logo

Oʻzbekistonda ekologik vaziyat jiddiylashuvi

Загружено в:

23.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2659.349609375 KB
Reja:
I.Kirish.
1.1.Mamlakatimizdagi Ekologik vaziyatning jiddiylashuvi.
II.Asosiy qism
2.1.Respublikamizda ekologik vaziyatni yaxshilash uchun 
qilinayotgan ishlar.
2.2.Orol muammosi.
2.3.Oʻzbekistondagi ekologik muammolar.
III.Xulosa
IV.Foydalanilgan adabiyotlarO zbekistonda ekologik vaziyat ʻ
jiddiylashuvi 1.Respulik amizda ek ologik  v aziy at ni 
y axshilash uchun qilinay ot gan ishlar.
Mutaxassislarning fikricha 
keyingi yillarda 
O ʻzbekistonda  ekologik 
vaziyatning yomonlashuvi 
aholi ortasida, eng avvalo 
bolalar va ayollar o ʻrtasida 
kasalliklarning keskin oshib 
ketishiga olib keldi.1 Bu esa sifatli ichimlik suvi bilan yetarli darajada taminlanganligi va atrof 
muhitning ifloslanishi bilan bog'liq.
O'zbekistonda ekologik vaziyat jiddiylashuvining sotsial va iqtisodiy 
oqibatlari ekologik asoslangan aholi migratsiyasining paydo bo'lishiga sabab 
bo'ldi. Orol dengizining qurishi 
Qoraqalpog'istonning 
Moynoq rayonidan bir 
necha ming oilaning 
ko'chib ketishiga olib 
keldi. Uning aholisi 
o'tgan asrning 70 
yillarining o'rtalarida 80 
yillarning o'rtalarigacha 
ikki martagacha  - 45 dan 
22 mingacha qisqardi. 
Orol bo'yida aholining 
ichki migratsiyasi o'tgan 
asrning yetmishinchi 
yillaridan boshlab, jiddiy 
muammoga aylandi. 2.Orol muammosi Bu haqda quyidagi ma’lumotlar fikrimizni 
isbotlaydi. Oxirgi 40-45 yil davomida Orol 
dengizi sathi 22 metrga pasayib ketdi, 
akvatoriya maydoni 4 martadan ziyodga 
kamaydi, suv hajmi 10 baravargacha (1064 
kub km dan 70 kub km) kamaydi, suv 
tarkibidagi tuz miqdori 112 g/l gacha, 
Orolning sharqiy qismida esa 280 g/l gacha 
yetdi. Orol dengizi deyarli "o’lik” dengizga 
aylandi. Qurib qolgan tubi maydoni 4,2 mln. 
gektarni tashkil etib, tutash hududlarga 
chang, qum-tuzli aerozollarini tarqatish 
manbaiga aylandi2.Orol muammosi Malumki, ayniqsa 2000-2001 yillar 
suvning nihoyatda tanqisligi bilan ajralib 
turadi. Qattiq qurg'oqchillik cho'llanish 
jarayonini juda chuqurlashtirib 
yubordiki, shu ikki yil uchun iqtisodiy 
zarar 66 million AQSH dollardan oshib 
ketdi. 2000-2001 yillarda qattiq 
qurg'oqchilik, suv tanqisligi 
Qoraqalpog'istoning shimoliy 
rayonlarida aholining turmush 
darajasini juda qiyinlashtirib yubordi. 2.Orol muammosi Bu y erda har y ili 
at mosfera hav osiga 80 
dan 100 mln. t onnagacha 
chang k o‘t ariladi. Shu 
bilan bir v aqt da, 
Amudary o v a 
Sirdary oning delt alarida 
y erlarning t anazzulga 
uchrashi v a cho‘llashish 
sur ’at lari o‘sib bormoqda.
Tabiatimizni asrash, uni muhofaza qilish, tabiatdan oqilona foydalanish va jamiyatda 
ekologik madaniyat va ekologik ongni rivojlantirish nafaqat tabiatni muhofaza qilish 
organlari ishi, balki shu zaminda yashayotgan har bir insonning ona Vatanimizga, 
uning tabiatiga bo‘lgan farzandlik burchidir. 2.Orol muammosi Ekologik muammolar
3Markaziy Osiyo mamlakatlarining 
sobiq ittifoq tarkibida xalq xo'jalik 
tarmoqlarining ko'p yillik 
rivojlanishida uzoq muddatli ekologik 
oqibatlarni hisobga olmaslik, XX 
asrning keyingi qirq yilida (1950-
1990 y) regionda landshaftlarning 
(ekosistemalarining) kuchli 
degaradatsiyalashuvi (chollanishiga) 
va jiddiy sotsial va iqtisodiy 
oqibatlarga olib keldi.  3.Oʻzbek ist ondagi ek ologik  
muammolar. Ekologik muammolar
3Cho llanish jarayoni arid ʻ
mintaqalardagi mamlakatlarning 
ekologik, sotsial va iqtisodiy 
sharoitlariga real xavf solmoqda. 
Respublikamiz ham arid mintaqalarda 
joylashib, uning hududining 80% 
cho'l va chala cho'llarda joylashgan.  Hozirgi v aqt da 
mamlak at imiz hududining 
qariy ib 60%  chollanish 
jaray oniga uchragan. Bu 
jaray on Respublik amiz 
ek ologik  sharoit iga, 
odamlar sogligiga v a 
iqt isodiga k at t a zarar 
k elt irmoqda. Har y ili 
chollanish jaray oni 
k elt irgan zararlar bir necha 
y uz million dollarni t ashk il 
et adi. Ammo shunga 
qaramasdan shu v aqt ga 
qadar chollanish jaray oni 
chuqur organilgan emas.  Bu sohada olib 
borilgan ishlar 
bir tomonliligi va 
faqat hodisa va 
voqealarni 
tasvirlash va 
malumotlarni 
registratsiya 
qilishdan iborat 
bolib qolgan.  Oli b bori lay ot gan 
ilmiy  loy ixaning 
asosi y  maqsadi v a 
v azifal ari 
maml ak at imiz 
sharoi t ida sodir 
bolay ot gan 
chollani sh 
jaray oni ning 
mohiy at ini, 
sababl arini v a 
mex anizmlarini 
(t abiiy, ant ropogen) 
ornat i shdan, 
chollani sh t urlarini 
(t iplarini) v a t arqal ish 
qonuniy at l arini 
aniqlashdan v a 
fundament al 
darajada  
organi shdan v a bu 
jaray onga qarshi  
k urashishning 
st rat egiy asini ishlab 
chiqishdan iborat . X ulosa
Qurigan may donlar x av fl i 
k a sall ik la rni t arqa t uv chi k emiruv chi 
bilan t o'l ib bormoqda . Orol bo'y ining 
sanit ar-epidemiologik  ahv ol i 
nihoy at da  og'irlashmoqda.
A gar zudl ik  bil an t a bi at da v ujudga 
k elay ot gan X MUZ muammolar hal  
qi linma sa  insoniy at  v a but un 
mav j udodning ha y ot i  xav f ost ida 
qoladi. Biz t ablat ga qaram miz, biz t ablat siz 
y ashay  olm ay miz, shunday  ek an bi z 
barchamiz t abiami asrab 
av ay lashimiz, uning har-bir qarich 
y erini k o'z qorachig'iday  asrashimiz, 
t abiat  boy lik laridan oqilona 
foy dalanishi miz,  t abiat  haqida 
doimo g'am xo'rlik  qi lishimiz lozim. Hududimizda y uz bera boshla gan 
ek ologik  inqiroz nihoy at da k esk inl ashib 
k et ib, ijt i moiy  t us ola boshladi. Ek ologik  
t ana zzuldan esa k eng jamoat chi lik  
t ashv ishga t ushishi t abiiy  hol, a lba t t a. 
Oda ml ar qa nday  x av f qarshisida 
t urga nlik larini , a t rof-muhit ga 
y et k azilay ot gan zarar qanday  
k o'rgil ik larga olib k elganligini y aqqol  his
et dilar. © Foydalanilgan adabiyotlar:
1).T.Tilovov Ekologiya. 2021-yil
2).S.Ashurov., Yu.Shakirova. Ekologik muammolar va ularni hal qilish 
yo llari.ʻ
3).G.Alimova. Ekologiya.darslik 2023-yil
4).A.Ergashev. Ekologiya 2021-yil © Internet manbalari:
•
www.autogear.ru
•
www.eduportal.uz
•
www.wikipedia.org
•
www.alifiya-naturalresources.blogspot.com
•
www.mir24.tv
•
www.slide-share.ru
•
www.ktonanovenkogo.ru
•
www.geo-magellan.online
•
www.metalinfo.ru
•
www.mining.com
•
www.metaltorg.ru
•
www.obrazovaka.ru
•
www.rothm.boschrexroth.com
•
www.quote.rbc.ru
•
www.ssa.ru
•
www.si-sv.com
•
www.karatu.ru
•
www.online812.ru
•
www.sites.google.ru
•
www.myshared.ru
•
www.bigasia.ru
•
www.bigenc.ru
•
www.e-finland.ru
•
www.mir-znaniy.com
•
 

Reja: I.Kirish. 1.1.Mamlakatimizdagi Ekologik vaziyatning jiddiylashuvi. II.Asosiy qism 2.1.Respublikamizda ekologik vaziyatni yaxshilash uchun qilinayotgan ishlar. 2.2.Orol muammosi. 2.3.Oʻzbekistondagi ekologik muammolar. III.Xulosa IV.Foydalanilgan adabiyotlarO zbekistonda ekologik vaziyat ʻ jiddiylashuvi

1.Respulik amizda ek ologik v aziy at ni y axshilash uchun qilinay ot gan ishlar. Mutaxassislarning fikricha keyingi yillarda O ʻzbekistonda ekologik vaziyatning yomonlashuvi aholi ortasida, eng avvalo bolalar va ayollar o ʻrtasida kasalliklarning keskin oshib ketishiga olib keldi.1

Bu esa sifatli ichimlik suvi bilan yetarli darajada taminlanganligi va atrof muhitning ifloslanishi bilan bog'liq. O'zbekistonda ekologik vaziyat jiddiylashuvining sotsial va iqtisodiy oqibatlari ekologik asoslangan aholi migratsiyasining paydo bo'lishiga sabab bo'ldi.

Orol dengizining qurishi Qoraqalpog'istonning Moynoq rayonidan bir necha ming oilaning ko'chib ketishiga olib keldi. Uning aholisi o'tgan asrning 70 yillarining o'rtalarida 80 yillarning o'rtalarigacha ikki martagacha - 45 dan 22 mingacha qisqardi. Orol bo'yida aholining ichki migratsiyasi o'tgan asrning yetmishinchi yillaridan boshlab, jiddiy muammoga aylandi. 2.Orol muammosi

Bu haqda quyidagi ma’lumotlar fikrimizni isbotlaydi. Oxirgi 40-45 yil davomida Orol dengizi sathi 22 metrga pasayib ketdi, akvatoriya maydoni 4 martadan ziyodga kamaydi, suv hajmi 10 baravargacha (1064 kub km dan 70 kub km) kamaydi, suv tarkibidagi tuz miqdori 112 g/l gacha, Orolning sharqiy qismida esa 280 g/l gacha yetdi. Orol dengizi deyarli "o’lik” dengizga aylandi. Qurib qolgan tubi maydoni 4,2 mln. gektarni tashkil etib, tutash hududlarga chang, qum-tuzli aerozollarini tarqatish manbaiga aylandi2.Orol muammosi