Samarqand madrasalari
Mavzu:Samarqand madrasalari Reja: 1.Samarqandda bunyod etilgan madrasalar 2.Samarqandda saqlanib qolgan madrasalar 3.Ulug’bek,Sherdor vaTillakori obidalari
Madrasa — oliy o quv dargohi. Diniy ilmlar qatorida matematika, notiqlik san ati va ʻ ʼ mantiq, tilshunoslik, huquqshunoslik, falsafa, kalligrafiya, musiqa, tibbiyot, geografiya, astronomiya va boshqa ilmlar bo yicha ta lim beriladigan o quv binosi. ʻ ʼ ʻ Arab tilidan olingan, dars o tiladigan joy. Bu atama ta lim berish uchun maxsus ʻ ʼ qurilgan o quv binolarini ifodalaydi. ʻ VII—VIII asrlarda islom dini ulamolari musulmon ilohiyoti masalalarini sharhlab berib turadigan markaz sifatida arab davlatlarida paydo bo lgan. IX—XII asrlarda islom ʻ diniga e tiqod qilinadigan mamlakatlarda, jumladan, Markaziy osiyoda tarqaldi. ʼ Madrasalarda milliy ziyolilar tayyorlangan. Narshaxiyning "Buxoro tarixi" asarida aytib o tilgan 937-yilgi yong inda zarar ko rgan Farjak madrasai Markaziy Osiyodagi ʻ ʻ ʻ dastlabki madrasalardandir. Madrasalarning xon madrasalari, eshon madrasalari, xususiy madrasalar kabi turlari bo lgan. Madrasa muassislari madrasani ta minlash ʻ ʼ uchun maxsus mulk — vaqf ajratishgan va bu mulkni boshqaruvchi mutavvalini tayinlashgan. Madrasalarning vaqf daromadlaridan bir qismi vaqf mulkini saklab turish, madrasa binosini ta mirlash uchun ajratilgan, ma lum qismi mutavvali, ʼ ʼ mudarrislar, talabalar, masjid imomi, muazzini, sartaroshi, farroshi va boshqa xizmatchilarga berilgan
Madrasa nomi Qurilgan vaqti Manzili Sherdor madrasasi XVII asr Samarqand viloyati,Samarqand shahri Tillakori madrasasi XVII asr Samarqand viloyati,Samarqand shahri Nodir devonbegi madrasasi 1630/31-yil Samarqand viloyati,Samarqand shahri Madrasa ( Ruhobod majmuasi ) Samarqand viloyati,Samarqand shahri Usmatboy madrasasi XVIII—XIX asrlar Samarqand viloyati,Samarqand shahri Madrasai Safed qoldiqlari XIX—XX asrlar Samarqand viloyati,Samarqand shahri Madrasa (Dari Zanjir majmui ) XIX—XX asrlar Samarqand viloyati,Samarqand shahri Yusufboy mahallasidagi madrasa xujralari XIX—XX asrlar Samarqand viloyati,Samarqand shahri Xo jaʻ Bobo madrasasi (Panjob) XIX—XX asrlar Samarqand viloyati,Samarqand shahri
Qadimdan madrasalar 2turda moslashtirilib qurilgan;madras va masjid.Samarqand shahridagi Sherdor va shahar chetidagi Nodir devonbegi madrasalari faqat o’quv maskani sifatida,Ulug’bek vaTillakori madrasalari esa masjidli madrasalar sifatida qurilgan. Ular bir vaqtning o’zida ham ibodat qilish, ham ilm olish mumkin bo’lgan e’tiqod va ziyo maskani bo’lgan.Mirzo Ulug’bek, Shayboniyhon, Yalangto’sh Bahodir va Amir Haydar kabi hukmdorlar qurdirgan madrasalar “oliy madrasa” deb atalgan .
Ulugbek madrasasi - Samarqanddagi me moriy ʼ yodgorlik ( 1417 — 22 ). Registon ansamblining g arbida ʻ joylashgan. 2 qavatli, to g ri ʻ ʻ to rtburchak ʻ tarxli (56×81 m). Bosh tarzi maydonga qaragan, mahobatli peshtoq mujassamotida keng toqili ravoq ( bal. 16,5 m), uning 2 yonida guldastalar (bal. 32 m) bor. Ravoq tepasidagi yulduzli osmon aks etgan qanos bezaklari o ziga xosdir. Guldasta tepasi ʻ muqarnas , sharafalar bilan yakunlangan. Peshtoq ravog i cheti ʻ morpech shaklida, tokchasidagi namoyonlar o ziga xos uslubda ʻ pardozlangan