logo

Sutemizuvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi va kelib chiqishi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

7274.9091796875 KB
  Mavzu:   Sutemizuvchilarning 
ko‘payishi, rivojlanishi va kelib 
chiqishi   Ko‘pay ishi. 
•
Tuxum hujayralari juda 
kichik, sariqligi kam bo‘ladi;
•
Tuxum hujayralari 
tuxumdonda yetiladi; u 
yerdan tuxum yo‘liga tushib, 
urug‘lanadi;
•
Sutemizuvchilar  embrioni 
xaltaga o‘xshash maxsus 
organ — bachadon ichida 
rivojlanadi; •
Urug‘langan tuxum hujayra 
tuxum yo‘lida rivojlana 
boshlaydi;
•
Embrion bachadonga 
tushgach, uning devoriga 
yopishib oladi;
•
Tuban sutemizuvchilarning 
bachadoni bo‘lmaydi;
•
Ularning urug‘langan tuxumi 
tashqi muhitda rivojlanadi. Riv ojlanishi.
•
Bachadonda rivojlanayotgan embrion homila 
deyiladi;
•
Homila yo ‘Idosh orqali bachadon devori 
bilan bog‘langan;
•
Bachadon qon tomirlari kindik orqali 
yo‘ldoshga keladigan qon tomirlariga zich 
tegib turadi;
•
Oziq moddalar va kislorod yo‘ldosh orqali 
ona qonidan homila qoniga o‘tadi;
•
Moddalar almashinuvining keraksiz 
mahsulotlari homila qonidan ona qoniga 
chiqarib yuboriladi. •
Homilaning ona qornida rivojlanish 
davri homiladorlik deyiladi.
•
Homiladorlik bir necha haftadan bir 
yilgacha, ba’zan undan ham ko‘proq 
davom etadi;
•
Homiladorlik muddati va homila soni 
hayvonlarning yashash tarziga 
bog‘liq;
•
Daraxtlar kovagi, in va boshqa pana 
joylarda bolalaydigan hayvonlarning 
homiladorlik davri qisqa bo‘lib, ular 
o‘ndan ortiq ko‘zi yumuq bola 
tug‘adi.   •
Ochiq joylarda bolalaydigan, 
harakatchan hayvonlarda 
homiladorlik davri uzoq davom 
etadi;
•
Ular yirik, ancha rivojlangan 1—2 
ta bola tug‘adi;
•
Bolalari bir necha soatdan so‘ng 
onasi orqasidan ergashadigan 
bo‘ladi;
•
Sichqonlar yiliga 5—8 marta, 
shoxli mollar bir marta bolalaydi. Bolalarni sut  bilan boqish. 
•
Ular bolasini sut bilan boqadi;
•
Sut urg‘ochi hayvonning ko‘krak yoki 
qorin qismida joylashgan sut bezlarida 
hosil bo‘ladi;
•
Bezlar yo‘li so‘rg‘ichlar uchiga ochiladi;
•
So‘rg‘ichlar soni hayvonlarning 
serpushtligiga bog‘liq;
•
3 – 8  tadan bola tug‘adigan itlarning 8 ta, 1
—4 tadan bola tug‘adigan echkilarning 2 ta 
so‘rg‘ichi bo‘ladi;
•
Sut tarkibida hayvonlar bolasi rivojlanishi 
uchun zarur bo‘lgan barcha moddalar: suv, 
yog‘lar, ug- levodlar, oqsillar, vitaminlar va 
mineral tuzlar bo‘ladi. Sut emizuv chilarning k elib chiqishi. 
•
Ularning bir qancha xususiyat-
lari, xususan, skeleti, muskullari, 
ovqat hazm qilish, nafas olish, 
ayirish, qon aylanish sistemasi-
ning tuzilishi sudralib yuruvchi-
larnikiga birmuncha o‘xshash 
bo‘ladi;
•
Sutemizuvchilar terisida ham 
sudralib yuruvchilarnikiga 
o‘xshash tangachalar bo‘ladi;
•
Ularning yungi ham tangacha-
lardan kelib chiqqan.  •
Tuban sutemizuvchilarning 
sudralib yuruvchilarga 
o‘xshash kloakasi bo‘ladi; 
•
Ular tirik bola tug‘masdan 
tuxum qo‘yib ko‘payadi;
•
Bu dalillar sutemizuvchi-
larning sudralib yuruvchi-
lar bilan qarindoshligini 
ko‘rsatadi. •
Sutemizuvchilarning ajdodi 
bundan 200—300 ming yil 
ilgari yashagan qadimgi 
yirtqich tishli kaltakesaklar 
bo‘lgan;
•
Olimlar skelet qoldiqlarini 
tekshirib, ularning oyog‘i 
sudralib yuruvchilarniki 
singari tanasining ikki yonida 
emas, balki tanasi ostida 
joylashganligini, tishlari ham 
ixtisoslashganligini 
aniqlashgan; •
Yirtqich tishli kaltakesakl-
arning sudralib yuruvchilarga 
o‘xshashlik belgilari ham 
bo‘lgan;
•
Ular kalta oyoqlarida yo‘g‘on 
va uzun dumini sudrab 
harakatlangan.
•
Iqlimning sovib borishi bilan 
sovuqqonli yirik sudralib 
yuruvchilar qirilib ketib, 
ularning o‘rnini issiqqonli 
sutemizuvchilar egallagan. E ʼ TIBORINGIZ UCHUN 
RAHMAT.

Mavzu: Sutemizuvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi va kelib chiqishi

Ko‘pay ishi. • Tuxum hujayralari juda kichik, sariqligi kam bo‘ladi; • Tuxum hujayralari tuxumdonda yetiladi; u yerdan tuxum yo‘liga tushib, urug‘lanadi; • Sutemizuvchilar embrioni xaltaga o‘xshash maxsus organ — bachadon ichida rivojlanadi;

• Urug‘langan tuxum hujayra tuxum yo‘lida rivojlana boshlaydi; • Embrion bachadonga tushgach, uning devoriga yopishib oladi; • Tuban sutemizuvchilarning bachadoni bo‘lmaydi; • Ularning urug‘langan tuxumi tashqi muhitda rivojlanadi.

Riv ojlanishi. • Bachadonda rivojlanayotgan embrion homila deyiladi; • Homila yo ‘Idosh orqali bachadon devori bilan bog‘langan; • Bachadon qon tomirlari kindik orqali yo‘ldoshga keladigan qon tomirlariga zich tegib turadi; • Oziq moddalar va kislorod yo‘ldosh orqali ona qonidan homila qoniga o‘tadi; • Moddalar almashinuvining keraksiz mahsulotlari homila qonidan ona qoniga chiqarib yuboriladi.

• Homilaning ona qornida rivojlanish davri homiladorlik deyiladi. • Homiladorlik bir necha haftadan bir yilgacha, ba’zan undan ham ko‘proq davom etadi; • Homiladorlik muddati va homila soni hayvonlarning yashash tarziga bog‘liq; • Daraxtlar kovagi, in va boshqa pana joylarda bolalaydigan hayvonlarning homiladorlik davri qisqa bo‘lib, ular o‘ndan ortiq ko‘zi yumuq bola tug‘adi.