Qirg’iz va Qozoq xalqining etnografiyasi, etnogenezi va etnik tarixi
![Qirg’iz va Qozoq xalqining etnografiyasi ,
e tnogenezi va etnik tarixi](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_1.png)
![Qozoq x a lq in in g etn ogen ezi va
etn ik ta r ix i. Q o zo g ‘isto n (Q a za q sta n ), Q o zo g‘isto n R e sp u b lik a si
(Q a za q sta n R e sp u b lik a si) y ev ro siy o m a terigin in g
m a rk a ziy q ism id a jo y la sh ga n d a v lat. G ‘a rb d a K a sp iy
d en gizi b ila n tu tash ga n . M a y d o n i 2 7 2 4,9 m in g k m 2.
A h o lisi 15 m ln . k ish i (20 0 5 ). P o y ta x ti - O sto n a
sh a h ri. M a'm u riy jih a td a n 1 4 v ilo y a t, v ilo y a tlar
(tu m a n )la rga b o ‘lin ad i.
Q o zo g‘isto n d a 1 31 m illa t v a ela t istiq o m a t q ila d i.
A so siy a h o lisi q o zo q la r (5 5 ,7 % ).
Q o zo q la r - Q o zo g ‘izsto n R esp u b lik a sin in g a so siy
a h o lisi (6 ,5 4 m in g k ish id a n ziy o d ) h iso b la n ad i.
Sh u n in gd ek ,, b u x a lq a so sa n , O ‘zb e k isto n d a (8 0 8
m in g k ish i), T u rk m a n isto n (8 7 m in g k ish i),
Q irg ‘izisto n (3 7 m in g k ish i), T o jik isto n v a R F (6 3 5,9
m in g k ish i), X X R (1 m ln . 11 5 m in g k ish i (1 9 9 0 y illa r
o ‘rta la ri), M o n g o liy a (1 2 5 m in g k ish i) v a b o sh q a
m a m lak a tla rd a y a sh ay d i. U m u m iy so n i 9,4 2 m ln .
k ish i. R a sm iy til - q o zo q tili. D in i islo m d in i b o ‘lib ,
aso siy a h o li m u su lm o n h iso b la n a d i.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_2.png)
![Mamuriy jix at dan 14 viloyat lar ouldan ( t uman)
larga bo’jinadi. Qozog’ist onda 131 millat va elat
ist iqomad qiladi. Asosiy aholisi qozoqlar ( 55,7%)](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_3.png)
![Qozoqlar asosan “Janubiy Sibir” tipiga kiradilar (bu tip o‘ziga ham mongoloid, ham yevropeoid belgilarini
oladi). Janubiy Sibir tipi mo‘g‘ul bashara irqqa mansub, ko‘zlari qisiq, yuzlari yumaloq, tanasi oq sariq-
malla, puchuq burun, panjalari kalta, jussalari mayda, bosh chanog‘i braxikefal (dumaloq). Bepoyon
dashtliklar, ot-ulov, tuya ularning jonu-dili, erkin, ozod, hayot turmush tarzi bilan suyagi qotgan.
Oltoy til oilasining turkiy til guruhining
shimoliy-g‘arbiy til (qipchoq) tillari
shoxobchasiga qoraqalpoq, qirg‘iz, tatar,
boshqird, qorachoy, balqar, qo‘mik, no‘g‘oy,
qarayim tillari bilan birga qozoq tili ham
kiradi.
Qozoq tili - bir qancha qadimiy
qabilalarning hamda boshqa tillar asosida
tashkil topgan bo‘lib, uch asosiy shevaga
bo‘linadi: g‘arbiy, shimoliy-sharqiy va
janubiy. G‘arbiy sheva alshin qabilalar ittifoqi
tilidan paydo bo‘lgan. Shimoliy-sharqiy sheva
arg‘in, nayman, qiray, qipchoq, qo‘ng‘irot
qabilalarining umumiy tilidan kelib chiqqan.
Hozirgi qozoq adabiy tili ana shu shevaga
asoslangan. Nihoyat, janubiy sheva uysin,
jaloyir, qang‘li, dulat va boshqa qabilalar
tilidan yuzaga kelgan.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_4.png)
![Qozoq x alqi et nogenezida Tur k xoqonligi
muhim rol o‘ynagan. VI – VII asrlarda mazkur
hududda bu xoqonlikka kirgan t urgash, qar luq
- chig‘il, yag‘mo va boshqa qabilalar bilan ko‘p
davrlar davomida yonma – yon yashash
natijasida qozoqlarning turkiylashishi hamda
mahalliy qabilalarning kelgindilar bilan
aralashishi jarayoni sodir bo‘lgan.
VI – VII asr lar da Qozog‘ist onning janubi-
sharqida yashagan qabilalar G‘arbiy Turk
xoqonligi tarkibida bo‘lgan. Bu davrda sharqdan
t urgashlar, t elelar, qarluqlar va boshqalar
kelib joylashgan.
IX – X asr lar da hozir gi Qozog‘ist on yer lar ida
qar luq, o‘g‘uz, pecheneg, qipchoq, kimak va
boshqa qabilalar joylashadi va X I – X II asrlarda
bu hududda yashaydigan barcha qabilalarning
birikishiga ancha turtki bo‘lgan. X II asrda
Qozog‘ist on hududiga qora xitoylar (kidanlar)
bostirib kirgan, ular mahalliy t ur kiy aholi bilan
aralashib ketgan .](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_5.png)
![X VIII asrda qozoq juzlarining ikkitasi ( Kichik
va O‘rt a) ning Rossiyaga qo‘shilishi natijasida
nafaqat ilmiy ma'lumotlar to‘planishi, balki
ularni tadqiq qilish orqali qozoq etnografiyasini
tizimli o‘rganish boshlandi.
Sovet hokimiyatining dastlabki yillarida ba'zi
olimlar X X asr ning 20- yillari voqyealarigacha
bo‘lgan qozoqlar haqidagi adabiyotlarni
munosib baholashga uringan bo‘lsalar-da, bu
vazifani uddalay olmadilar. Shular jumlasiga
1920 yil matbuotida qayd etilgan, aytarli
darajada muvaffaqiyatli bo‘lmasa-da,
birinchilardan bo‘lib urinib ko‘rgan A. P.
C huloshnikovning 1924 yilda chop etilgan
“ Ocher ki po istorii kazax-kirgizskogo naroda v
svyazi s obщimi istoricheskimi sudbami drugix
tyurkskix narodov” ( “Qozoq-qirg‘iz x alqining
boshqa t urk iy x alqlar umumiy t arix i t aqdir i
bilan aloqalari t ar ix iy ocherki”) asarini aytish
mumkin. Uning muvaffaqiyatsizligi o‘sha paytda
fanda qaror topayotgan Oktyabr
voqyealarigacha bo‘lgan adabiyotlarni inkor
qilish bilan bog‘liq edi.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_6.png)
![Q o z o q la r
e tn o g e n iz id
a g i
d a stla b g i
q a tla m la r :
S h a k la
r
U s u n la r
A la n la
r
Q a n g y u y](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_7.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_8.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_9.png)
![1 9 3 3 y il S h . A ld ja n o v Q o z o g ‘isto n n in g X X a sr
b o sh la rig a ch a b o ‘lg a n d a v ri b ila n k o ‘p g in a o lim la r
q iz iq q a n la r v a b u b o y o ‘lk a n i o ‘rg a n ish g a n . A m m o u la r
b ir y o q la m a , x u su sa n ta n iq li o lim la rd a n to rtib h a r x il
m issio n e rla rg a ch a o ‘z sin fi n in g ijtim o iy b u y u rtm a sin i
b a ja rish v a o ‘lk a n i m u sta b id q ilish y o ‘lla ri v a u su lla rin i
iz la sh m a q sa d id a o ‘rg a n g a n la r. X a lq n in g z a if
to m o n la rin i b ilib o lib , irq iy sh o v in istik n a z a riy a la rin i
a so sla sh g a , q o z o q m illa tin in g k e la ja g in i in k o r e tish g a
q a ra tilg a n ilm iy x u lo sa la r q ilish g a u rin g a n la r. B iz h y e ch
q a ch o n m u sta m la k a ch ila rn in g ilm iy ta d q iq o tla ri
m a 'lu m o tla rig a ta y a n a o lm a y m iz . B u sh u b h a siz , – d e b
y o z a d i. M . N . T ix o m iro v h a m 1 9 5 6 y ild a “V o p ro sы
isto rii” ju rn a lin in g 1 so n id a e 'lo n q ilg a n m a q o la sid a
q o z o q x a lq i ta rix i fa n d a ta d q iq q ilin m a g a n
m u a m m o la rd a n b irid ir ”-d e b y o z a d i.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_10.png)
![Rus etnografi yasi qozoqlar o‘zining
madaniyati va tarix i, etnik hududi va tiliga
ega alohida ( mustaqil) x alq ekanligini
isbotladi
1925 yilga qadar “Qozog‘iston” at amasi
Rossiya va rus manbalar ida qozoqlar ni –
“kazak va kazaklar o‘r dasi” ( davlati)
K eyinchalik “qir g‘izlar ”, “qir g‘iz-qaysoq”
va “kazak-qir g‘izlar ”, ular ning etnik
hududini “Qir g‘iz cho‘li” deb ataganlar](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_11.png)
![XI – XV asrlarda Irtishdan Dunaygacha bo‘lgan Buyuk
Yevroosiyo tekisligi, Qrimdan to Volga bo‘yidagi Buyuk
Bulg‘oriyagacha arab va fors manbalarida “Poloveslar
(Qipchoqlar) dalasi” deb ataladigan
qipchoq-poloveslar ko‘chib yurishar edi. XVI – XVIII
asrlarda turk superetnosi bir necha mustaqil etnoslarga
bo‘linib ketgandan so‘ng, qudratli turkiy qipchoq
qabilasining katta qismi qozoq xalqi tarkibiga kirdi
va “Qipchoq cho‘li” yoki “Cho‘l” deb hozirgi
Qozog‘iston hududi aytila boshlandi](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_12.png)
![Katta
(uli) juz jaloyir,
sirgeli, shaprashti,
abdan
(alban), suan, bes, juz qang‘li ,
sara uysun, shanshiqli, asti, oshaqti,
dulat, tangbali urug’laridan
tashkil
topgan](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_13.png)
![Qirg‘iz x alqining et nogenezi va
etnik tar ix idan.Q ir g ‘iz isto n – M a rk a z iy O siy o n in g
sh im o liy -sh a r q id a jo y la sh g a n d a v la t
b o ‘lib , sh a rq d a n g ‘a rb g a to m o n
T y a n sh a n v a P o m ir -O lo y b o ‘y la b
ch o ‘z ilg a n . S h im o ld a Q o z o g ‘isto n b ila n ,
ja n u b v a ja n u b iy -sh a rq d a X ito y b ila n ,
ja n u b iy g ‘a rb d a T o jik isto n b ila n v a
g ‘a rb d a O ‘z b e k isto n b ila n ch e g a rd o sh .
U m u m iy ch e g a ra si 4 5 0 0 k m . H u d u d i
1 9 8 5 0 0 m in g k v . k m . K a tta h u d u d n i
T y a n sh a n to g ‘li h u d u d i – (y u q o ri
ch o ‘q q isi – G ‘a la b a 7 4 3 9 m .) v a X o n –
T a n g r i (6 9 9 5 m ) e g a lla y d i.
M a m la k a tn in g q a riy b 9 0 % h u d u d i
d e n g iz sa th id a n 1 5 0 0 m b a la n d lik d a
jo y la sh g a n .
P o y ta x ti B e sh k e k sh a h ri b o ‘lib , 1 8 8 7
y ild a ta sh k il to p g a n . Y ir ik sh a h a r la r i:
O ‘sh , Ja lo lo b o d , N o r in , Q o r a k o ‘l.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_14.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_15.png)
![Qirg‘iz xalqi
etnogenezi masalasi
miloddan avvalgi I
asrdan boshlab
tarixchilarni
qiziqtira boshlagan. Bu masala xususida
ilk ma’lumotlarni
xitoy tarixchisi Sima
Syanning (miloddan
avv. 201 y.) «Tarixiy
xotirlar» nomli
asarida uchratish
mumkin. Undan so‘ng xitoy
tadqiqotchilari
qirg‘iz xalqi
shakllanishida
ishtirok etgan
qabilalar to‘g‘risida
yozishgan.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_16.png)
![K. Petrov “Qirg‘iz” atamasi etimologiyasi qadimgi turk sifat so‘zi “qirig” –
“qizil”dan kelib chiqqan deb hisoblaydi. Qirg‘iz shu so‘zning ko‘plikdagi
ma'nosi. Atama xalq yashagan hudud nomi bilan bog‘liq, xalqning nomi esa
shundan olingan.
yenisey bo‘yi Qirgun mamlakati (“Qizil mamlakat”) er. av. 1 – ming yillikdayoq
mavjud edi. O‘sha paytda Qirgut atamasi paydo bo‘lgan, keyinchalik esa
qirg‘iz atamasiga o‘zgargan.
yenisey –Ob daryolari oralig‘idagi mahalliy aholi va kelgindi qabilalarning
etnik birlashuvi 1- ming yillikning o‘rtalarida shakllandi.
Xitoy manbalariga ko‘ra X asrga kelib qimoq-qirg‘iz qabilalari so‘nggi
birlashuvi ro‘y berdi. XI–XII asrlarda qimoq-qirg‘iz qabilalari naymanlar
tomonidan siqib chiqariladilar.
Qirg‘izlarning asosiy qismini bukara, charbalar tashkil qilgan (nisbatan
ozgina mol – holga ega bo‘lgan kishilarni ana shunday deb atashgan). Aholiga
biylar bilan manaplar boshchilik qilgan.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_17.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_18.png)
![Qirg‘izlarning Yeniseyda
yashashlariga bog‘liq qadimgi
va o‘rta asrlar tarixidagi
manbalar hozirgi qirg‘iz
xalqining etnomadaniy kelib
chiqish jarayonini tushunishda
muhim ahamiyat kasb etadi. Qirg‘izlar – turkiy tilda
so‘zlashuvchi qadimiy
xalqlardan biri. Qirg‘izlar
to‘g‘risida ilk bora miloddan
oldingi III asr oxirlarida xitoy
tilidagi Xan manbalarida
eslatiladi.
Qirg‘izlarning etnik guruhlari
ko‘pgina turkiy va mo‘g‘uliy
tillarda so‘zlashuvchi
xalqlarning shakllanishiga olib
kelgan jarayonlarda ishtirok
etdilar. “ Buyuk davlatchilik” davri
qirg‘izlarning Sharqiy
Turkistonda paydo bo‘lishiga
olib keldi va ularning G‘arbiy
Tyanshan tomon siljishlarida
muhim bosqich bo‘ldi.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_19.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_20.png)
![Qirg‘iz xalqi tarkibiga,
shuningdek, Yettisuv va
Movarounnahrning turkiy
qabilalari, jumladan qarluqlar va
uyg‘urlar, keyinchalik mo‘g‘ul
qabilalari qo‘shilgan. Bu davrda qirg‘izlarning tipi
bo‘yicha mo‘g‘uliylashishi va tili
bo‘yicha turkiylashish jarayoni
nihoyasiga yetgan. XV – XVII
asrlarda esa, kelib chiqishi qozoq
no‘g‘oylar bilan bog‘liq qabilalar
kirib kelgan.
Qozoqlarning bir qismi boshqa
turkiy xalqlarning etnogeneziga
kirgan. XVI – XVII asrlarda
qirg‘izlarga qozoq-no‘g‘oy
qabilalari qo‘shilgach, Tyanshan
qirg‘izlari asosan shakllandi.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_21.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_22.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_23.png)
![Keyingi ikki asr davomida Jung‘or xalqlari qirg‘izlarni talab keldi. Ular XIX
asr birinchi yarmigacha Qo‘qon xonligiga tobe' bo‘lishgan. XIX asrning 60
– 70 yillarga kelib qirg‘iz yerlarining aksariyat qismini Rossiya bosib oladi.
Qirg‘izlarning urug‘ – aymog‘i asosan uch yirik guruhga bo‘linadi: o‘tiz
ugul (o‘ttiz o‘g‘il) ning o‘ng va so‘ng qanotlari, ichkilik.
Tog‘ay guruhi Tyanshanning asosiy qismida, adigine bilan mungush
guruhlari janubiy Qirg‘iziston yerlarida joylashgan. Tog‘ay guruhining eng
yirik qabilasi – bug‘u Issiqko‘lning shimoliy sohilida, sharqiy, qirg‘oqlari,
butun janubiy chegaralaridagi yerlarda yashagan. Chuy daryosining
janubiy qirg‘oqlari bo‘ylab, Qirg‘iz tog‘ tizmasi daralarida solto
qabilasining yerlari bo‘lgan.
Norin daryosining o‘rta oqimi, Dungal va Susamir vodiylari chekir, sayoq
qabilasi aholisiga qarashli yerlar hisoblangan. Farg‘ona past tekisligining
sharqiy qismi, Oltoy vodiysi va sharqiy Pomir, shuningdek Farg‘ona hamda
Oltoy tog‘ tizmalari etaklarida adigine bilan mungush, hamda ichkilik
qabilalari yashagan.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_24.png)
![FOY DALANILG AN ADABIYOTLAR:
A.X .Doniyor ov, A.A.Ashir ov, O.Bo’r iyev
Mar k aziy Osiyo X alqlar i et nografi yasi, et nogenezi va
et nik t ar ix i. Toshkent ‘’YANG I NASHR’’ 2011
162 sax ifadan 195 sax ifagacha bo’lgan
ma’lumot lardan foydalandim.
“O` zbek iston milliy ensik lopediyasi” 11-jild. Davlat
ilmiy nashr iyot i, T. 2005 y.
15-sahifadan 20-sahifagacha, 46-sahifadan 53-
sahifagacha ber ilgan ma` lumotlar dan foydalandim.
Qolaver sa int er net sax ifalar idan ham foydalandim](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_25.png)
![](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_26.png)
![Etiboringiz uchun rahmat.](/data/documents/0505b3c9-27c6-4765-b632-23af4acda253/page_27.png)
Qirg’iz va Qozoq xalqining etnografiyasi , e tnogenezi va etnik tarixi
Qozoq x a lq in in g etn ogen ezi va etn ik ta r ix i. Q o zo g ‘isto n (Q a za q sta n ), Q o zo g‘isto n R e sp u b lik a si (Q a za q sta n R e sp u b lik a si) y ev ro siy o m a terigin in g m a rk a ziy q ism id a jo y la sh ga n d a v lat. G ‘a rb d a K a sp iy d en gizi b ila n tu tash ga n . M a y d o n i 2 7 2 4,9 m in g k m 2. A h o lisi 15 m ln . k ish i (20 0 5 ). P o y ta x ti - O sto n a sh a h ri. M a'm u riy jih a td a n 1 4 v ilo y a t, v ilo y a tlar (tu m a n )la rga b o ‘lin ad i. Q o zo g‘isto n d a 1 31 m illa t v a ela t istiq o m a t q ila d i. A so siy a h o lisi q o zo q la r (5 5 ,7 % ). Q o zo q la r - Q o zo g ‘izsto n R esp u b lik a sin in g a so siy a h o lisi (6 ,5 4 m in g k ish id a n ziy o d ) h iso b la n ad i. Sh u n in gd ek ,, b u x a lq a so sa n , O ‘zb e k isto n d a (8 0 8 m in g k ish i), T u rk m a n isto n (8 7 m in g k ish i), Q irg ‘izisto n (3 7 m in g k ish i), T o jik isto n v a R F (6 3 5,9 m in g k ish i), X X R (1 m ln . 11 5 m in g k ish i (1 9 9 0 y illa r o ‘rta la ri), M o n g o liy a (1 2 5 m in g k ish i) v a b o sh q a m a m lak a tla rd a y a sh ay d i. U m u m iy so n i 9,4 2 m ln . k ish i. R a sm iy til - q o zo q tili. D in i islo m d in i b o ‘lib , aso siy a h o li m u su lm o n h iso b la n a d i.
Mamuriy jix at dan 14 viloyat lar ouldan ( t uman) larga bo’jinadi. Qozog’ist onda 131 millat va elat ist iqomad qiladi. Asosiy aholisi qozoqlar ( 55,7%)
Qozoqlar asosan “Janubiy Sibir” tipiga kiradilar (bu tip o‘ziga ham mongoloid, ham yevropeoid belgilarini oladi). Janubiy Sibir tipi mo‘g‘ul bashara irqqa mansub, ko‘zlari qisiq, yuzlari yumaloq, tanasi oq sariq- malla, puchuq burun, panjalari kalta, jussalari mayda, bosh chanog‘i braxikefal (dumaloq). Bepoyon dashtliklar, ot-ulov, tuya ularning jonu-dili, erkin, ozod, hayot turmush tarzi bilan suyagi qotgan. Oltoy til oilasining turkiy til guruhining shimoliy-g‘arbiy til (qipchoq) tillari shoxobchasiga qoraqalpoq, qirg‘iz, tatar, boshqird, qorachoy, balqar, qo‘mik, no‘g‘oy, qarayim tillari bilan birga qozoq tili ham kiradi. Qozoq tili - bir qancha qadimiy qabilalarning hamda boshqa tillar asosida tashkil topgan bo‘lib, uch asosiy shevaga bo‘linadi: g‘arbiy, shimoliy-sharqiy va janubiy. G‘arbiy sheva alshin qabilalar ittifoqi tilidan paydo bo‘lgan. Shimoliy-sharqiy sheva arg‘in, nayman, qiray, qipchoq, qo‘ng‘irot qabilalarining umumiy tilidan kelib chiqqan. Hozirgi qozoq adabiy tili ana shu shevaga asoslangan. Nihoyat, janubiy sheva uysin, jaloyir, qang‘li, dulat va boshqa qabilalar tilidan yuzaga kelgan.
Qozoq x alqi et nogenezida Tur k xoqonligi muhim rol o‘ynagan. VI – VII asrlarda mazkur hududda bu xoqonlikka kirgan t urgash, qar luq - chig‘il, yag‘mo va boshqa qabilalar bilan ko‘p davrlar davomida yonma – yon yashash natijasida qozoqlarning turkiylashishi hamda mahalliy qabilalarning kelgindilar bilan aralashishi jarayoni sodir bo‘lgan. VI – VII asr lar da Qozog‘ist onning janubi- sharqida yashagan qabilalar G‘arbiy Turk xoqonligi tarkibida bo‘lgan. Bu davrda sharqdan t urgashlar, t elelar, qarluqlar va boshqalar kelib joylashgan. IX – X asr lar da hozir gi Qozog‘ist on yer lar ida qar luq, o‘g‘uz, pecheneg, qipchoq, kimak va boshqa qabilalar joylashadi va X I – X II asrlarda bu hududda yashaydigan barcha qabilalarning birikishiga ancha turtki bo‘lgan. X II asrda Qozog‘ist on hududiga qora xitoylar (kidanlar) bostirib kirgan, ular mahalliy t ur kiy aholi bilan aralashib ketgan .