logo

Ta’lim texnalogiyalari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

8111 KB
1 2An’anaviy va noan’anviy ta’lim texnologiyalarining An’anaviy va noan’anviy ta’lim texnologiyalarining 
o‘ziga xos xususiyatlari.o‘ziga xos xususiyatlari.
Ta’limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyasi.Ta’limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyasi.
Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyasi.Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyasi.
Didaktik o‘yinli texnologiyalar.Didaktik o‘yinli texnologiyalar.Ta’lim texnologiyalarining shakllanishi va uning Ta’lim texnologiyalarining shakllanishi va uning 
zamonaviy tuzilmasi.zamonaviy tuzilmasi. Reja:Reja: 3Dastlab "texnologiya" tushunchasiga aniqlik kiritaylik. Bu so‘z Dastlab "texnologiya" tushunchasiga aniqlik kiritaylik. Bu so‘z 
texnikaviy taraqqiyot bilan bog‘liq holda fanga 1872-yilda kirib keldi texnikaviy taraqqiyot bilan bog‘liq holda fanga 1872-yilda kirib keldi 
va yunoncha ikki so‘zdan - "texnos" (Techne) - san’at, hunar va va yunoncha ikki so‘zdan - "texnos" (Techne) - san’at, hunar va 
"logos” (1ogos) - fan so‘zlaridan tashkil topib "hunar fani" ma’nosini "logos” (1ogos) - fan so‘zlaridan tashkil topib "hunar fani" ma’nosini 
anglatadi.anglatadi. Axborot va komunikatsiya texnalogiyalari.Axborot va komunikatsiya texnalogiyalari.
4 XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida 
buyuk chex pedagogi Ya .A.Komenskiy tarixda buyuk chex pedagogi Ya .A.Komenskiy tarixda 
birinchi bo‘lib maktab ta’limida sinf-dars tizimini birinchi bo‘lib maktab ta’limida sinf-dars tizimini 
yaratdi. yaratdi. 
Ya .A.Komenskiyning ta’limni tashkilYa .A.Komenskiyning ta’limni tashkil
qilish haqidagi qarashlari bir qator jiddiyqilish haqidagi qarashlari bir qator jiddiy
qarshiliklarga uchragan bo‘lsa ham G‘arbqarshiliklarga uchragan bo‘lsa ham G‘arb
mamlakatlariga juda tez tarqaldi va ta’limnimamlakatlariga juda tez tarqaldi va ta’limni
tashkil qilishning birdan bir shakli debtashkil qilishning birdan bir shakli deb
e’tirof etildi.e’tirof etildi.
5 An’anaviy  o‘qitish  usuli An’anaviy  o‘qitish  usuli 
-  ta’lim  usullarining -  ta’lim  usullarining 
birinchisi hamda eng qadimiysi hisoblanadi. O‘ziga birinchisi hamda eng qadimiysi hisoblanadi. O‘ziga 
xosligi  shundaki,  bu  usul  yordamida  qisqa  muddat xosligi  shundaki,  bu  usul  yordamida  qisqa  muddat 
ichida  katta  ko‘lamdagi  ma’lumotni  uzatish ichida  katta  ko‘lamdagi  ma’lumotni  uzatish 
mumkin.mumkin.
6Noan’anaviy  ta’lim Noan’anaviy  ta’lim 
-  Shaxsga  yo‘naltirilgan  ta’lim  va -  Shaxsga  yo‘naltirilgan  ta’lim  va 
ta’limga tizimli - harakatli yondashishga asoslanadi. Ta’lim ta’limga tizimli - harakatli yondashishga asoslanadi. Ta’lim 
oluvchi  shaxsi  -  ta’lim  jarayonining  markaziy  egasi. oluvchi  shaxsi  -  ta’lim  jarayonining  markaziy  egasi. 
Munosabatlarning  insonparvarligi  va  erkinligi,  o‘qishga Munosabatlarning  insonparvarligi  va  erkinligi,  o‘qishga 
majburlashdan  voz  kechish.  Tabaqalashtirish  va majburlashdan  voz  kechish.  Tabaqalashtirish  va 
individuallashtirish;  umumiy  ta’lim  oluvchining  aqliy individuallashtirish;  umumiy  ta’lim  oluvchining  aqliy 
rivojlanish  darajasi  va  ushbu  fanni  ular rivojlanish  darajasi  va  ushbu  fanni  ular 
tomonidan tomonidan 
o‘zlashtirilishini hisobga olisho‘zlashtirilishini hisobga olish
.. Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalarining Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalarining 
turlari.turlari.
7 8Ta’limning fanga yo‘naltirilgan
texnologiyasi
““
Pedagogik texnologiyalar” konsepsiyasiga o‘zining ma’lumPedagogik texnologiyalar” konsepsiyasiga o‘zining ma’lum
hissasini  qo‘shgan  va  “to‘liq  o‘zlashtirish”  texnologiyasini  ishlab hissasini  qo‘shgan  va  “to‘liq  o‘zlashtirish”  texnologiyasini  ishlab 
chiqqan amerikalik psixologlar Dchiqqan amerikalik psixologlar D
. . 
Kerrol va B.Kerrol va B.
  
Blumlarning olib Blumlarning olib 
borgan  tadqiqotlariga  e’tibor  qaratiladi.  Barcha  talabalarni borgan  tadqiqotlariga  e’tibor  qaratiladi.  Barcha  talabalarni 
hamma  narsaga  o‘rgatish  mumkinmi?”  -  degan  savol  maktab hamma  narsaga  o‘rgatish  mumkinmi?”  -  degan  savol  maktab 
bitiruvchilari  uchun  majburiy  bo‘lgan  umumta’lim  minimumi bitiruvchilari  uchun  majburiy  bo‘lgan  umumta’lim  minimumi 
masalasiga  borib  taqaladi.  Ma’lumki,  barcha  talabalarga masalasiga  borib  taqaladi.  Ma’lumki,  barcha  talabalarga 
berilgan  hamma  uchun  bir  xil  bo‘lgan  ta’lim  mazmuni  talabalar berilgan  hamma  uchun  bir  xil  bo‘lgan  ta’lim  mazmuni  talabalar 
tomonidan  har  xil  qabul  qilinadi.  Natijada  talabalarning tomonidan  har  xil  qabul  qilinadi.  Natijada  talabalarning 
o‘zlashtirish darajalarida har xillik kuzatiladi.o‘zlashtirish darajalarida har xillik kuzatiladi. Benjamin  Blum Benjamin  Blum 
(1913-1999)  Amerikalik  psixolog-(1913-1999)  Amerikalik  psixolog-
pedagogpedagog
,,
  Blum  taksanomiyasi  asoschisi.   Blum  taksanomiyasi  asoschisi. 
1956  yilda 1956  yilda 
Bendjamin  Blum  ta’limda Bendjamin  Blum  ta’limda 
ruhshunoslardan  iborat ruhshunoslardan  iborat 
bo‘lgan  guruhni    boshqargan.  Bu  guruh  o‘rganish bo‘lgan  guruhni    boshqargan.  Bu  guruh  o‘rganish 
jarayonida  muhim  bo‘lgan  aqliy  darajalar  ketma- jarayonida  muhim  bo‘lgan  aqliy  darajalar  ketma- 
ketligini  tasniflash  jarayonini  rivojlantirgan. ketligini  tasniflash  jarayonini  rivojlantirgan. 
Blum Blum 
Taksonomiyasi  -  Bloom’s  TaxonomyTaksonomiyasi  -  Bloom’s  Taxonomy
  -  bilish  va   -  bilish  va 
emotsional  sohalari  kiradi.  O‘tgan  asrda  B.  Blum emotsional  sohalari  kiradi.  O‘tgan  asrda  B.  Blum 
boshchiligidagi  ekspertlar  guruhi  o‘qish boshchiligidagi  ekspertlar  guruhi  o‘qish 
maqsadining  eng  mashhur  tasniflaridan  birini  - maqsadining  eng  mashhur  tasniflaridan  birini  - 
“Blum  taksonomiyasini”  -  ishlab  chiqdi.  Ushbu “Blum  taksonomiyasini”  -  ishlab  chiqdi.  Ushbu 
tasnif,  turli  o‘quv  dasturlarining  mualliflari tasnif,  turli  o‘quv  dasturlarining  mualliflari 
yetishishga  intilgan  maqsadlarni  bir-biri  bilan yetishishga  intilgan  maqsadlarni  bir-biri  bilan 
taqqoslash  uchun  asos  sifatida  xizmatqilishi  kerak taqqoslash  uchun  asos  sifatida  xizmatqilishi  kerak 
edi.edi. 9 10 11Didaktik o‘yinli texnologiyalar.Didaktik o‘yinli texnologiyalar.
O‘yinO‘yin
 - kishilik faoliyatining muhim turi hamda ijtimoiy - kishilik faoliyatining muhim turi hamda ijtimoiy
munosabatlar mazmunining bolalar tomonidan munosabatlar mazmunining bolalar tomonidan 
imitatsiyalash  (ko‘chirish, taqlid qilish) asosida imitatsiyalash  (ko‘chirish, taqlid qilish) asosida 
o‘zlashtirish shakli sanaladi.o‘zlashtirish shakli sanaladi.
O‘yin texnologiyalari (o‘yin ta’limi)O‘yin texnologiyalari (o‘yin ta’limi)
 - ijtimoiy tajribalarni - ijtimoiy tajribalarni
o‘zlashtirishning barcha ko‘rinishlari: bilim, ko‘nikma, o‘zlashtirishning barcha ko‘rinishlari: bilim, ko‘nikma, 
malaka hamda hissiy-baholovchi faoliyat jarayonini hosil malaka hamda hissiy-baholovchi faoliyat jarayonini hosil 
qilishga yo‘naltirilgan shartli o‘quv vaziyatlarini ifodalovchi qilishga yo‘naltirilgan shartli o‘quv vaziyatlarini ifodalovchi 
shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim (pedagogik texnologiya) shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim (pedagogik texnologiya) 
turlaridan biri.turlaridan biri. 12 13 14Иловада  Ўзбекистон  Республикаси  Президенти  И.А.Каримовнинг  2010  йил  январь  ойида  Олий  Мажлис  ва 
Вазирлар  Маҳкамаси  йиғилишларида  қилган  маърузаларини  ОТМларда  ўрганиш  бўйича  Махсус  курснинг  Ўқув-
услубий мажмуаси келтирилган. 15 16  18 19 20“ O‘rgimchak  t o‘ri”  t exnologiy asi
O‘quvchi  ustozi  bergan  savolni  yodida  saqlab,   ipli 
koptokchani  bir  uchini  ushlagan  holda  o‘zining  mustaqil   
savoli  bilan  o‘rtog‘iga  yuzlanadi.  Bunday  hol  o‘rgimchak 
to‘rini  hosil  qilgunga  qadar  davom  ettiriladi.  Texnologik 
o‘yin  o‘qituvchi  tomonidan  nazorat  qilib  boriladi.  Berilgan 
savollarga  javob  olish   uchun  g‘altakchani  oxiridan  boshlab 
so‘raladi.  Ipli  koptokcha  javoblar  orqali  yig‘ib  olinadi.  Agar 
berilgan  savolga  javob  to‘liq    bo‘lsa,  g‘altakcha  o‘z    shakliga 
qaytadi.  Yaxshi  ishtirok  etgan  o‘quvchilar  baholanib 
boriladi . 
Bu  usuldan  o‘tilgan  mavzu  bo‘yicha  yoki  yangi 
mavzuni  o‘tib  bo‘lgandan  keyin  foydalanilsa,  maqsadga 
muvofiq bo‘ladi.  21“ BxBxB” texnologiyasi
Bilar edim Bilib oldim Bilmoqchi
man
      Guruhlar o`zaro fikrlashib, jadvalni to`ldiradilar. 
O`qituvchi tomonidan xulosalanadi. 22“ Rolli o`yin” metodidan foydalanish bosqichlari E’t iboringiz 
uchun 
rahmat !!!

1

2An’anaviy va noan’anviy ta’lim texnologiyalarining An’anaviy va noan’anviy ta’lim texnologiyalarining o‘ziga xos xususiyatlari.o‘ziga xos xususiyatlari. Ta’limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyasi.Ta’limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyasi. Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyasi.Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyasi. Didaktik o‘yinli texnologiyalar.Didaktik o‘yinli texnologiyalar.Ta’lim texnologiyalarining shakllanishi va uning Ta’lim texnologiyalarining shakllanishi va uning zamonaviy tuzilmasi.zamonaviy tuzilmasi. Reja:Reja:

3Dastlab "texnologiya" tushunchasiga aniqlik kiritaylik. Bu so‘z Dastlab "texnologiya" tushunchasiga aniqlik kiritaylik. Bu so‘z texnikaviy taraqqiyot bilan bog‘liq holda fanga 1872-yilda kirib keldi texnikaviy taraqqiyot bilan bog‘liq holda fanga 1872-yilda kirib keldi va yunoncha ikki so‘zdan - "texnos" (Techne) - san’at, hunar va va yunoncha ikki so‘zdan - "texnos" (Techne) - san’at, hunar va "logos” (1ogos) - fan so‘zlaridan tashkil topib "hunar fani" ma’nosini "logos” (1ogos) - fan so‘zlaridan tashkil topib "hunar fani" ma’nosini anglatadi.anglatadi.

Axborot va komunikatsiya texnalogiyalari.Axborot va komunikatsiya texnalogiyalari. 4

XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida buyuk chex pedagogi Ya .A.Komenskiy tarixda buyuk chex pedagogi Ya .A.Komenskiy tarixda birinchi bo‘lib maktab ta’limida sinf-dars tizimini birinchi bo‘lib maktab ta’limida sinf-dars tizimini yaratdi. yaratdi. Ya .A.Komenskiyning ta’limni tashkilYa .A.Komenskiyning ta’limni tashkil qilish haqidagi qarashlari bir qator jiddiyqilish haqidagi qarashlari bir qator jiddiy qarshiliklarga uchragan bo‘lsa ham G‘arbqarshiliklarga uchragan bo‘lsa ham G‘arb mamlakatlariga juda tez tarqaldi va ta’limnimamlakatlariga juda tez tarqaldi va ta’limni tashkil qilishning birdan bir shakli debtashkil qilishning birdan bir shakli deb e’tirof etildi.e’tirof etildi. 5