilmiy fan sifatida shakllanishi 18-asrning ikkinchi choragida boshlangan. Manbashunoslik fani tarix ilmining asosiy va muhim sohalaridan biri bo’lib, Turli yozma manbalarni o’rganish hamda ulardan ilmiy foydalanishning nazariy va amaliy jihatlarini tadqiq etadi.

Manba deganda o’zida ma’lum ma’lumotga ega yodgorlik tushuniladi. Chunki tarixiy manbalardagi ma’lumotlar tarixiy, ilm asosoini tashkil qiladi. Manbashunoslik fani ijtimoiy fan sohasida, asosan ikki xil bo’ladi, bular “ tarixiy manbashunoslik va adabiy manbashunoslik” dir.

Manbashunoslikning fan sifatida rivojlanishi

15.08.2023

0

517.9443359375 KB

Похожие