Taxeometrik syomka

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

160.806640625 KB

Скачать

Mavzu:Taxeometrik syomka

Reja:

1.Topografik syomka turlari.

2.Taxeometr haqida ma’lumot.

3.Taxeometrik syomkada
bajariladigan ishlar.


Topografi k sy omk a - topografik plan yoki xarita
asl nusxasini yaratishda bajariladigan ishlar. Bu
ishlar joy topografik elementlarining planli oʻrnini
va balandligini geodezik asos punktlariga nisbatan
aniklash va ularni qogʻozda shartli belgilar bilan
tasvirlashdan; aholi yashaydigan joylar, daryolar,
koʻllar va boshqa nomlarini aniqlashdan, planda
tasvirlanadigan joyning topografik elementlari —
daryolar suvi oqimining yoʻnalishini, oʻrmon
daraxtlarining turi va oʻlchamlarini va boshqalarni
aniqlashdan iborat.


Hozirgi kunda Topografik sʼyomka stereotopografik,
qoʻshma aerofototopografik (fotoplanda bajariladigan
sʼyomka), yer usti fototopografik va menzula sʼyomkalar
usullarida bajariladi. Stereotopografik va qoʻshma
aerofototopografik sʼyomka eng asosiy Topografik sʼyomka
usullari xisoblanadi. Yer usti fototopografik sʼyomka togʻli
hududlarda mustaqil ravishda hamda aerofototopografik
sʼyomka usuli bilan birga qoʻllanishi mumkin. Menzula
sʼyomkasi aerofotosʼyomka materiallari boʻlmagan hollarda
qoʻllanadi. Sʼyomkalar boshqa (taxeometrik sʼyomka,
teodolit sʼyomka) usullarda ham bajarilishi mumkin; bunda
tuziladigan topografik planlarning anikGʻshgi va mazmuni
belgilangan talablarga javob bera olishi shart.


Taxomet r (yun. tachos — tezlik va ... metr)— mashina
va mexanizm vallarining aylanish chastotasini (burchak
tezligini) oʻlchaydigan asbob. Oʻlchash usuliga qarab,
aylanishlar sonini maʼlum vaqt oraligʻida oʻlchaydigan,
burchak tezlikni biror fizik kattalikka aylantiradigan va
valning aylanish tezligini maʼlum tebranish
chastotalariga taqqoslab oʻlchaydigan turlarga
boʻlinadi. T.ning markazdan qochma, induksion, elektr,
elektron va boshqa xillari bor. Markazdan qochm a T.da
val aylanganda burchak tezlikka mutanosib ravishda
qoʻzgʻaluvchi massalar siljiydi. Siljish qiymati richagli
tizim orqali koʻrsatkichga uzatiladi. Induksion T.da
aylanuvchi doimiy magnit oʻlchash tizimining metall
stakani (diski) da tokni induksiyalaydi.


Doimiy magnit bilan induksiyalangan tok magnit
maydonlarining oʻzaro taʼsirida stakan prujina kuchini yengib,
magnitning minutdagi aylanishlar soniga mutanosib
burchakka buriladi. T.ning koʻrsatishi shkaladan hisoblanadi.
Elektr T. oʻzgarmas yoki oʻzgaruvchan tok generatori (yakori
sinaladigan valda aylanadi) va ikkilamchi asboblar — chastota
birliklarida graduslarga boʻlingan voltmetr yoki
chastotometrdan iborat. Elektron T.ning ishi uzgich
kontaktlari ochilganda ishga tushirish tizimining birlamchi
zanjirida paydo boʻladigan tok impulslarini magnitoelektrik
koʻrsatkichli asbob tokiga aylantirishga asoslangan. Birlamchi
zanjiridagi impulslar chastotasi dvigatel valining aylanishiga
mutanosib boʻladi. T. avtomobil, aviatsiya spidometrlari va
texnikaning boshqa sohalarida qoʻllanadi.


Taxeomet rik sy omk asining mazmuni .

Taxeometrik s’yomkasi taxeometrik yo’l
asosida bajariladi. Taxe ome t rik yo’l deb,
hamma tomonlari , ular orasidagi
gorizontal burchaklari hamda bir
nuqtasidan yondosh nuqtalarga vertikal
burchaklari o’lchangan joyda yasalgan
ochiq yoki yopiq ko’p burchakka
(poligonga) aytiladi. Bu yerda taxeometrik
yo’lga kiritilgan hamma nuqtalarning
planli va balandlik holatlari aniqlanadi .


Teodolit ishchi holatiga keltirilib , uning balandligi o’lchanadi va reykada
belgilanadi hamda limb doirasi mahkamlanadi.
Orqa va oldindagi nuqtalarga o’rnatilgan reykalarga teodolit ko’rish
trubasi qaratilib, ipli dal’nomerlar yordamida masofa, gorizontal va
vertikal doiralaridan sanoqlar olinadi. Doiraning boshqa holatlarida
ham bu ish takrorlanadi .
Alidada va limb doirasining nolinchi shtrixlari tutashtirilib, ko’rish trubasi
oldindagi nuqtaga qaratiladi, bu holatda limb taxeometrik yo’l tomonga
nisbatan oriyentirlangan bo’ladi.
Limbning qo’zg’almas holatida konturlar va relyefning harakterli (reykali)
nuqtalariga o’rnatilgan reykadan dal’nomerlar bo’yicha masofa,
gorizontal va vertikal doiralardan sanoqlar olinadi.


Syomka tugagach , oldingi nuqtadan olingan sanoq boshlang’ich
sanoqdan 2 I
dan ortiq farq qilmasligi tekshiriladi. O’lchash natijalari
taxeometrik syomka jurnaliga (2–jadval) yoziladi.
Asbob turgan nuqta be k at deyilib, reyka o’rnatilgan kontur va relyef
nuqtalarining tartib raqamlari abris (2–rasm) da ko’rsatiladi, bir xil
nishablikda yotgan nuqtalar millar bilan belgilanadi. Bu planni
tuzishda gorizontallar o’tkazish zarurdir.

2 ТЗ ОП teodoliti va РН-10 reykasi yordamida bajarilgan
taxeometrik syomka natijalari , dalada ipli dal’nomerlarda o’lchangan
masofa qiymatlari, gorizontal va vertikal doiralardan olingan
sanoqlar tegishlicha 2, 3, 4 – ustunlarda keltirilgan. Ochiq
taxeometrik yo’l А I , I ПВ tomonlari, direksion
burchaklari α
AI, α
III B , koordinatalari Х
I ,
У
1 ; Х
I I I ,
У
1 I I va balandliklari Н
I ,
Н
I I I ma’lum I va I I I chi punktlar bo’yicha o’tkazilgan (1–rasm).


Taxeometrik s’yomka qaydnomasidan (1–ilova) va
abris (2–rasm)dan foydalangan holda zarur bo’lgan
hisoblash ishlarini bajarish va uning asosida
joyning planini tuzish 1:1000 masshtabida bajariladi.
Gorizontallar bir metrlik kesimda o’tkaziladi.
Boshlang’ich qiymatlar: А I , I I I В tomonining direksion
burchaklari
– α
AI , α
II IB , I v а I I I nuqtalarning koordinatalar – Х I , У I ,
Х I I I , У I I I , hamda balandliklari – Н I , va Н I I I lar 4–
chi ilovada keltirilgan. undan har bir talaba o’zining
varianti bo’yicha tegishli qiymatlarni olib quyidagi 1–
jadvaldagidek ko’chirib olishi kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar
1.T.Mirzaliyev Kartografiya.Toshkent.1982.
2.M.Mirzaliyev. Asamov . T. Mirzaliyev Topografiya
asoslari va kartografiyadan labaratoriyalar Tosh
1990
3.T.Qõziboyev topografiya.kartografiya va gis
tehnologiyalari
4.https.ziyonet.uz

Mavzu:Taxeometrik syomka  Reja:  1.Topografik syomka turlari.  2.Taxeometr haqida ma’lumot.  3.Taxeometrik syomkada bajariladigan ishlar.

 Topografi k sy omk a - topografik plan yoki xarita asl nusxasini yaratishda bajariladigan ishlar. Bu ishlar joy topografik elementlarining planli oʻrnini va balandligini geodezik asos punktlariga nisbatan aniklash va ularni qogʻozda shartli belgilar bilan tasvirlashdan; aholi yashaydigan joylar, daryolar, koʻllar va boshqa nomlarini aniqlashdan, planda tasvirlanadigan joyning topografik elementlari — daryolar suvi oqimining yoʻnalishini, oʻrmon daraxtlarining turi va oʻlchamlarini va boshqalarni aniqlashdan iborat.

 Hozirgi kunda Topografik sʼyomka stereotopografik, qoʻshma aerofototopografik (fotoplanda bajariladigan sʼyomka), yer usti fototopografik va menzula sʼyomkalar usullarida bajariladi. Stereotopografik va qoʻshma aerofototopografik sʼyomka eng asosiy Topografik sʼyomka usullari xisoblanadi. Yer usti fototopografik sʼyomka togʻli hududlarda mustaqil ravishda hamda aerofototopografik sʼyomka usuli bilan birga qoʻllanishi mumkin. Menzula sʼyomkasi aerofotosʼyomka materiallari boʻlmagan hollarda qoʻllanadi. Sʼyomkalar boshqa (taxeometrik sʼyomka, teodolit sʼyomka) usullarda ham bajarilishi mumkin; bunda tuziladigan topografik planlarning anikGʻshgi va mazmuni belgilangan talablarga javob bera olishi shart.

 Taxomet r (yun. tachos — tezlik va ... metr)— mashina va mexanizm vallarining aylanish chastotasini (burchak tezligini) oʻlchaydigan asbob. Oʻlchash usuliga qarab, aylanishlar sonini maʼlum vaqt oraligʻida oʻlchaydigan, burchak tezlikni biror fizik kattalikka aylantiradigan va valning aylanish tezligini maʼlum tebranish chastotalariga taqqoslab oʻlchaydigan turlarga boʻlinadi. T.ning markazdan qochma, induksion, elektr, elektron va boshqa xillari bor. Markazdan qochm a T.da val aylanganda burchak tezlikka mutanosib ravishda qoʻzgʻaluvchi massalar siljiydi. Siljish qiymati richagli tizim orqali koʻrsatkichga uzatiladi. Induksion T.da aylanuvchi doimiy magnit oʻlchash tizimining metall stakani (diski) da tokni induksiyalaydi.

Taxeometrik syomka

10.08.2023

0

160.806640625 KB

Похожие