Xotira turlari klassifikatsiyasi
Mavzu: Xotira turlari klassifikatsiyasi
Xotira insonning holati va faoliyatining barcha sohalarida qatnashishi tufayli uning namoyon bolish shakllari, holatlari, shart-sharoitlari, omillari ham xilma-xil korinishga egadirlar. Odatda xotirani muayyan turlarga ajratishda eng muhim asos qilib uning tavsifnomasi sifatida esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish, unutish singari jarayonlarni amalga oshiruvchi faoliyatining xususiyatlariga bogliqligi olinadi. Shu orinda ta'kidlash joizki, ayrim darsliklarda xotira turlari turlicha klassifika t siya qilinadi. .
Jumladan, A.V.Petrovskiy tahriri ostida chiqqan "Umumiy psixologiya" darsligida quyidagi klassifikatsiya uchraydi: Faoliyatda koʻproq sezilib turadigan psixik faollikning xususiyatiga qarab: harakat, emotsional , obrazli va soʻz mantiq xotira. Faoliyatning maqsadlariga koʻra : ixtiyorsiz va ixtiyoriy xotira. Materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga koʻra : qisqa muddatli, uzoq muddatli va operativ xotira.
M.G.Davle t shin t ahriri ost ida chiqqan " Umumiy psixologiya" oquv qoʻllanmasida quyidagi xot ira k lassifi k asiyasi qayd qilinadi: Psixik f aolligiga k oʻra : ixt iyoriy va ixt iy orsiz xot ira. F aoliyat maqsadiga koʻra : harak at , e mot sional , obraz va soz-mant iq xot irasi. Muddat iga koʻra : uzoq muddat li, qisqa muddat li va ope rat iv xot ira.
E.G.Gʼoziev tahriri ostida chiqqan "Umumiy psixologiya" oʻquv qoʻllanmasida xotira turlari quyidagicha klassifikasiya qilingan. 1. Ruhiy faoliyatning faolligiga koʻra : a) harakat yoki motor harakat xotirasi; b) obrazli xotira; v) his-tuygʻu yoki hissiyot xotirasi; g) soʼz-mantiq xotira. 2. Ruhiy faoliyatning maqsadiga binoan: a) ixtiyorsiz; b) ixtiyoriy; v) mexanik.