sql-strukturalangan so`rovlar tili, MySQL ma’lumotlar omborini boshqarish tizikmi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

404.650390625 KB

Скачать

SQL-STRUKTURALANGAN SO`ROVLAR TILI, MYSQL MA’LUMOTLAR OMBORINI
BOSHQARISH TIZIKMI. BANK SISTEMASININMODELLASHTIRIUVCHI BIR GURUH
JADVALLAR TUZISH. “XODIMLAR’’, ‘’BO`LIMLAR”, “HISOB”,”MIJOZ”, “XIZMATLAR”,
“TRANZAKSIYA”, NOMLARI BILAN YARATISH
RE JA:
1. SQL(St ruct ured Query Language) haqida .
2. SQL operat orlari v azifalari .

SQL(STRUCTURED QUERY LAN GUAGE)
HAQIDA
SQL (Structured Query Language) – Bu so'rov tili ko'p operatorlardan tashkil topgan bo'lib,
bu operatorlar orqali foydalanuvchilar va dasturlar Oracle(MBBT) dagi ma'lumotlar
bazasiga murojaatni amalga oshirishi mumkin. Oracle utililari yoki har xil dasturlar SQL
operatorlarisiz bazaga murojaatni amalga oshirishi mumkin, lekin so'rovlarni amalga
oshirishda bu so'rov tilidan foydalanmaslikning iloji yo'q.
1970 yil iyun oyida E. F. KODD o'zining E.F. Codd, "A Relat ional Model of Dat a for Large
Shared Dat a Bank s" maqolasini ommaga taqdim etdi. Bu maqola " Communicat ions of
t he ACM" jurnalida chop etildi. Hozirgi kunda Koddning bu modeli " rely ast ion
ma'lumot lar bazasini boshqarish t izi mi (RMBBT)" ning yakuniy modeli deb qabul qilindi.
Kodd ning modelni yo'lga qo'yish maqsadida IBM firmasi SEQUEL (Structured English
Query Language) tilini ishlab chiqdi. Keyinchalik bu til SQL tiliga o'zgartirildi, lekin
haligacha " sik v el " deb ham yuritilmoqda. 1979 yil Rel at ional Soft w are (hozirgi vaqtdagi
Oracle) korporatsiyasi SQL ning birinchi tijoriy ishlanmasini ommaga taqdim etdi. Hozirgi
kunda SQL tili RMBBTning standart tili hisoblanadi.

SQL TILI SO'ROV-NATIJA KO'RINISHIDA ISHLAYDI. SO'ROVLAR HAR BIR ELEMENT
UCHUN EMAS, BUTUN BIR GURUH UCHUN BERILADI VA NATIJA OLINADI. SQL
UCHUN MA'LUMOTLAR BAZASIDAGI MA'LUMOTLAR QAY SHAKLDA, QAY
TARTIBDA JOYLASHGANINI UMUMAN AHAMIYATI YO'Q, FOYDALANUVCHILAR
HAM BU MA'LUMOTLARNI BILISHI SHART EMAS. FAQATGINA OPERATORLARNI
TO'G'RI YOZISH ORQALI ISTALGAN MA'LUMOTLARNI CHIQARISH MUMKIN
BO'LADI.
SQL TILI BARCHA MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH TIZIMLARI UCHUN
UMUMIY STANDART TIL HISOBLANADI. BUNDAN KELIB CHIQADIKI, AGAR SIZ BU
TILNI BIR MAROTABA O'RGANIB OLSANGIZ, ISTALGAN MBBT LARI BILAN ISHLAY
OLASIZ. BITTA MBBT DA YARATILGAN BIROR SQL OPERATORLAR
YIG'INDISI(KICHIK SO'ROV DASTURI)NI, ISTALGAN MBBT GA KO'CHIRISH MUMKIN
BO'LADI.

SQL OPERATORLARI ORQALI QUY IDAGI VAZIFALARN I BA J ARISH MUMKIN :
MA'LUMOTLARNI SO'ROV ORQALI OLISH.
JADVALNING QATORLARIGA MA'LUMOT QO'SHISH, QATORLARINI O'CHIRISH VA YANGILASH.
OB'EKTLARNI YARATISH, O'ZGARTIRISH VA O'CHIRISH.
MA'LUMOTLAR BAZASI VA OB'EKTLARGA RUXSATLARNI O'RNATISH.
MA'LUMOTLAR BAZASI FOYDALANUVCHILARINI HOSIL QILISH VA BAZA XAFSIZLIGINI
TA'MINLASH.
2 HIL TURDAGI SQL MAVJUD: IN TERAKTIV VA O'RN ATI LGAN ( ВСТРОЕННЫЙ ) . SQL NING BU
2 TURI ISHLASHI BIR HIL, LEKIN HAR XIL JOYDA ISHLATILADI.
IN TERAKTIV SQL DEGAN DA — MA'LUMOTLAR BAZASIGA SO'ROV ORQALI MUROJAAT QILIB,
SHU ZAHOTI NATIJANI OLISH TUSHUNILADI. YA'NI BUNDA KETMA-KETLIK ASOSIDA JARAYON
SODIR BO'LADI. SO'ROV-NATIJA RE JIMDA ISHLAYDI.

SCRATCH MUHITIDA CHIZIQLI DASTURLAR
TUZISH, TAKRORLANUVCHI BLOKLAR BILAN
ISHLASH , SODA MULTIFILMLAR YARATISH
Reja:
1. Takrorlanuvchi bloklar bilan ishlash.
2. Scratich dasturi haqida.

TAKRORLANUVCHI BLOKLAR BILAN ISHLASH
Hayotimizda ham juda ko‘p jarayonlar takrorlanadi. Masalan, darslarning har
hafta takrorlanishi , har kuni nonushta qilish yoki maktabga borish va hokazo.
Ko‘rsatmalari takroriy bajariladigan algoritmlar
takrorlanuvchi algoritmlar deb
ataladi.Takrorlanuvchi algoritmlar “ I := I + 1 ”, “ S := S + I ” yoki “ P := P * I ”
ko‘rinishidagi ko‘rsatmalarning ishtiroki bilan ajralib turadi (* – ko‘paytirish
amali). Bunday ko‘rsatmalarning mazmunini tushunish uchun takrorlanishning bir
nechta qadamini ko‘rib chiqish lozim.
Odatda yig‘indi uchun boshlang‘ich qiymat (inglizchadan SUMM, ya’ni yig’indi
ma’noli so’zning bosh harfi) S:=0 va ko‘paytma uchun (inglizchadan PRODUCT,
ya’ni ko’paytma ma’noli so’zning bosh harfi) P: = 1 deb olinadi, chunki bu
qiymatlar, ya’ni 0 va 1 lar,
mos ravishda , yig‘indi va ko‘paytmaning natijasiga
ta’sir etmaydi:

SCRATCH DASTURI 2 XIL: ONLAYN HAMDA OFFLAYN HOLATDA ISHLAYDI.
MAKTAB KOMPYUTER SINF HONALARIDAGI INTERNET CHEKLANGANLIGINI
HISOBGA OLSAK, OFFLAYN HOLATDA ISHLAYDIGANIDAN FOYDALANISH
QULAYROQ.
DASTURNI O’RNATISH UCHUN UNING O’RNATUVCHI FAYLI BO’LISHI KERAK.
O’RNATUVCHI FAYLNI ELEKTRON MANZILIDAN YUKLAB OLISHINGIZ MUMKIN.
YANA BIR YAXSHI TOMONI O’ZBEK TILIDA HAM FOYDALANSA BO’LADI.
O’RNATISH UCHUN AVVAL ADOBE AIR PLATFORMASI O’RNATILADI, KEYIN
SCRATCH DASTURI O’RNATILADI.
SCRATCH - BU KICHIK MAKTAB O'QUVCHILARI O'ZLARINING HIKOYA, MULTFILM,
O'YIN, TAQDIMOT VA BOSHQA LOYIHALARNI YARATISHLARI UCHUN
MO'JALLANGAN DASTURLASH MUHITIDIR.
SCRATCH DASTURIDA ISHLASHNING IKKITA USULI MAVJUD. BIRINCHI USUL
ONLINE SHAKLIDA BO'LIB, SCRATCH.MIT.EDU SAYTIDA RO'YXATDAN O'TISH
ORQALI ISHLASH MUMKIN. IKKINCHI USUL OFFLINE HISOBLANIB, BUNDA AVVAL
DASTUR

RE JA:
1. PYTHON TARIXI HAQIDA .
2. PY THON DASTURLASH TILIDA CHIZIQLI ,
TARMOQLANUVCHI VA TAKRORLA NUVCHI J A RAYONLARNI
LOY IHALASH VA DASTURLA SHPython muhitida chiziqli,
tarmoqlanuvchi, takrorlanuvchi,
massivlar,

PY THON DASTURLASH TILIDA CHIZIQLI , TARMOQLAN UVCHI VA
TA KRORLA N UVCHI J ARAYON LA RN I LOY IHALA SH VA DA STURLASH.
Eng sodda shart ifodalariga taqqoslash amallari misol bo‟lib, ular ikki qiymatni taqqoslash uchun ishlatiladi.
Python quyidagi taqqoslash amallarini qo‟llab-quvvatlaydi:
== - agar ikki operand teng bo‟lsa True , aks holda False qiymat qaytaradi ;
!= - agar ikki operand teng bo‟lmasa True , aks holda False qiymat qaytaradi;
> (dan katta) – agar birinchi operand ikkinchisidan katta bo‟lsa True , aks holda False qiymat qaytaradi;
< (dan kichik) – agar birinchi operand ikkinchisida kichik bo‟lsa True, aks holda False qiymat qaytaradi;
>= (dan katta yoki teng) – agar birinchi operand ikkinchisidan katta yoki teng bo‟lsa True , aks
holda False qiymat qaytaradi;
= (dan kichik yoki teng) – agar birinchi operand ikkinchisidan kichik yoki teng bo‟lsa True , aks
holda False qiymat qaytaradi;

PYTHON
Python ( [ ˈ p ʌɪ θ ( ə)n] — payton , piton ) — turli sohalar uchun yuqori darajadagi
umumiy maqsadli
dasturlash tili . Uning dizayn falsafasi muhim chekinishdan
foydalangan holda kodning o qilishiga urg u beradi. Uning til konstruksiyalari
ʻ ʻ
va obyektga yo naltirilgan yondashuvi dasturchilarga kichik va yirik loyihalar
ʻ
uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan [4]
. Shuningdek
Python sun iy intellekt hamda ma lumotlar muhandisiligi sohalarining tili
ʼ ʼ
hisoblanadi.
Python deyarli barcha platformalarda ishlay oladi, xususan
Windows , Linux ,
Mac OS X ,
Palm OS , Mac OS va boshqalar shular jumlasidandir.

PYTHON
1980-yillarning oxirida ABC dasturlash tilining davomchisi sifatida
Python ustida ishlay boshladi va birinchi marta 1991-yilda Python
0.9.0 versiyasini ommaga e lon qildi.ʼ
Python dasturlash tiliga bo lgan talab yildan yilga oshib bormoqda.
ʻ
CodingDojo
portalining tadqiqotlariga ko ra, 2020—2021-yillarda ʻ
aynan Python tilida dasturlovchi mutaxassislarga eng ko p talab
ʻ
bo lgan
ʻ Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi
ham mavjud bo lib, uning nomi
— ʻ IronPython dasturlash
muhitidir. .

MOBIL TEXNOLOGIYA VOSITALARI VA ILOVALAR
YARATISH. MOBIL ILOVALAR YARATISH MUHARRIRLARI.
“MENING MOBIL ILOVAM “ MAVZUSIDA LOYIHA ISHI.
RE JA:
1.Mobil ilova.
2.Mobil texnologiyalar.

MOBIL TEXNOLOGIYALAR.
Mobil texnologiya - bu uyali aloqa uchun ishlatiladigan texnologiya.
So'nggi bir necha yil ichida mobil texnologiyalar tez rivojlandi. Ushbu
ming yillikning boshidan beri oddiy mobil qurilma oddiygina mobil
telefon, GPS-navigatsiya moslamasi, o'rnatilgan veb-brauzer va tezkor
xabarlar mijozi va qo'lda o'yin konsoliga aylandi. Ko'pgina
mutaxassislarning fikriga ko'ra, kompyuter texnologiyalarining kelajagi
simsiz tarmoq orqali mobil kompyuterlarga bog'liq. Planshetli
kompyuterlar yordamida mobil hisoblash yanada ommalashmoqda.
Planshetlar 3G va 4G tarmoqlarida mavjud. Mobil texnologiyalar turli
jihatlar bo'yicha har xil ma'noga ega, asosan, axborot texnologiyalari
mobil texnologiyasi va basketbol texnologiyasida mobil texnologiyalar.
Asosan simsiz qurilmalarning simsiz texnologiyalariga (jumladan,
noutbuklar , planshetlar, mobil telefonlar va boshqalar) axborot
texnologiyalarini integratsiyalash uskunalari.

MOBIL ILOVA
Mobililova ( inglizcha : Mobile app ) — ma lum bir platforma ( ʼ iOS , Android , Windows Phone va
boshqalar)
uchun ishlab chiqilgan smartfonlar, planshetlar va boshqa mobil qurilmalarda [1]

ishlashga mo ljallangan dastur. Ko pgina mobil ilovalar qurilmaning o zida oldindan o rnatiladi ʻ ʻ ʻ ʻ
yoki
ularni App Store , Google Play va boshqalar kabi onlayn dastur do konlaridan bepul yoki ʻ
pullik
yuklab olish mumkin.
Dastlab, mobil ilovalar elektron pochtani tezda tekshirish uchun ishlatilgan, ammo ularning
yuqori talablari boshqa sohalarda ham kengayishiga olib keldi, masalan, mobil telefon va GPS
o yinlari, suhbatlashish, video tomosha qilish va Internetdan foydalanish.
ʻ
Ushbu atama 2007-yildan beri juda mashhur bo lib, 2010-yilda Amerika Dialektik Jamiyati
ʻ
tomonidan „Yil so zlari“ ro yxatiga kiritilgan.
ʻ ʻ [2]
Mobil ilovalar bozori bugungi kunda juda rivojlangan va barqaror o sib
ʻ
bormoqda.
Statista prognozlariga ko ra, 2020-yilda mobil ilovalar sanoatining ʻ
yillik
yalpi daromadi $189 milliarddan oshadi. [3]
Mobil ilovalar yaratish uchun axborot texnologiyalaridan foydalanish mumkin.

MOBIL TEXNOLOGIYALAR
Axborot texnologiyalari va aloqa texnologiyalarining integratsiyasi bizning ijtimoiy hayotimizga
katta o'zgarishlarni olib keladi. Mobil texnologiyalar va Internet axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini
rivojlantirishning asosiy harakatlantiruvchi kuchlariga aylandi. Yuqori qamrovli uyali aloqa
tarmoqlari , yuqori tezlikdagi simsiz tarmoqlar va turli xil mobil ma'lumot terminallari yordamida
mobil texnologiyalar mobil aloqa uchun keng maydon ochdi. Va yashash va ishlashning mashhur
va mashhur usuliga aylandi. Mobil aloqaning jozibadorligi va yangi texnologiyalarning jadal
rivojlanishi tufayli kelajakda mobil axborot terminallari va simsiz tarmoqlar kompyuterlar va
tarmoqlarning ko'lami va ta'siridan kam bo'lmaydi. Mobil hukumat va mobil tijoratning
rivojlanishi shaharni boshqarish darajasini yanada oshirish, kommunal xizmatlarning darajasi va
samaradorligini oshirish, yanada sezgir , samarali, shaffof va mas'uliyatli hukumatni yaratish
uchun yangi imkoniyatlarni taqdim etdi. Shuningdek, bu raqamlar o'rtasidagi tafovutni bartaraf
etish va fuqarolarga universal xizmat , tezkor xizmatni taqdim etishga yordam beradi. Axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarining integratsiyasi va rivojlanishi axborot jamiyati va bilimlar
jamiyatining shakllanishiga olib keldi, shuningdek, bilimlar jamiyatiga , foydalanuvchiga
yo'naltirilgan

BIGDATA – INTERNET TARMOQLARIDAGI
KATA HAJMDAGI MA’LUMOTLAR BILAN
ISHLASH
RE JA:
1.bigdata.
2. Bigdata texnologiyalari

BIGDATA
«Big Data» atamasi «katta ma’lumotlar» degan ma’noni bildirib, uni birinchi marta 2008-
yilda «Nature» jurnalining muharriri Klifford Linch ishlatgan. U dunyoda axborot
hajmlarining jadal sur’atlarda o‘sishi haqida gapirib, faqatgina yangi vositalar va yanada
ilg‘or texnologiyalar ularni o‘zlashtirishga yordam berishini ta’kidlagan.
Linch «katta ma’lumotlar»ga sutkasiga 150 Gb hajmda bo‘lgan har qanday ko‘rinishdagi
ma’lumotlar tegishli deb hisoblaydi, ammo hanuzgacha ma’lumotlarni yagona o‘lchov
birligi mavjud emas.
Dunyoda raqamlangan ma’lumotlar hajmi tinimsiz o‘sib bormoqda.
IBC kompaniyasining ma’lumotlariga qaraganda, 2003 yilda 5 eksabayt (1 eksabayt = 1
milliard gigabayt) ma’lumot yig‘ilgan. 2015-yil may oyiga qadar dunyoda yig‘ilgan
ma’lumotlar hajmi 6,5 zettabaytdan oshgan bo‘lsa, 2020-yilda insoniyat 40-44 zettabayt
raqamli ma’lumot hosil qilgan.

BIGDATA TEXNOLOGIYALARI
BigData texnologiyalari BigData ni yig’ish va qayta ishlash uchun
foydalaniladigan texnologiyalarni 3 guruhga bo’lish mumkin: - Dasturiy
ta’minot; - Uskunalar; - Xizmatlar. Ma’lumotlarni qayta ishlashning eng keng
tarqalgan yondashuvlari (dasturiy ta’minot) quyidagilardir: SQL - bu
ma’lumotlar bazalari bilan ishlash imkonini beruvchi tuzilgan so’rovlar tili.
SQL-dan foydalanib, siz ma’lumotlarni yaratishingiz va o’zgartirishingiz
mumkin va ma’lumotlar massivi tegishli ma’lumotlar bazasini boshqarish
tizimi tomonidan boshqariladi. NoSQL - atama Not Only SQL (nafaqat SQL)
degan ma’noni anglatadi. U ma’lumotlar bazasini amalga oshirishga
qaratilgan bir qator yondashuvlarni o’z ichiga oladi, ular an’anaviy, relyatsion
MBBT da qo’llaniladigan modellardan farq qiladi. Ular doimiy o’zgaruvchan
ma’lumotlar tuzilmasi bilan foydalanish uchun qulay. Masalan, ijtimoiy
tarmoqlarda ma’lumotlarni yig’ish va saqlash.

SQL-STRUKTURALANGAN SO`ROVLAR TILI, MYSQL MA’LUMOTLAR OMBORINI BOSHQARISH TIZIKMI. BANK SISTEMASININMODELLASHTIRIUVCHI BIR GURUH JADVALLAR TUZISH. “XODIMLAR’’, ‘’BO`LIMLAR”, “HISOB”,”MIJOZ”, “XIZMATLAR”, “TRANZAKSIYA”, NOMLARI BILAN YARATISH RE JA: 1. SQL(St ruct ured Query Language) haqida . 2. SQL operat orlari v azifalari .

SQL(STRUCTURED QUERY LAN GUAGE) HAQIDA SQL (Structured Query Language) – Bu so'rov tili ko'p operatorlardan tashkil topgan bo'lib, bu operatorlar orqali foydalanuvchilar va dasturlar Oracle(MBBT) dagi ma'lumotlar bazasiga murojaatni amalga oshirishi mumkin. Oracle utililari yoki har xil dasturlar SQL operatorlarisiz bazaga murojaatni amalga oshirishi mumkin, lekin so'rovlarni amalga oshirishda bu so'rov tilidan foydalanmaslikning iloji yo'q. 1970 yil iyun oyida E. F. KODD o'zining E.F. Codd, "A Relat ional Model of Dat a for Large Shared Dat a Bank s" maqolasini ommaga taqdim etdi. Bu maqola " Communicat ions of t he ACM" jurnalida chop etildi. Hozirgi kunda Koddning bu modeli " rely ast ion ma'lumot lar bazasini boshqarish t izi mi (RMBBT)" ning yakuniy modeli deb qabul qilindi. Kodd ning modelni yo'lga qo'yish maqsadida IBM firmasi SEQUEL (Structured English Query Language) tilini ishlab chiqdi. Keyinchalik bu til SQL tiliga o'zgartirildi, lekin haligacha " sik v el " deb ham yuritilmoqda. 1979 yil Rel at ional Soft w are (hozirgi vaqtdagi Oracle) korporatsiyasi SQL ning birinchi tijoriy ishlanmasini ommaga taqdim etdi. Hozirgi kunda SQL tili RMBBTning standart tili hisoblanadi.

SQL TILI SO'ROV-NATIJA KO'RINISHIDA ISHLAYDI. SO'ROVLAR HAR BIR ELEMENT UCHUN EMAS, BUTUN BIR GURUH UCHUN BERILADI VA NATIJA OLINADI. SQL UCHUN MA'LUMOTLAR BAZASIDAGI MA'LUMOTLAR QAY SHAKLDA, QAY TARTIBDA JOYLASHGANINI UMUMAN AHAMIYATI YO'Q, FOYDALANUVCHILAR HAM BU MA'LUMOTLARNI BILISHI SHART EMAS. FAQATGINA OPERATORLARNI TO'G'RI YOZISH ORQALI ISTALGAN MA'LUMOTLARNI CHIQARISH MUMKIN BO'LADI. SQL TILI BARCHA MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH TIZIMLARI UCHUN UMUMIY STANDART TIL HISOBLANADI. BUNDAN KELIB CHIQADIKI, AGAR SIZ BU TILNI BIR MAROTABA O'RGANIB OLSANGIZ, ISTALGAN MBBT LARI BILAN ISHLAY OLASIZ. BITTA MBBT DA YARATILGAN BIROR SQL OPERATORLAR YIG'INDISI(KICHIK SO'ROV DASTURI)NI, ISTALGAN MBBT GA KO'CHIRISH MUMKIN BO'LADI.

SQL OPERATORLARI ORQALI QUY IDAGI VAZIFALARN I BA J ARISH MUMKIN : MA'LUMOTLARNI SO'ROV ORQALI OLISH. JADVALNING QATORLARIGA MA'LUMOT QO'SHISH, QATORLARINI O'CHIRISH VA YANGILASH. OB'EKTLARNI YARATISH, O'ZGARTIRISH VA O'CHIRISH. MA'LUMOTLAR BAZASI VA OB'EKTLARGA RUXSATLARNI O'RNATISH. MA'LUMOTLAR BAZASI FOYDALANUVCHILARINI HOSIL QILISH VA BAZA XAFSIZLIGINI TA'MINLASH. 2 HIL TURDAGI SQL MAVJUD: IN TERAKTIV VA O'RN ATI LGAN ( ВСТРОЕННЫЙ ) . SQL NING BU 2 TURI ISHLASHI BIR HIL, LEKIN HAR XIL JOYDA ISHLATILADI. IN TERAKTIV SQL DEGAN DA — MA'LUMOTLAR BAZASIGA SO'ROV ORQALI MUROJAAT QILIB, SHU ZAHOTI NATIJANI OLISH TUSHUNILADI. YA'NI BUNDA KETMA-KETLIK ASOSIDA JARAYON SODIR BO'LADI. SO'ROV-NATIJA RE JIMDA ISHLAYDI.

SCRATCH MUHITIDA CHIZIQLI DASTURLAR TUZISH, TAKRORLANUVCHI BLOKLAR BILAN ISHLASH , SODA MULTIFILMLAR YARATISH Reja: 1. Takrorlanuvchi bloklar bilan ishlash. 2. Scratich dasturi haqida.

sql-strukturalangan so`rovlar tili, MySQL ma’lumotlar omborini boshqarish tizikmi

10.08.2023

0

404.650390625 KB

Похожие