logo

Qadimgi Ruslarda dastlab foydalanilgan vaqtning dastlabki o'lchov birliklari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

748.9482421875 KB
Qadimgi Ruslarda 
dastlab foydalanilgan 
vaqtning dastlabki 
o'lchov birliklari Reja :
1.Ruslar foydalangan qadimgi taqvimla.
2.   Vaqt o'lchov birliklarining ahamiyati
3.   Xulosa Rusda  Yulian	  kalendari	  kirib	  kelishi	  bilan	  yetti	  kunlik	  hafta
dan	
 ham	  foydalaniladigan	  bo'ldi.	  Rusda	  haftalar	  yaxlit	  holda
 	
 «sedmitsa»	  deb	 
atalgan.	
  XVI	  asrgacha	  zamonaviy	  yakshanba	  «nedelya»	  (ish
 	
 yo'q	  kun	 
ma'nosida)
  deb	  atalgan.	  Bugungi	  «voskresen’e»	  atamasi	  biri
nchi	
  marta	  X	 
asr	
  oxirlarida	  kirib	  keldi.	  XVI	  asrga	  kelib,	  «voskresen’e»	  at
amasi	
  hafta	 
kunlarining
  birining	  nomi	  sifatida	  qo'llanila	  boshladi.	  Natija
da	
  «nedelya»	 
esa	
  «sedmitsa»	  -   hafta	  ma’nosida	  ishlatiladigan	  bo'ldi. Haftaning  nomlari ularning  o'rniga  qarab.  ponedelnik  -   n
edelya(voskresene)dan  keyingi  kun, 
«vtornik»  -   nedelyadan  keyingi  ikkinchi  kun.  «sreda»  -   s
edmitsaning 
o'rtasi,  «chetverg» 
nedelyadan  keyingi  to‘rtinchi  kun.  «pyatnitsa»  -  
nedelyadan  keyingi  beshinchi  kun  degan  ma’nolarni  bildir
gan.  «Subbota» 
atamasi yuqoridagilardan  mustasno tarzda qadimgi  yahudiy
  tilidagi  «sabat» 
(shabat) so'zidan (ishning yakuni  ma'nosini  bildiradi)  kelib 
chiqqan .  Yangi  kunni  tongdan  boshlab  hisoblaganlar.  1722-
yildan  Rossiyada  yangi 
kun  kechasi  soat  24.00  dan  keyin  boshlanadigan  bo'ladi.  XII 
 asrda  rusda 
soatlar  minut  (chases)  va  sekundlarga  bo'lingan.  Bir  soat  60  
«chases»ga, 
bar bir «chases» esa 47-60  sekundga  bo'lingan.
Kiyev  Rusida  Rim  kalendari  mashhur  bo'lgan.  Ular  Yulian  k
alen- 
darini  qabul  qilgunga  qadar  Oy-
quyosh  kalendaridan  foydalanganlar. 
Qadimgi  Rus  solnoma,  yilnomalarining  yozilishida  Konstantin
opol 
patriarxi  Nikifor  (758-
828)ning  mehnati  beqiyos.  lining  «Xronografika» 
asarida jahon  tarixidagi  asosiy voqealarning xronologik 
jadvali  berilgan Rossiyada  XVII  asrda  Pyotr  I  ning  kalendar  islohoti  yilni  
hisoblashda 
katta  ahamiyat  kasb  etdi.  Pyotr  I  19-dekabr  7208  (1699)-
yilda  kalendarni 
isloh  qilish  to‘g‘risida  farmon  berdi.  Unda  yilning  va  erani
ng  boshi 
masalalari  ko‘riladi.  Natijada.  Rossiyada  yilning  boshi  biri
nchi  yanvar 
qilib  belgilanadi  va  «Isoning  tug'ilishi»  erasi  qabul  qilinad
i.  Pyotr  I 
1699-yil  20-
dekabrda  «Yangi  yilni  nishonlash»  to'g'risida  farmon  bera
di.  Rossiyani  XVIII  asrgacha  Yulian  kalendari  to'liq  qanoatlantirardi.
Lekin  XIX  asr  boshlariga  kelib,  G'arbiy  Evropa  davlatlari  bilan  iqtisodiy,
 
siyosiy va madaniy  aloqalarning rivojlanishi yagona umumevropa  kalendari 
bo'lgan Grigoriy kalendarini  qabul  qilish zaruratini yuzaga keltirdi.
XIX  asrda  Grigoriy  kalendarini  qabul  qilishga  bir  necha  bor  urinib 
ko‘rildi.  XIX  asrning  20-yillari  oxirida  Fanlar  Akademiyasida  maxsus 
guruh  shu  masalani  tahlil  qilib  chiqdi  va  Rossiyada  Grigoriy  kalendarini 
qabul  qilish zarur degan xulosaga kelindi.  Ammo Fanlar    Akademivaining 
bu  taklifi  Xalq  ta'limi  vaziri  knyaz  K.A. Livenning  qarshiligiga	
 uchradi. Foydalanilgan adabiyotlar

Parker, Richard A., "Qadimgi Misr taqvimlari", Qadimgi 	
Sharq tsivilizatsiyasi tadqiqotlari
, 26. Chikago: 
Chicago University Press, 1950 yil.

^  Stern (2012) p. 179

^  Anjelikik M. B. Onasanya, 	
Hozirning dolzarbligi !: 	
Haqiqiy Nigeriya millatini barpo etish

^  	
Rhys (1840-1915), ser Jon (1892). 	Dinning 	kelib	 	
chiqishi	 va	 o'sishi	 bo'yicha	 ma'ruzalar	 Keltlar	
 Heathendom 	tomonidan	 tasvirlangan	. pp.	360	 –382.

^  	
Uels	 xalqi	: 	kelib	 chiqishi	, 	tarixi	, 	qonunlari	, 	tili	 	
haqidagi	 boblar	 ... - 	Ser	 Jon 	Riz	, 	Ser	 Devid	 Braynmor	 	
Jons	 - Google Books	. p. 220. Olingan 2012	-10-22. E'tiboringiz 
uchun raxmat!

Qadimgi Ruslarda dastlab foydalanilgan vaqtning dastlabki o'lchov birliklari

Reja : 1.Ruslar foydalangan qadimgi taqvimla. 2. Vaqt o'lchov birliklarining ahamiyati 3. Xulosa

Rusda Yulian kalendari kirib kelishi bilan yetti kunlik hafta dan ham foydalaniladigan bo'ldi. Rusda haftalar yaxlit holda «sedmitsa» deb atalgan. XVI asrgacha zamonaviy yakshanba «nedelya» (ish yo'q kun ma'nosida) deb atalgan. Bugungi «voskresen’e» atamasi biri nchi marta X asr oxirlarida kirib keldi. XVI asrga kelib, «voskresen’e» at amasi hafta kunlarining birining nomi sifatida qo'llanila boshladi. Natija da «nedelya» esa «sedmitsa» - hafta ma’nosida ishlatiladigan bo'ldi.

Haftaning  nomlari ularning  o'rniga  qarab.  ponedelnik  -   n edelya(voskresene)dan  keyingi  kun,  «vtornik»  -   nedelyadan  keyingi  ikkinchi  kun.  «sreda»  -   s edmitsaning  o'rtasi,  «chetverg»  nedelyadan  keyingi  to‘rtinchi  kun.  «pyatnitsa»  -   nedelyadan  keyingi  beshinchi  kun  degan  ma’nolarni  bildir gan.  «Subbota»  atamasi yuqoridagilardan  mustasno tarzda qadimgi  yahudiy   tilidagi  «sabat»  (shabat) so'zidan (ishning yakuni  ma'nosini  bildiradi)  kelib  chiqqan .