logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Mantiqiy fikrlashdagi muammolar va yechimlar

Mantiqiy fikrlashdagi muammolar va yechimlar

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2417.3037109375 KB
Скачать
Oʻquvchilarning mant iqiy fi k rlashini rivojlant irishdagi muammolar va ularning yechimlari (matematikadan mantiqiy masalalar misolida) MA’RUZACH I : XOLMIRZA YUSUPOV RTM ANIQ VA TABIIY FANLAR BO LIMI MATEMATIKA FANI ʻ METODISTI Reja 1. Darsda lotareya oʻynamang; 2. Oʻquvchi kompyuter emas! 3. Vira, mayna 4. A javob topshiriq shartiga toʻgʻri keladi. 5. Tushinish uchun tushintirish 6. Test kerak, teeeest! Darsda lotareya oʻynamang! Vaziyat Mantiqiy topshiriq. A B Xato Toʻgʻri javob yoʻq X C 106 ToʻgʻriD E Nimaga bunday? Nimaga? Darsda bolalarni musobaqalashtirishdan meʼyordan ortiqcha foydalanilgan Oldinroq ishlab boʻlgan oʻquvchi ( tavakkalchi ) ragʻbatlantirilgan Topshiriqni bajargan oʻquvchining uni QANDAY ishlagani soʻralmagan Topshiriqni berishdan maqsad uning qay tartibda ishlashini tushuntirish emas, ishlangan topshiriq sonini oshirish boʻlgan Nima qilish kerak? Qanday? Nima uchun? Qay tartibda? Nimaga toʻgʻri? Nimaga xato? ... ... Vaqtni ayamang! Oʻquvchi kompyuter emas! Vaziyat 5648 : X = 353 (  85% oʻquvchi) 6786 : X = 390 – 13 (  55% oʻquvchi) Nimaga bunday? Vaziyat 5648 : X = 353 Vaziyat 6786 : X = 364 + 13 If A + X = B then X = B – A If A – X = B then X = A – B If A ∙ X = B then X = B : A If A : X = B then X = A : B Nima uchun? X – abstrakt! Shaxzoda afsundan qutilish uchun 10 kunlik oy yorugʻida qichitqi oʻti ustada turib, qoʻliga bir siqim qum olishi va ushbu douni oʻqib, shamolga sochishi kerak! X ni abstraktlikdan qutqarish! Bolani aktiv fikrlashga oʻrgating Passiv fikrlash jarayonida inson o zi jarayonni to liq boshqarmagan holda, ʻ ʻ avvaldan shakllangan algoritmlar yordamida masalaga yechim izlaydi. Aktiv fikrlash jarayonida inson qandaydir masalaga e tiborini qaratadi va ʼ shu masalani yechishga butun diqqatini qaratgan holda kirishadi. Bunda miyada bir necha jarayon ketma-ket sodir bo ladi: ʻ ◦ Topshiriqni tushinish ◦ Topshiriqda nima so ralayotganini aniq tasavvur qilish ʻ ◦ Topshiriq javobiga yetib borish uchun qanday bosqichlarni bosib o tish ʻ kerakligini aniqlash va rejalashtirish ◦ Topshiriq yechimini topish ◦ Javobni tekshitish Vira, mayna Vira mayna Vira va mayna – quruvchilarning uzoq masofaga, aniqrogʻi baland yuk koʻtarish kranida ishlayotgan odamga buyruq berish uchun ishlatadigan shartli signallari. Vira signali berilsa, bu kranchi yukni yuqoriga koʻtarishi kerakligini, mayna signali esa aksincha, yukni tushirishni bildiradi. Kranni boshqarayotgan operator quruvchilardan yuqorida,uzoqda boʻlgani uchun unda hamma soʻzni ilgʻash imkoni yoʻq, u faqat shu ikki signalni ilgʻay oladi. Namuna Mendagi pul Sardornikiga qaraganda 5 ming soʻm koʻp. Agar menda 20 ming soʻm pul boʻlsa, Sardorning qancha puli bor? Oʻquvchilarning 60% i “25 ming” javobini beradi. Namuna Mendagi pul Sardornikiga qaraganda 5 ming soʻm koʻp . Agar menda 20 ming soʻm pul boʻlsa, Sardorning qancha puli bor? Mening pulim koʻp, demak Sardorning puli menikidan kam. Menda 20 ming soʻm boʻlsa, Sardorda 20–5=15 ming soʻm pul bor. Bolani aktiv fikrlashga oʻrgating Passiv fikrlash jarayonida inson o zi jarayonni to liq boshqarmagan holda, ʻ ʻ avvaldan shakllangan algoritmlar yordamida masalaga yechim izlaydi. Aktiv fikrlash jarayonida inson qandaydir masalaga e tiborini qaratadi va ʼ shu masalani yechishga butun diqqatini qaratgan holda kirishadi. Bunda miyada bir necha jarayon ketma-ket sodir bo ladi: ʻ ◦ Topshiriqni tushinish ◦ Topshiriqda nima so ralayotganini aniq tasavvur qilish ʻ ◦ Topshiriq javobiga yetib borish uchun qanday bosqichlarni bosib o tish ʻ kerakligini aniqlash va rejalashtirish ◦ Topshiriq yechimini topish ◦ Javobni tekshitish Namuna Tasavvur qiling, siz fermersiz va fermada jonzotlarni oziqlantirayapsiz. Fermadagi 5 ta sigirning har biriga 2 bogʻdan, 8 ta qoʻyning har biriga 1 bogʻdan va 2 ta hoʻkizning har biriga 3 bogʻdan pichan berdingiz. Topshiriq: Ushbu fermerning ismini aniqlang. ☺ A javob topshiriq shartiga toʻgʻri keladi JAVOBDAN ISHLASH Topshiriqni javobdan kelib chiqib ishlaganda, har bir javobni tekshirib chiqamiz, notoʻgʻri javoblarning aynan nima uchun notoʻgʻri ekanligiga baho beramiz va toʻgʻri javobni oʻrniga qoʻyib tekshirib koʻramiz. MISOL SHARTIDAN ISHLASH Topshiriqni misol shartidan ishlaganda topshiriq berilishidagi javob uchun qoʻyilgan asosiy talablarni topamiz va tartib bilan, har bir talabga toʻgʻri kelmaydigan javoblarni bitta javob qolguncha oʻchirib boramiz. 1. Shakl yuqorisi 2. Shakl pasti 3. Shakl oʻng tomoni 4. Shakl chap tomoni Tushinish uchun tushintirish Namuna Uyning 12 ta xonasi bor. Har bir xonada 2 tadan oyna va 1 ta chiroq o ʻ rnatilgan. Tunda chiroq yoqilganda, har bir xonaning 2 ta derazasida ham yorug ʻ ko ʻ rinadi. Hozir jami 18 ta derazada yorug ʻ ko ʻ rinib turgan bo ʻ lsa, nechta chiroq yonmay turganini aniqlang. 12 2 = 24∙ 24 – 18 = 6 6 : 2 = 3 18 – 12 = 6 6 : 2 = 3 18 : 2 = 9 12 – 9 = 3 12 : 2 = 6 18 : 6 = 3 12 2 = 24∙ Xonalar soni ● har bir xonadagi derazalar soni = Uydagi jami derazalar soni 24 – 18 = 6 Uydagi derazalar soni – chiroq yonib turgan derazalar soni = chiroq yonmay turgan derazalar soni 6 : 2 = 3 Chiroq yonmay turgan derazalar soni : har bir xonadagi deraza soni = chiroq yonmay turgan xonalar soni 18 – 12 = 6 Uydagi chiroq yonib turgan derazalar soni – uydagi xonalar soni = ???? 6 : 2 = 3 ???? : 2 = ?????? Namuna Uyning 12 ta xonasi bor. Har bir xonada 2 tadan oyna va 1 ta chiroq o ʻ rnatilgan. Tunda chiroq yoqilganda, har bir xonaning 2 ta derazasida ham yorug ʻ ko ʻ rinadi. Hozir jami 18 ta derazada yorug ʻ ko ʻ rinib turgan bo ʻ lsa, nechta chiroq yonmay turganini aniqlang. 12 2 = 24∙ 24 – 18 = 6 6 : 2 = 3 18 – 12 = 6 6 : 2 = 3 18 : 2 = 9 12 – 9 = 3 12 : 2 = 6 18 : 6 = 3 Test kerak, Teeest Test kerak, teeest Faoliyatim davomida oʻqituvchilar mendan eng koʻp soʻraydigan narsa – TEST! Judayam koʻp TESTLAR! AMMO, bitta darsda bitta mantiqiy misolni ishlash – men uchun normal holat! Test kerak, teeest TEST – bu bolaning bilimini hosil qilish vositasi emas, hosil qilingan bilimni tekshirish, toʻldirish, kamchiliklarni aniqlash va shunga koʻra keyingi faoliyatni belgilab olish vositasi Faqat aniq imtihondan 7-10 kun oldin bolani holatga tayyorlash uchun ishlatiladigan repetitsion testlar bundan mustasno. Xulosa Darsda lotareya oʻynamang! Darsda bolalarni musobaqalashtirishdan meʼyordan ortiqcha foydalanmang! Oldinroq ishlab boʻlgan oʻquvchi ( tavakkalchi ) ragʻbatlantirmang! Topshiriqni bajargan oʻquvchining uni QANDAY ishlagani soʻrang! Topshiriqni berishdan maqsad uning qay tartibda ishlashini tushuntirish emas, ishlangan topshiriq sonini oshirish boʻlmasin! Doimo har bir topshiriqdan keyin Qanday? Nima uchun? Qay tartibda? Nimaga toʻgʻri? Nimaga xato? kabi savollar soʻralsin! Topshiriqni tushintirish uchun vaqtni ayamang! Oʻquvchini dasturlamang, u kompyuter emas! Kichik sinf bolasi bilan ishlaganda iloji boricha abstraktlikdan qoching! Bolaga aktiv fikrlashni oʻrgating! Bola har bir topshiriqni tushinishni, unda nima soʻralayotganini aniq tasavvur qilishni, topshiriqni bajarish uchun qanday bosqichlarni bosib oʻtish kerak ekanligini va olingan javobni tekshirishni bilishini taʼminlang! Bolani kalit soʻzlarga bogʻlab qoʻymang! Oʻquvchi aktiv fikrlashni bilsin! Berilgan topshiriqdagi soʻzlarga emas, topshiriq maʼnosiga qarab uni yechish uchun reja tuzsin va amalga oshirsin! Har bir topshiriqdagi javob qanday kelib chiqqanini oʻquvchi aniq bilsin! Mantiqiy topshiriqlarda toʻgʻri javob “ mos kelgani uchun toʻgʻri ” boʻlmaydi. Topshiriqni ishlashda hech qanday formula, teorema yoki qoidadan foydalanib boʻlmasa ham, undagi qaysi javob toʻgʻri ekanini, qaysilari notoʻgʻri ekanini, notoʻgʻri javob nima sababli notoʻgʻri ekanini aniq koʻrsatish mumkin, kerak va shart! Oʻquvchi topshiriq yechimini tushuntirsin Oʻquvchining topshiriqni ishlay olishining, uni tushunganining eng aniq isboti – oʻquvchi topshiriq yechimini tushuntira olishida! Har bir misolni iloji boricha koʻproq usulda yechishga harakat qiling, iloji boricha oʻquvchining har bir usulda javobga qanday yetib borganini qadam-ba qadam tushuntira olishiga erishing, notoʻgʻri yechimning nima uchun notoʻgʻriligini ham aniq ayta olsin! Test – oʻquvchiga bilim berish vositasi emas! Unutmang! Ta'lim - bu shunchaki bilimlarni o'rganish emas, balki odamlarni fikrlashga o'rgatishdir. Albert Eynshteyn

Oʻquvchilarning mant iqiy fi k rlashini rivojlant irishdagi muammolar va ularning yechimlari (matematikadan mantiqiy masalalar misolida) MA’RUZACH I : XOLMIRZA YUSUPOV RTM ANIQ VA TABIIY FANLAR BO LIMI MATEMATIKA FANI ʻ METODISTI

Reja 1. Darsda lotareya oʻynamang; 2. Oʻquvchi kompyuter emas! 3. Vira, mayna 4. A javob topshiriq shartiga toʻgʻri keladi. 5. Tushinish uchun tushintirish 6. Test kerak, teeeest!

Darsda lotareya oʻynamang!

Vaziyat Mantiqiy topshiriq. A B Xato Toʻgʻri javob yoʻq X C 106 ToʻgʻriD E

Nimaga bunday?

Похожие

Mantiqiy ifodalar va amallari_final
SANOAT VA EKOLOGIK MUAMMOLAR
EKOLOGIK MUAMMOLAR
EKALOGIK MUAMMOLAR
ekologik muammolar