Mavzu: Rivojlanish va o‘zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari. Falsafiy qonunlar.

« Riv ojlanish» t ushunchasi quy idan y uqori ga, oddiy dan murak k abga t omon ilgarilab boruv chi harak at ni ifodalay di. Lek in bu j aray on goh t o‘g‘ri chizi qli, goh ast a-sek in k engay ib boradigan spiralsimon shak ldagi harak at dan iborat bo‘lishi mumk in. Ay nan shunday o‘zgarishlar, harak at v a ri v ojl anishni e’t irof et i shda t urli xil t a’l imot lar y uzaga k elgan.

Riv ojlanish g‘oy asini Dek art (1596-1650) y uqori cho‘qqiga y et k azdi. X udo olamni y arat a t urib unga t urt k i bergan (dindorlar t ilida jon at o et gan) v a shundan buy on duny o riv ojlanishda, y angilanishda v a o‘zgarishdadir. Fransuz ma’rifat parv arlari Volt er v a Russo t arixiy riv ojlanish g‘oy alarini ilgari surishgan. Lek in jamiy at t araqqiy ot ini harak at lant iruv chi k uchini ruhiy omillar (axloqiy, diniy v a hok azo)da deb bilishgan. Gegelning fi k richa, riv ojlanishning har bir bosqichi o‘z prinsipiga ega, y a’ni bir holat dan ik k inchi holat ga o‘t ish, refl ek siy a (in’ik os) v a ichk i riv ojlanish. Riv ojlanishning shu y o‘lida ilmiy t afak k ur v a falsafi y k at egoriy alar t izimining barcha bosqichlarining dialek t ik asi ifodalanadi, y a’ni sifat , miqdor, me’y or, mohiy at v a hodisa, ay niy at v a t afov ut ,sabab v a oqibat , t asodif v a zaruriy at , imk oniy at v a v oqelik v a hok azo.

Qon un – m u ay y an sha rt - sha ro it d a nar sal ar v oq eal ar riv o jin ing xu su siy a t i v a y o‘n ali shi ni b elg ila y d iga n, m a’ lum bi r qat ’iy nat ijan i t aqo zo et a dig an ob y ek t iv dun y o dag i n ars a v a h od isal arn ing mu him , z aru riy , um um iy , n isbi y, bar qar or mu no sab at l ari . Qo nu nla r quy ida gi xus us iy at lar ga eg a: e ng mu him bel gila rni ak s e t ad i, u mu mi y mu nos ab at l arn i ifo da lay di.

Qonunlar amal qilish doirasiga k o‘ra uch guruhga bo‘linadi: Eng umumiy qonunlar – t abiat , j amiy at , t afak k urni ng ist isnosiz barcha oby ek t lari ga xos bo‘lgan univ ersal, falsafi y qonunlardir. Umumiy qonunlar – moddalarning saqlanish v a ay lanish qonuni; but un ol am t ort ishi sh qonuni v a hok azolar . X ususiy qonunl ar – fi zi k ada K ul on qonuni, Mendeley ev ning k imy ov iy element larining dav riy sist emasi, huquqshunosli k da fuqarol ik qonuni, say lov lar haqidagi qonun k abi