logo

Undalmalar

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2194 KB
Mavzu: Undalmalar 
Reja:
   
1. Undalmalar va ularning xususiyati
2. Undalmalarning uslubiyati
3. Mavzuni mustahkamlash uchun 
mashqlar    Darsning shiori 
Biz yosh avlod 
barkamol
O`qib topamiz kamol         Undalmalar  so`zlovchining  nutqi  qaratilgan 
shaxsni  bildiradi.  Undalmalar  nutq  jarayonida 
undalgan,  diqqati  jalb  qilingan  shaxs-
predmetlar  bo`lgani  uchun  bosh  kelishikda 
turadi.  Bu  jihatdan  u  egaga  o`xshaydi,  lekin 
undash ohangi bilan talaffuz qilinishi va kesim 
bilan moslashmasligi bilan egadan farq qiladi. 
  Solishtiring: 

   Ahmad keldi .     Ahmad –  ega.  Kesim 
bilan grammatik bog`langan .

Ahmad, keldi.     Ahmad –  undalma.  
Kimningdir kelganligini Ahmadg 
aytilyapti, kesim bilan grammatik 
bo`glanmaydi  undash ohangi bilan 
talaffuz qilinadi.  
            Undalmalar so`zlovchining tinglovchiga bo`lgan  
xolis, ijobiy, salbiy, tantanovor, rasmiy  kabi 
munosabatlarini ham ifodalaydi.

Masalan, rasmiy uslubda qo`llangan 
undalmalarda rasmiylik bo`yog`I sezilib 
turadi:
Hurmatli Ahmad Rahmatovich, Sizga shuni ma`lum 
qilamizki…

Undalmalar so` zlashuv , badiiy  v a publist ist ik  
uslublarda, asosan emot sional-ek spressiv lik  
bo` y og` iga ega bo` ladi:
Odamlar, siz mening hay ot im, Har biringiz umrim 
parcahsi. 
                                                    (Erk in Vohidov )  87-mashq. G aplar ni o` qing. R asmiy, badiiy va
  so` zlashuv uslubida qo` llangan undalmalar ni 
izohlang. 
1. Qadamlaringizga gul bit sin, akalar!   ( Badiiy uslub)
2.   Hamqishloq, yaqinda muddat ingiz t ugab uyga ket asiz, - dedi u
  past  t ovushda   ( Badiiy uslub)
3.   Hurmat li Hoshimjon Olimjonov, bilim yurt i t alabalari bilan
  uchrashuvga kelishingizni ilt imos qilamiz.  ( Rasmiy uslub)  
…    
Vaqt

Zamon

Fursat

Mahall

Chog`

Kez 
Kezak

Mavrid

Palla

Muddat

Dam

On

lahza      
1. Undalma  gap bo`laklari bilan sintaktik 
aloqaga kirishadimi?

2. Undalmalar gapning qaysi o`rinlarida 
kelishi mumkin?

3. Undalma o`zi qoshilayotgan gapga 
qanday uslubiy ma`nlarni yuklaydi?

4. Undalmalar gapning o`rtasi va oxiriga 

kelganda, qanday subyektiv ma`nolarni 
anglatadi?  Uyga vazifa 
91-mashq. Undalmalarning gapdagi o`rnini 
aniqlang, shunga ko`ra ulardagi uslubiy 
ma`nolarni izohlang.

Mavzu: Undalmalar Reja: 1. Undalmalar va ularning xususiyati 2. Undalmalarning uslubiyati 3. Mavzuni mustahkamlash uchun mashqlar

Darsning shiori Biz yosh avlod barkamol O`qib topamiz kamol

Undalmalar so`zlovchining nutqi qaratilgan shaxsni bildiradi. Undalmalar nutq jarayonida undalgan, diqqati jalb qilingan shaxs- predmetlar bo`lgani uchun bosh kelishikda turadi. Bu jihatdan u egaga o`xshaydi, lekin undash ohangi bilan talaffuz qilinishi va kesim bilan moslashmasligi bilan egadan farq qiladi. Solishtiring:  Ahmad keldi . Ahmad – ega. Kesim bilan grammatik bog`langan .  Ahmad, keldi. Ahmad – undalma. Kimningdir kelganligini Ahmadg aytilyapti, kesim bilan grammatik bo`glanmaydi undash ohangi bilan talaffuz qilinadi.