Masalalarni tenglamalar yordamida yechish
![Masalalarni t englamalar
y ordamida y echish](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_1.png)
![•
108. 1) Yangi moslamani ishga tushirgach, ustaning mo‘ljal-
langan ishni bajarishga ketadigan vaqti 20 % ga kamaydi.
Uning mehnat unumdorligi necha foizga oshgan?
20% ni songa aylantiramiz
20%=0,2 ga teng
Butun vaqtni x desak , x-0,2x =0,8x
Mehnat uniumdorligi formulasi M=
Demak, M=
Javob : 25 foiz oshgan](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_2.png)
![108 - masala 2) Fabrikaga avtomat o‘rnatildi. U bir soatda ishchiga
qaraganda 8 ta ortiq mahsulot ishlab chiqaradi. 2 soatdan keyin
avtomat ishchining 6 soatlik rejasini bajardi. Avtomat bir soatda
nechta mahsulot ishlab chiqargan?
•
•
Yechilishi:
•
Javob: 12 dona.](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_3.png)
![•
109. Uzunligi 27 m bo‘lgan mis simni massasi va
ko‘ndalang kesimi mis simnikidek bo‘lgan alumin sim bilan
almashtirishmoqchi. Nima deb o‘ylaysiz, alumin simning
uzunligi necha metr bo‘larkin?
•
Yechilishi :
•
Birinchi navbatda mis va alyumin zichligi formulasini yozib
olamiz
?????? =
??????
??????
?????? = ?????? ∙ ?????? ;
8 , 6 ∙ 27 = 2 , 7 ∙ ?????? ??????
?????? ?????? =
8 , 96 ∙ 27
2 , 7
= 8 , 6 ∙ 10 = 89 , 6 ??????
?????? ?????????????????? = 8 , 96 ?????? / ????????????
3
?????? ?????????????????????????????????????????? = 2 , 7 ?????? / ????????????
3](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_4.png)
![110. Bir nechta do‘kon olma solingan 175 ta yashikni teng
bo‘lib olishmoqchi edi. Ammo 2 t a do‘kon olmalarni
olmasligini bildirdi. Natijada, qolgan har bir do‘konga
mo‘ljaldagidan 10 yashik olma ortiqcha berildi. Do‘konlar
nechta ekan?
Yechilishi : Do’konlar- x
Jami yashiklar 175 ta 175
??????
− ?????? ??????
′
???????????????????????????????????? ?????? ??????
′
?????????????????? h ???????????????????????? ??????????????????
175
?????? − 2
− 2 ???????????? ?????????????????? ?????? ??????
′
??????????????????
175
?????? − 2
=
175
??????
+ 10
175x=175(x-2)+10](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_5.png)
![111. 1) I dishda qanchadir lit r suv bor. A gar idishga
3l suv quy ilsa, idishning y armi t o‘ladi. A gar 3 l suv
t o‘k ib t ashlansa, qolgan suv idishning qismini
e gallay di. Dast lab idishda ne cha lit r suv bo‘lgan?
A
xYechilishi :?????? + 3 =
??????
2
?????? − 3 =
??????
8
?????? + 3
?????? − 3
=
??????
2
∙
8
??????
= 4
4(x-3)=(x+3)
13-12=x+3
3x=15
x=5
Dast lab idishda 5 lit r suv bo‘lgan](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_6.png)
![•
112. 1) Neft omborida 6340 t benzin bor edi. Ikkinchi kuni ombor
birinchi kundagidan 423 t ko‘p, uchinchi kuni esa ikkinchi
kundagidan 204 t kam benzin tarqatdi. Shundan so‘ng omborda
3196 t benzin qoldi. Ombor birinchi kuni necha tonna benzin
tarqatgan?
Yechish : Jami: 6340 t
Birinchi kun: x
Ikkinchi kun: x+423 t
Uchichi kun: x+423 t -204 t
Qoldi: 3196 t
6340=x+x+423+x+423-204+3196
.
Javob: 834 t.](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_7.png)
![113. 1) Usta va o‘g‘li buyurtmani 10 kunda bajarishlari kerak edi.
Ular yangi moslamani ishlatib, har kuni rejadan tashqari 27 ta
mahsulot tayyorlab, 7 kunda topshiriqni bajaribgina qolmasdan,
balki ortiqcha yana 54 ta mahsulot tayyorlashdi. Usta va o‘g‘li
bir kunda nechta mahsulot tayyorl ashgan?7
(
??????
10
+ 27
)
= ?????? + 54
Yechilishi :](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_8.png)
![114. 1) 1 kg i 200 so‘mdan olingan uzumning 3 kg idan 1 kg sharbat olini b, 720 so‘mga sotildi.
Uzumning narxi 50 so‘mga arzonlashdi. Tijoratchi avvalgi foydani saqlab qolmoqchi. Sharbatning yangi
narxi dastlabkisidan necha so‘mga arzon qilinishi kerak?](/data/documents/27e66c43-3a73-4568-ae32-19d3617d5f9b/page_9.png)
Masalalarni t englamalar y ordamida y echish
• 108. 1) Yangi moslamani ishga tushirgach, ustaning mo‘ljal- langan ishni bajarishga ketadigan vaqti 20 % ga kamaydi. Uning mehnat unumdorligi necha foizga oshgan? 20% ni songa aylantiramiz 20%=0,2 ga teng Butun vaqtni x desak , x-0,2x =0,8x Mehnat uniumdorligi formulasi M= Demak, M= Javob : 25 foiz oshgan
108 - masala 2) Fabrikaga avtomat o‘rnatildi. U bir soatda ishchiga qaraganda 8 ta ortiq mahsulot ishlab chiqaradi. 2 soatdan keyin avtomat ishchining 6 soatlik rejasini bajardi. Avtomat bir soatda nechta mahsulot ishlab chiqargan? • • Yechilishi: • Javob: 12 dona.
• 109. Uzunligi 27 m bo‘lgan mis simni massasi va ko‘ndalang kesimi mis simnikidek bo‘lgan alumin sim bilan almashtirishmoqchi. Nima deb o‘ylaysiz, alumin simning uzunligi necha metr bo‘larkin? • Yechilishi : • Birinchi navbatda mis va alyumin zichligi formulasini yozib olamiz ?????? = ?????? ?????? ?????? = ?????? ∙ ?????? ; 8 , 6 ∙ 27 = 2 , 7 ∙ ?????? ?????? ?????? ?????? = 8 , 96 ∙ 27 2 , 7 = 8 , 6 ∙ 10 = 89 , 6 ?????? ?????? ?????????????????? = 8 , 96 ?????? / ???????????? 3 ?????? ?????????????????????????????????????????? = 2 , 7 ?????? / ???????????? 3
110. Bir nechta do‘kon olma solingan 175 ta yashikni teng bo‘lib olishmoqchi edi. Ammo 2 t a do‘kon olmalarni olmasligini bildirdi. Natijada, qolgan har bir do‘konga mo‘ljaldagidan 10 yashik olma ortiqcha berildi. Do‘konlar nechta ekan? Yechilishi : Do’konlar- x Jami yashiklar 175 ta 175 ?????? − ?????? ?????? ′ ???????????????????????????????????? ?????? ?????? ′ ?????????????????? h ???????????????????????? ?????????????????? 175 ?????? − 2 − 2 ???????????? ?????????????????? ?????? ?????? ′ ?????????????????? 175 ?????? − 2 = 175 ?????? + 10 175x=175(x-2)+10