Mavzu:O’zbek x alq t opishmoqlar i.

Topishmoqlar    Xalq   hamisha   yoshlarning   ziyrak,   yaxshi   xotirali,  fikrlovchi   inson   bo’lishini   istagan.  Agar   xalq   dostonlari,   ertaklarini   o’qisangiz,   asar   qahramonlari   turli   sinovlardan   o’tishiga   guvoh   bo’lasiz.   Bu   sinovlarning  bir  turi  jismoniy  kuch  talab  qilsa,  ikkinchi  xili  aql,  idrok   bilan  hal  etiladi.  Jumladan,  shunday  ertaklar  bor-ki,  ularda  ma’shuqa   qizlar   turmushga   chiqadigan   yigitlari   oldiga   shaxmat   o’ynash,   jumboqli   savollarga   javob   berish   shartini   qo’yadilar.   Ular   orasida   dunyodagi  eng  og’ir  narsa  nima?  Kim  ertalab  to’rt  oyoqlab,  kunduzi   ikki,  kechqurun  uch  oyoqda  yuradi?  

Dunyoda t o’r tt a nar sa yo’q, ular ni ayt ing. Nima uchun darax t soyasida soyabon t ut ish kerak , k abi jumboqlar bor. Og’ir nar sa fi lga yok i k itga o’x shaydi. A mmo savolning javobi ot . C hunk i faqat ot yugur ganda, yer lar zaga keladi. Yok i odam go’dak ligida t o’r t oyoqlab, yoshligida ik k i oyoqlab, qar iganda uch oyoqlab, ya’ni hassa bilan yuradi. Dunyoda t o’r t t a nar sa yo’q: osmonning ust uni, hovuzning qopqog’i, osh pichoqning qini, ko’r paning yengi. Shuningdek , darax t soyasida dam olayot gan odam qushlar ning chiqindisidan asranish uchun soyabon t ut adi k abi javoblar ni ber ish k ut iladi. A slini olganda, bu sinovlar ning hammasi o’ziga x os t opishmoqlar dan iborat dir.

Xalqimiz og’zaki  ijodining   kichik  janrlaridan  biri  topishmoqlardir.  Bu   janr   ko’proq   bolalarni   kuzatuvchanlikka,   hayotni   mukammalroq   bilishga,  sinchkovlikka  o’rgatadi.  Ammo  topishmoqlar  folklorda  faqat   yosh   bolalargagina   taalluqli   deb   hisoblash   to’g’ri   emas,   chunki   topishmoq  aytish  va  topish  musobaqalarida   kattalar  ham  qiziqish  bilan   ishtirok   etaveradilar.   Hatto   olima   Z.   Husainovaning   ma’lumot   berishicha,  uzun  qish  kechalarida  urchuq  yigirgan  va  olacha  to’qigan   xotinlar,   Samarqand   atrofida   boshqa   qishloqlardan   to’yga   kelib   xonadonlarga   bo’lingan   mehmonlar   o’zaro   chaldirmoq   (tez   aytish),   jumboq   ,  ya’ni   topishmoq   aytishishgan.   O'tgan   zamonlarda   topishmoqlarni  qish  faslida  uzoq  kechalarni  zerikmay  o’tkazish  uchun   aytganlar.   Topishmoq   aytgan   odamning   topishmoq   javobi   topilsa,    u   musobaqada  yutqazgan,  topilmasa  g’olib  chiqqan  hisoblangan.  Har  ikki   holatda   ham   mag’lub   bo’lgan   taraf     yo   g’azal   aytgan,   yoki   biron   hayvonga  taqlid   qilib  ovoz  chiqargan,  yo  qo’shiq  kuylagan,  yoki  biron   jismoniy  ish  qilgan:  suv  olib  kelgan,  eshik  supurgan  va  hokazo.