RE JA • Ruhobod maqbarasi • Goʻri Amir maqbarasi • Regist on may doni SAMARQAND SHAHRINING ME’MORIY YODGORLIKLARI

Ko’hna Samarqand y odgorlik lari Samarqand — jahonning eng qadimiy shaharlaridan biri, Rim, Afina, Vavilonlarning tengdoshidir. O’tmishning shoirlari va tarixchilari uni chinakam «Sharq jannatmakon bog’i», «Yer yuzi», «Sharq olamining bebaho durdonasi», «Jahon mamlakatlarning bezagi», «Sharqning Rim kabi shahri»… va hokazolar kabi go’zal o’xshatishlarni bejiz bag’ishlamagan edilar.

Ruhobod maqbarasi , Ruhobod maqbarasi, Ruhobod — majoziy nom, aslida alloma av liy o shay x Burhoniddin Sogʻarjiy (Sogʻarj—Samarqand y aqinidagi qad. k ent ) maqbarasi. Amir Temur salt anat ining dast labk i dav rida (X I V-asrning 70-y illari) shahar Ark i (K oʻk saroy, Boʻst on saroy, Nuriddin Basir maqbarasi) t omonidan janubidagi Toshqoʻrgʻon—chaqar (Kichik oqsaroy, Muhammad Sult on meʼmoriy majmui, hozirgi Amir Temur maqbarasi) orasini bogʻlov chi mashxur Shohruhshoh k oʻchani ochish v a t art ibga solish dav omida y uzaga chiqqan Sogʻarjiy qabriga bogʻlab, mahobat li baland maqbara t ik langan. Amir Temur maqbara t aʼminot i uchun maxsus v aqfnoma (k uy ib k et gan v aqfnoma qoldiqlari t arjimasi Oʻzbek ist on dav lat arxiv ida saqlanmoqda) chiqargan. Undan maʼlum boʻlishicha, maqbara v a y onidagi bogʻ y irik daromad manbai boʻlgan. Maqbara binosi hozirgi shahar mark azi t omonidan k oʻzga t ashlanadi, galdagi rek onst ruk siy a dav omida maqbara at rofi dagi k ey ingi dav r binolari buzib t ashlanadi, nat ijada maqbara qaddiqomat ini y aqqol k oʻrsat di.

Maqbara chorsixona, ust idagi 8 qirrali poy gumbaz v a oddiy gumbazdan iborat . Ichk arida nomaʼlum qabrdax mal ar bor. Tashk i t omondan ( janub) av li yo qabriga t ut ash dev or sirk ori sopol bil an pesht oq shak li da hoshiy alangan. Ichk arida naqshin bezak qol dik dari saqlangan. Ki rish eshigi ni ng (Buxoro amiri nomi dan X IX -asr oʻrnat ilgan) oʻy mak or bezak l ari orasida baliql ar shak lini k uzat i sh mumk i n. Aholi mazk ur av liy oga alohida ixl os v a eht irom bildirib, maqbara v a u bilan bogʻli q mask anni Ruhobod deb at agan. X IX -asr maqbaraga bogʻlab Madrasa (hozirgi darv ozaxona v a bi r necha huj ra saqlangan), masjid v a mi nora quril gan. Shoʻrolar dav rida mazk ur mask an diniy ziy orat goh si fat i da eʼt ibordan chet da qol gan, t ashlandiq hol ga k elgan edi . Hujralar qisman buzi b t ashl angan, guzar masjidida k orxona joy lashgan. Amir Temur t av alludini ng 660 y illi gi arafasida maqbara at rofi da k eng k oʻlaml i rek onst ruk siy a ishlari amalga oshirildi. Ruhobod maqbarasi qay t a gav jum ziy orat gohga ay l andi .

Amir Temur maqbarasi  Go ri Amir yoki Amir Temur maqbarasi ʻ (XIV-asr oxiri — 1405 yil) Samarqanddagi me moriy yodgorlik. ʼ Xalq orasida Go ri Amir yoki Go ri Mir ʻ ʻ (Mir Sayyid Baraka) deb nomlanib kelinadi. Maqbaraga temuriylar sulolasiga mansub kishilar (Amir Temur, uning piri Mir Sayyid Baraka, o g illari ʻ ʻ Umar-shayx, Mironshoh va Shohrux, nabiralari Muhammad Sulton, Ulug bek ʻ va boshqalar) dafn etilgan. Boburning ta kidlashicha, dastlab Temurning ʼ nabirasi Muhammad Sulton Mirzo Samarqand qal asi janubida ʼ Toshqo rg on — chaqarda Madrasa ʻ ʻ qurdirgan. Muhammad Sulton halok bo lgach (1403), Amir Temur uning ʻ xotirasiga maqbara qurish haqida farmon berdi. Maqbara Madrasa hovlisining to riga bunyod etilgan. ʻ