logo

Mixail Bulgakov hayot faoliyati

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

341.90625 KB
Mixail  Bulgakov 
hayot faoliyati                 Reja:
1.Mixail Bulgakov hayot kechinmalari.
2."Usta va Margarita" asari haqida
3."Ityurak" kitobi qisqacha malumot.   Mixail Bulgakov (1891, Kiyev 1940, 
Moskva) — rus yozuvchisi. 1920-
yillarda roman, novella va qissalar, 
pyesalar, ssenariylar, koʻplab 
felyetonlar muallifi sifatida 
tanilgan. U asosan Rossiya 
fuqarolar urushi dahshatlari, 
inqilob va fuqarolar urushi 
davridagi rus ziyolilari va chor 
armiyasi zobitlarining taqdiri 
haqida yozgan. Yozuvchining “Usta 
va Margarita” romani unga katta 
shuhrat olib keldi va XX asr 
durdonalaridan biri sifatida tan 
olind i. 1901-yilda Bulgakov birinchi Kiev gimnaziyasiga 
o'qishga kirdi. U yerda rus va Yevropa adabiyotiga 
(uning sevimli yozuvchi va shoirlari Gogol, Pushkin, 
Dostoyevskiy, Saltikov-Shchedrin va Dikkenslar 
bo‘lgan), teatr va operaga qiziqish uyg'otdi. Uning 
adabiy didining shakllanishiga gimnaziya o‘qituvchilari 
katta ta’sir ko‘rsatadilar. 1907-yilda otasining o'limidan 
so'ng, Mixailning onasi uning ta'limini o'z zimmasiga 
oladi. 1909-yilda gimnaziyani tugatgandan so'ng [6] 
Bulgakov Kiev universitetining tibbiyot fakultetiga 
o'qishga kirdi va uni yaxshi baho bilan tugatdi (1916). 
Keyin u Kiev harbiy gospitalida shifokor lavozimida 
ishlay boshladi. "Usta va Margarita" dan iqtiboslar
Qahramonimizning eng taniqli iqtiboslari:
"Va zavqlanish uchun hech bo'lmaganda ozgina ehtiyot 
bo'lish kerak".
«Uzoq safar oldidan qayg'u. Bu yo'lning oxirida sizni baxt 
kutib turishini bilsangiz ham, bu tabiiy emasmi? " Usta va Margarita" - Bulgakovning afsonaviy asari, uning boqiylikka 
chipta bo'lgan romani. U 12 yil davomida romanni o'ylab, 
rejalashtirgan va yozgan va u hozirgi paytda tasavvur qilish qiyin 
bo'lgan ko'plab o'zgarishlarni boshdan kechirdi, chunki kitob 
hayratlanarli kompozitsion birlikka ega bo'ldi. Afsuski, Mixail 
Afanasyevich hayotining ishini tugatishga ulgurmadi, yakuniy 
o'zgartirishlar kiritilmadi. Uning o'zi yaratilishini insoniyatga asosiy 
xabar, avlodlarga vasiyat sifatida baholagan. Bulgakov bizga nimani 
aytmoqchi edi? Roman bizga 30-yillardagi Moskva dunyosini 
ochib beradi. Usta, sevikli Margarita bilan 
birgalikda Pontiy Pilat haqida ajoyib roman 
yozadi. Uning nashr etilishiga yo'l qo'yilmaydi va 
muallifning o'zi ulkan tanqid tog'iga botgan. 
Qahramon umidsizlikka tushib, romanini 
kuydirib, ruhiy kasalxonaga yotqizadi va 
Margaritani yolg'iz qoldiradi. Bunga parallel 
ravishda shayton Voland va uning mulozimlari 
bilan birga Moskvaga keladi. Ular shaharni 
vayronaga aylantirmoqdalar, masalan, sehrgarlik 
seanslari, Varete va Griboedovdagi chiqishlari va 
boshqalar. Qahramon bu orada o'z ustozini 
qaytarish yo'lini izlamoqda; keyinchalik shayton 
bilan shartnoma tuzadi, jodugarga aylanadi va 
o'liklar bilan birga to'pda bo'ladi. Voland 
Margaritaning sevgisi va sadoqatidan xursand va 
sevgilisini qaytarishga qaror qildi. Pontiy Pilat 
haqidagi roman ham kuldan ko'tariladi. Va 
birlashtirilgan juftlik tinchlik va osoyishtalik 
dunyosida nafaqaga chiqadi. "Usta va Margarita " — Mixail Afanasyevich Bulgakovning romani boʻlib, uning 
ustida ish 1928-yil dekabrda boshlangan va yozuvchi vafotigacha davom etgan[1]. 
Roman tugallanmagan asarlarga ishora qiladi; qoralama eslatmalarni tahrirlash va 
birlashtirish eri vafotidan keyin yozuvchining bevasi — Yelena Sergeyevna 
tomonidan amalga oshirildi. „Muhandis tuyogʻi“, „Qora sehrgar“ va boshqa 
nomlarga ega boʻlgan romanning birinchi versiyasi 1930-yilda Bulgakov tomonidan 
yoʻq qilingan. Keyingi nashrlarda asar qahramonlari orasida Pontiy Pilat va uning 
sevgilisi haqidagi roman muallifi paydo boʻldi. Yakuniy nomi — „Usta va Margarita“ 
— 1937-yilda shakllangan. Asarning qisqartirilgan shaklda birinchi nashri 1966-
1967-yillarda amalga oshirilgan (Moskva jurnali, soʻzboshisi Konstantin Simonov, 
soʻngi soʻz Abram Vulis). Kitobning rus tilidagi birinchi toʻliq nashri 1967-yilda nashr 
etilgan (YMCA-Press nashriyoti, Parij). SSSRda 1973-yilda kesilmasdan kitob 
versiyasi yorugʻlikni koʻrdi („Xudozhestvennaya Literatura“ nashriyoti, tiraj 30 000 
nusxa). Asar bir necha bor ekranlashtirilgan va sahnalashtirilgan[2].
"Usta va Margarita" myuzikldan lavha. Voland obrazi. Asar haqida
     Bu qissa 1925-yil yanvar oyidan  martga 
qadar yozilgan.  1926-yil Bulgakovga bo‘lgan 
tintuv davomida asar qo‘lyozmasi tortib 
olingan. 1960-yillarda asar samizdat (adabiy 
asarlarning norazmiy va senzurasiz ishlab 
chiqarish usullari) sifatida tarqalgan. 1967-yili 
Bulgakovning bevasi Y.S.Bulgakovaning 
harakati tufayli asarning nusxasi G‘arbga 
berib yuborilgan va 1968-yilda Frankfurtdagi 
“Grani” va Alek Flegonning Londondagi 
“Student” nomli rus jurnallarida chop etilgan. 
1987-yildagina Rossiyadagi “Знамя” jurnali 
o‘z sahifalariga bosishga jur’at etdi. Xullas, 
Bulgakovning “Ityurak” asari  62 yildan 
so‘nggina bosilib chiqdi. Aksariyat yozuvchilar hayot haqiqatlarini aytishda ramziylikdan 
foydalanadilar. Bulgakovning mazkur asarini o’qirkanmiz, sho’ro 
jamiyatining kirdikorlari fantastika tarzida fosh etilganiga guvoh 
bo’lamiz. Olim Preobrajenskiy itga odam miyasini ko’chirib o’tqazadi 
va jonivor Sharikov deb nom qo’yilgan odamsifat maxluqqa – ongli, 
ammo ityurak bir mavjudotga aylanadi. O’sha davrda bu obrazni aslida 
bolsheviklar » dohiy»- sining timsoli, deb baholashgan. Hozirgi 
zamonda esa »ilm-fan yutuqlari»ning-sun’iy urchitish yo’li bilan turli 
jonivorlar va hattoki inson klonini yaratishga urunishlarning oqibatida 
yuzaga keladigan halokat – har xil zombi-yu manqurtlar, mutantlar 
paydo bo’lishi mumkinligi anglashiladi.
Asarni dastlabki mutolaada tushunmaslik va Bulgakov maqsadiga yetb 
bormaslik tabiiy. Kitobni qayta qo’limizga olarkanmiz, undagi ba’zi 
obrazlarni atrofimzda ko’ramiz. Kim edig-u, kim bo’ldik yoki kim 
bo’lamiz- hec bo’lmaganda o’zimizga taftish qilish payti keldi.. Xulosa
     Asar yozilganiga salkam 100 yil bo‘lgan bo‘lsa-da, haligacha bugungi kunga 
dolzarbligini yo‘qotmagan. Undagi personajlar hozir ham jamiyatimizda uchraydi. 
Sharikovga o‘xshagan it yurakli; o‘z fikriga ega bo‘lmagan, shu sababli har qanday 
inson ta’siriga tushib qoladigan kimsalar yo‘q emas. Shu bois, biz yoshlar ogoh 
bo‘lishimiz, mana shunday kishi bo‘lib qolishdan saqlanishimiz lozim.
    “ Ityurak” asarini barcha mamlakat taqdiriga befarq bo‘lmagan yoshlarga tavsiya 
qilar edim. Zero, asar ularga kerakli fikr va ma’naviy ozuqani bera oladi. Iqtiboslar
     - Ammo ko‘zlar... Bu shunday narsaki, uzoqdan ham, yaqindan ham o‘zgarmaydi, adashtira 
olmaysan. Xuddi barometrga o‘xshaydi ular. Ko‘zga qarab, odamning qalbida nimalar 
kechayotganini bilish mumkin, hammasini payqasa bo‘ladi: kimning qalbi Sahroyi Kabir singari 
bo‘m-bo‘sh, kimdir hech nimadan-hech nima yo‘q etigi bilan qovurg‘angga nuqib qoladi, ba’zi 
birovlar esa o‘zlaridan-o‘zlari «pirr» etgan narsadan qo‘rqib yurishadi.
     - Vayronagarchilik hojatxonada emas, kallalarda yuz beradi. Shuning uchun yo‘g‘on ovozli bu 
ashulabozlar «vayronagarchilik yo‘qolsin!», deb qichqirganlarida, mening kulgim qistaydi. 
(Filipp Filippovichning yuzi shunday burishib ketdiki, oyog‘i tishlangan kimsaning hayratdan 
og‘zi ochilib qoldi). O‘lay agar, judayam kulgili... Demak, ular o‘zlarining bo‘yinlarini mo‘ljallab 
urishga da’vat qilishyapti, shunday emasmi? Urib-urib, miyalaridan har xil xomxayollarni 
chiqarib tashlashsa, to‘g‘ridan to‘g‘ri og‘ilxonalarni tozalash, ya’ni o‘z vazifalarini bajarish bilan 
shug‘ullanishsa, hammasi joy-joyiga tushardi-qo‘yardi. Ikki xudoga sig‘inib bo‘lmaganidek, bir 
vaqtning o‘zida ham tramvay yo‘lini supurish, ham qandaydir ispan yalangoyoqlarining taqdirini 
hal etish mumkin emas. Bu hech kimning qo‘lidan kelmaydi, doktor, ayniqsa, Yevropaliklar 
taraqqiyotidan 200 yil orqada qolib ketgan va hanuzgacha o‘z ishtonining tugmasini aytarli 
ishonch bilan qaday olmaydigan odamlar uchun bu mumkin bo‘lmagan ish.
     Odam hech qayoqqa shoshilmasa, hamma narsaga ulguradi. Foydalanilgan 
adabiyotlar:
1.ÒzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
2.Bulgakov timeline /Краткая хроника 
жизни и творчества М.А.Булгакова“. 
www.m-a-bulgakov.ru. 9-oktabr 2011-
yilda asl nusxadan arxivlandi
3.www.ziyo.uz

Mixail Bulgakov hayot faoliyati

Reja: 1.Mixail Bulgakov hayot kechinmalari. 2."Usta va Margarita" asari haqida 3."Ityurak" kitobi qisqacha malumot.

Mixail Bulgakov (1891, Kiyev 1940, Moskva) — rus yozuvchisi. 1920- yillarda roman, novella va qissalar, pyesalar, ssenariylar, koʻplab felyetonlar muallifi sifatida tanilgan. U asosan Rossiya fuqarolar urushi dahshatlari, inqilob va fuqarolar urushi davridagi rus ziyolilari va chor armiyasi zobitlarining taqdiri haqida yozgan. Yozuvchining “Usta va Margarita” romani unga katta shuhrat olib keldi va XX asr durdonalaridan biri sifatida tan olind i.

1901-yilda Bulgakov birinchi Kiev gimnaziyasiga o'qishga kirdi. U yerda rus va Yevropa adabiyotiga (uning sevimli yozuvchi va shoirlari Gogol, Pushkin, Dostoyevskiy, Saltikov-Shchedrin va Dikkenslar bo‘lgan), teatr va operaga qiziqish uyg'otdi. Uning adabiy didining shakllanishiga gimnaziya o‘qituvchilari katta ta’sir ko‘rsatadilar. 1907-yilda otasining o'limidan so'ng, Mixailning onasi uning ta'limini o'z zimmasiga oladi. 1909-yilda gimnaziyani tugatgandan so'ng [6] Bulgakov Kiev universitetining tibbiyot fakultetiga o'qishga kirdi va uni yaxshi baho bilan tugatdi (1916). Keyin u Kiev harbiy gospitalida shifokor lavozimida ishlay boshladi.

"Usta va Margarita" dan iqtiboslar Qahramonimizning eng taniqli iqtiboslari: "Va zavqlanish uchun hech bo'lmaganda ozgina ehtiyot bo'lish kerak". «Uzoq safar oldidan qayg'u. Bu yo'lning oxirida sizni baxt kutib turishini bilsangiz ham, bu tabiiy emasmi? "