logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Ta’lim vositalari haqida tushuncha va ularning mazmun mohiyati, klassifikatsiyasi

Ta’lim vositalari haqida tushuncha va ularning mazmun mohiyati, klassifikatsiyasi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

967.080078125 KB
Скачать
GEOGRAFIYA O’QITISHDA INNOVATSION TEXNALOGIYALAR Mav zu: Ta’lim v osit alari haqida t ushuncha v a ularning mazmun mohiy at i, k lassifi k at siy asi R E J A Ta’lim vositalari haqida tushuncha. Ta’lim vositalari turlari Ta’lim vositalaridan foydalanish Ta’lim vositalari haqida tushuncha. Ta’lim vositalari - o‘qitilishi va o‘rganilishi lozim bo‘lgan bilimlarni beruvchi har qanday axborot tashuvchi vositalardir . Ta’lim vositalari foydalanishi jihatidan quyidagi 3 qismga ajratish mumkin: ta’lim beruvchi uchun; ta’lim oluvchi uchun; dars o‘tkazish uchun TA’LIM VOSITALARI TURLARI Bosma Texnik Real Matinli Tasvirli audiovizua l vositalar yordamchi (jihoz) vositalar modelli vositalar haqiqiy vositalar. Nazariy darslarda ta’lim beruvchilar asosan matnli va yordamchi vositalardan misoli uchun darsliklar va tarqatma materiallardan va texnik vositalardan foydalanadilar. Amaliy mashg‘ulotlarda ular ko‘proq tasvirli va real vositalardan, ya’ni eskiz, asbob uskunalardan foydalanadilar. Ovoz va tovushli (audio), shuningdek, tasviriy tasavvurlani shakllantiradigan audiovizual vositalar jarayonlar va vazifalar to‘g‘risidagi keng qamrovli real tasavvurlarni vujudga keltiradi. Y o rdamchi vositalar buning aksi o‘laroq tasvir va matnlarni yozib olish va saqlash imkonini beradi. Ular doska, flipchart, pinbord doskasi, kodoskop, videoproektor kabilardir. Ish sohasiga tegishli real narsalar, ya’ni maxsulotlar, asboblar va boshqalar dars paytida didaktik funksiyaga ega bo‘lsa, o‘quv vositasi sifatida qo‘llanishi mumkin. Ta’lim vositalaridan foydalanishda ularni muayyan maqsad, mo‘ljallangan guruh, mahsus soha va metodlarga mos holda tanlash muhim o‘rin tutadi. Bundan tashqari ta’lim beruvchi o‘quv va ko‘rgazmali vositalarni ishlata olishni va ulardan maqsadga muvofiq va oqilona tarzda foydalanishni bilishi kerak. Texnik vositalardan foydalanilayotganda yuzaga keladigan texnik muammolarni hal qila oladigan bo‘lishi lozim. Zamonaviy ma’ruzani o‘qitishning 6 ta bosqichi mavjud: 1 - bosqich: Qiziqtirish (motivatsiya) Avvalam bor “Qiziqtirish bosqichini” o‘tkazish kerak. Bu bosqichda ta’lim oluvchilarni qutlash va har qanday qiziqarli, hattoki, darsga ta’luqli bo‘lmagan mavzular to‘g‘risidagi suhbat bilan boshlash mumkin. Iloji bo‘lsa, darsga bog‘liq bo‘lgan mavzular yuzasidan gaplashish maqsadga muvofiqdir. Qiziqarli sitata yoki qisqa, dolzarb mavzudagi hikoya tanlashi mumkin. Bularning barchasi o‘z navbatida birinchi dars mobaynida ta’lim oluvchilarning keskin holatini yumshatishga yoki keyingi darslarga ta’lim oluvchilar e’tiborini o‘rganilayotgan fanga qaratishga yordam beradi. Qiziqtirish bosqicha g‘oyalari yuzasidan papka tutush ham tavsiya etiladi. Dars birichi bor yangi ta’lim oluvchilar guruhida o‘tayotgan bo‘lsa, ta’lim beruvchi qisqacha o‘zini tanishtirib o‘tib, ta’lim oluvchilarga ham o‘zlarini tanishtirish imkoniyatini berish kerak. Bu ta’lim oluvchilarda ishonch tug‘diradi, ta’lim oluvchilar o‘zlariga bildirilayotgan hurmatni xis qiladilar. Bu flipchart yoki pinbord yordamida vizuallashtirilishi ham mumkin. Ta’riflangan va tanlangan o‘quv fanlari asosida nazariy dars maqsadini bayon etish orqali motivatsiya va muayyan mavzuga kirish amalga oshiriladi. 2 - bosqich: Takrorlash Darslarda yangi mavzuni boshlashdan avval o‘tilgan mavzular qisqacha, umumlashtirilgan holda takrorlanishi kerak. Ushbu bosqichda turli an-anaviy va interfaol ta’lim metodlaridan foydalanish mumkin. Takrorlash uchun savol-javob, davra suhbatining yozma ko‘rinishi “Konverd” va boshqa ta’lim metodlaridan foydalanish mumukin. Bundan ta’lim metodlari o‘tilgan mavzu bo‘yicha bilimlarni tekshirishga yordam beradi. 3- bosqich: YAngi mavzu bayoni (Bilim berish) So‘ngi ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarni mahsus sohaga olib kiradi. YAngi materialni tushuntiradi, qisqa ma’ruzular o‘qiydi, munozaralar uyushtiradi, o‘quv suhbatlari, o‘yin mashg‘ulotlari va muammolarni hal qilish haqida suhbatlar o‘tkaziladi. Albatta bu bosqchda zamonaviy ta’lim vositalaridan ham unumli foydalanish darkor. YAngi mavzuni tushuntirish vaqtida bosma va texngik vositalaridan foydalanish materialni vizuallashtirishga, bu esa o‘z navbatida ta’lim oluvchilarning berlilayotgan axborotlarning yodda saqlab qolishiga yordam beradi. Dars jarayonida mavzularga mos ravishda oldindan tayyorlangan tarqatma materiallar ta’lim oluvchilarga tarqatilishi lozim. Bu o‘quv jarayonini va dars olib borishni engillashtiradi. Mavzuga kirmay turib, tarqatma materiallar tarqatilmaydi. Ularni mavzuga monand ravishda birin ketin tarqatish, ularni o‘qib chiqish uchun etarli daqiqalar berish va ta’lim oluvchilar e’tiborini axborotga qaratish uchun kimgadir ovoz chiqarib o‘qitish maqsadga muvofiq bo‘ladi. SHundan so‘ng mavzu muhokamasini boshlash mumkin . 4 - bosqich: O‘zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlash Ta’lim oluvchilarga tafakkur qilish va qayta ishlash imkoniyatini yaratuvchi topshiriqlar o‘zlashtirilgan bilimlarni faol ravishda qayta ishlab borish uchun zarurdir. Ular bilimlarini qabul qilishning nisbiy passiv bosqichidan so‘ng, aktiv bosqich kelishi uchun imkoniyat yaratib beradi. Bundan tashqari “qaytar aloqa”ni ta’minlanishiga olib keladi. Guruhlarda ishlash yoki individual ravishda topshiriqlarni bajarish va natijalarni taqdim etish samarali o‘qitish shakllari hisoblanadi. Ushbu bosqichda interrfaol metodlardan foydalanish yuqori samara beradi. Mustahkamlash bosqichida kichik guruhlarda ishlash, muammoli vaziyat, ishpob o‘yin, bahs- munozara va boshqa shu kabi interfaol metodlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bu metodlar ta’lim oluvchilarning mavzuni qay darajada o‘zlashtirilganligini ko‘rsatadi. 4 5- bosqich: Analiz (tahlil) va sintezlash (xulosalash) Mavzu tahlili orqali mavjud vaziyat elementlari alohida ko‘rib chiqilishi mumkin. Ushbu o‘rinda alohida xususiyatlar muhokama etilishi mumkin. Mazkur xususiyatlarnibir butun qilib sintezlash to‘g‘ri tasavvur hosil qilish va aloqadorlikni aniqlash imkonini beradi. CHunki amaliyotga yaqinlashish va o‘zlashtirilgan bilimlarni kelajakda ishlatish uchun sintez orqali boshqa ilm-fan sohalari bilan bog‘lash amalga oshiriladi. 6- bosqich: Baholash va uyga vazifa berish Har bir topshiriqdan keyin ta’lim oluvchilar o‘zlari bajargan ishlarini boholashlari lozim. Boshqa bir imkoniyat esa natijalarni guruhlarda ochiq- oydin va samimiy muhokama qilishdan iboratdir. Dars oxirida yakuniy suhbat uchun vaqt ajratilishi kerak. Bu esa o‘z navbatida ishtirokchilarning natijalari, shuningdek, ta’lim beruvchilarning o‘z natijalari yuzasidan mulohaza yuritishlari uchun yaxshi imkoniyatdir. Ta’lim beruvchi ham o‘z-o‘ziga “Men maqsadlarga erishdimmi, yo‘qmi? Nima uchun erishmadim?” kabi savollarini berish lozim. Buning uchun maxsus baholash varaqasi ishlab chiqilishi kerak bo‘ladi. Ma’ruza mashg‘ulotining asosiy vositasi bu o‘qituvchining so‘zidir. Nutq - Psixologida nutqga quyidagicha tarif berilgan. Nutq - odam tomonidan ijtimoiy - tarixiy tajribani o‘zlashtirish va avlodlarga berish yoki kommunikatsiya o‘rnatish yoki o‘z xarakatlarini rejalashtirish maqsadida ishidan foydalanish protsessidir. O‘qituvchining nutqi darsda hamisha o‘quvchilarga qaratilgan bo‘ladi. O‘qituvchi yangi saboqni tushuntirayotgan, o‘quvchining javobini tahlil qilayotgan yoki tanqid qilayotgan bo‘lsa ham, uning nutqi hamisha o‘zining ichki kuchi, ishonchi, o‘zi gapirayotgan narsaga qiziqayotganligi bilan ajralib turadi. Fikrning ifodasi o‘quvchilar uchun aniq, sodda, tushunarli bo‘ladi. O‘qituvchining bayoni o‘quvchilar fikri va diqqatini maksimal darajada faollashtirishga qaratilgan: o‘qituvchi o‘quvchilar oldiga savollar qo‘yib, ularni asta-sekin to‘g‘ri javob berishga undaydi, o‘quvchining diqqatini kuchaytiradi hamda fikrini faollashtiradi. O‘qituvchining nutqi aniq, jonli, obrazli, tallaffuzi jihatidan yorqin, ifodali, his-hayajonli bo‘lib, unda stilistik, grammatik, fonetik nuqsonlar uchramasligi lozim. Bir xildagi cho‘ziq, zeriktiradigan nutq o‘quvchilarni juda tez chartadi, ularni lanj, loqayd qilib qo‘ydi. Ayrim o‘quvchilar tez gapirishga, boshqalari sekin gapirishga moyil bo‘ladilar. Biroq o‘quvchilarning o‘zlashtirishlari uchun o‘rtacha, jonli nutq yaxshi natija berishini esdan chiqarmaslik lozim. SHoshqaloqlik saboqni o‘zlashtirishga xalaqit beradi va o‘quvchilarni tez charchatib qo‘yadi. Nihoyatda ko‘p takrorlanadigan bir xildagi imo-ishoralar va harakatlar kishining g‘ashini keltiradi. Ma’ruza mashg‘ulotlarida ta’lim vositalarini qo‘llash pedagogika ta’limidan k o‘rgazmalilik tamoilini amalga oshirishga xizmat qiladi

GEOGRAFIYA O’QITISHDA INNOVATSION TEXNALOGIYALAR Mav zu: Ta’lim v osit alari haqida t ushuncha v a ularning mazmun mohiy at i, k lassifi k at siy asi

R E J A Ta’lim vositalari haqida tushuncha. Ta’lim vositalari turlari Ta’lim vositalaridan foydalanish

Ta’lim vositalari haqida tushuncha. Ta’lim vositalari - o‘qitilishi va o‘rganilishi lozim bo‘lgan bilimlarni beruvchi har qanday axborot tashuvchi vositalardir . Ta’lim vositalari foydalanishi jihatidan quyidagi 3 qismga ajratish mumkin: ta’lim beruvchi uchun; ta’lim oluvchi uchun; dars o‘tkazish uchun

TA’LIM VOSITALARI TURLARI Bosma Texnik Real Matinli Tasvirli audiovizua l vositalar yordamchi (jihoz) vositalar modelli vositalar haqiqiy vositalar.

Похожие

Kasblar va ularning klassifikatsiyasi
Delinkvent axloq mazmun-mohiyati va shakllanishi
Ilk qadam MTMgacha ta’lim muassasasining Davlat o’quv dasturining mazmun -mohiyati
Dasturlash tillari va ularning klassifikatsiyasi
Tabiiy resurslar va ularning klassifikatsiyasi