logo

Yurist faoliyatida tashabbuskorlik, krеativlik va ijodiy yondashuv

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

336.244140625 KB
Mavzu: Yurist  faoliy at ida 
t ashabbusk orlik , k r е at iv lik  v a ijodiy  
y ondashuv.  Reja:
1. Yurist  faoliy at ida t ashabbusk orlik
2. Yurist  faoliy at ida k r е at iv lik
3. Yurist  faoliy at ida ijodiy  y ondashuv   Huquqshunos o’z faoli y at i  dav omida bir n е cha alohida jabhalarda 
ham ish oli b boradi. J umladan, norma ijodk orl igi, i lmiy  faoli y at  
oli b bori sh, ommav iy  axborot  v osit alariga t url i xil int е rv y ular 
b е rish, qonun hujj at lari v a boshqa normat iv -huquqiy  hujj at larga 
munosabat  bi ldirish v a boshqal ar. Huquqshunos munt azam 
rav ishda faqat  huquq bilan shug’ullanishi  maqsadga muv ofi q 
emas. Eng k o’p t alab et iladigan masala bu, al bat t a, norma 
ijodk orligi hisobl anadi. Huquqshunos o’zining t ashabbusk orligi, 
y arat uv chanl igini ishga solishi v a j amiy at  hay ot iga o’zi ni ng 
ma'lum ma'nodagi  hissasini  qo’shishi  maqsadga muv ofi qdi r. Ak s 
hol da, huquqshunos  е t uk  mut ax assis bo’lishi gumon ot sida 
qol adi. Shuning uchun ham huquqshunos o’zining bunday  
hisl at larini riv ojlant irishi, ul ardan unumli foy dal angan hol da 
muv aff aqiy at li k ar е rasini  y arat i shi lozim. Shuni ham unut maslik  
lozimk i, har qanday  t ashabbus o’ziga xos qiy inchi lik  v a 
mas'uliy at ni k е lt i rib chiqaradi , aniqrog’i, o’zi bilan bi rga  е t ak l ab 
k е ladi. Mi sol uchun, normat iv -huquqi y  huj jat  loy ihasini ishlab 
chiqish – mushk ul v a k o’p m е hnat  t alab et adigan jaray ondir. 
Tashabbus k o’rsat ilgan pay t dan t ok i zimmaga oli ngan maqsadga 
erishi lmaguniga qadar huquqshunos barcha chora-t adbirlarni 
amalga oshi rishi  zarur.  Shuningd е k , huquqshunosning o’z k asbi v a ishiga ijodiy  y ondashishi 
o’zining y arat uv chanl ik  ruhida riv ojlanishiga x izmat  qiladi. 
“ Kreat iv l ik ”  t ushunchasi o‘z mazmunidan ijt imoi y -st at usli  hodisa 
sifat ida ifodal anadi. Kreat i v lik  – shax sni ng riv ojlanishi, uning har 
t omonlama t ak omillashishi v a mahsul dor-foy dali  i jt imoiy  
shak ll anishining must ahk am k afolat i v a ishonchli omili di r. Kreat iv, 
int el lek t ual-ij odiy  riv oj langan y oshlar dav lat  t ayanchi, jamiy at ning 
muv aff aqi y at li riv ojlanishi, maml ak at ning uning ri v ojl ani shi ni ng 
barcha sohalaridagi muv aff aqiy at larga eri shi sh poy dev ori, deb e’lon 
qilinadi . Kreat iv lik  (ij odiy li k ) – qanday dir y angi, bet ak ror narsa y arat a 
oli sh l ay oqat i , y angicha fi k rl ash, origi nal g‘oy a v a y echi mga olib 
k eluv chi aql iy  jaray on. Tushunchaga berilgan t a’rifdan k o‘rinib 
t uribdik i, k reat iv l ik  ham x uddi t ashabbusk orl ik , ishga ijodiy  
y ondashuv  xislat lari singari albat t a t ug‘ma, i lohiy  t uhfa bo‘lishi aslo 
shart  emas. Modomik i , k reat iv lik  – aqliy  jarayon ek an, odam aqlini 
y uk salt i ri shning, riv ojlant irishning, uning chek siz imk oni y at laridan 
foy dal anishni ng bit mas-t uganmas y o‘llari v a usullari, albat t a, t opiladi. 
X o‘sh, y uri dik  sohada – ak sariy at  v azi yat , hol at , hodisaga y ondashuv  
faqat  v a faqat  qonunlar, k odek sl ar, belgilangan huquqiy  me’y orlar 
asosi da bo‘lishi t alab et il adigan t armoqlarda k reat iv lik k a – “qanday dir 
y angi, bet ak ror narsa y arat ish” ga o‘rin bormi o‘zi, degan sav ol 
t ug‘il ishi  t abiiy, albat t a.  Qolav ersa, har bir huquqshunos – sudy a, prok uror, adv ok at  
y ok i not ari us har bir ish (“delo” ) ust ida y angilik  y arat av erishi 
huquqiy  boshboshdoqlik k a, anarxi y aga ol ib k elmay dimi  
Hamma gap mana shunda. Bi z huquqshunosning k reat iv li gi, 
t ashabbusk orligi v a ishga ijodiy  y ondashuv i  xususida gapirar 
ek anmiz, bularni ng barchasi qonunlar doirasi da, ularga amal  
qilgan holda qo‘llanilishini, bir zum bo‘lsin, y oddan 
chiqarmasli gimiz k erak . Kreat iv li k , t ashabbusk orlik  v a 
ijodk orlik  aslo qonunlarni buzishga, ularni “ay lanib o‘t i sh”  
y oxud not o‘g‘ri  v a noo‘rin qo‘l lashga ol ib k elmasligi, ak sincha, 
huquqshunosga beril gan imk oniy at lardan t o‘laroq, 
samarali roq v a t o‘g‘riroq foy dalanishga xizmat  qilmog‘i dark or.  
Yuridik  sohadagi k reat iv lik  deganda huquqiy  xarak t erdagi 
sav ol lar y echimiga ijodiy, il oji  boricha y angicha y ondashuv  
t ushuniladi. Bu xislat  asl ida k o‘pchilik  y urist larga xos bo‘lsa-da, 
uni dalil  amalda qo‘llay  oladigan, bu borada muv aff aqi y at larga 
erishgan mut ax assisgina k asbdoshlari orasi da ajralib t uradi, 
uning mijozlari  soni  ham shunga y arasha k o‘p bo‘ladi .  Huquqshunos faoliy at ida k reat iv lik  namoy on qilishning 
sabablari, joy  v a usullari ist agancha t opiladi. Dey lik , 
qat or mamlak at lar, ay niqsa, must aqil huquqiy  mak on 
y arat ganiga uncha k o‘p bo‘lmagan y urt imiz – O‘zbek ist on 
qonunchiligiumuman, y uridik  sohasida hali ancha-
muncha k emt ik lar, jav obini k ut ib t urgan muammo v a 
sav ollar t alay gina. Mana shu mak onda huquqshunosning 
masalaga k reat iv, ijodiy  y ondashmasligi, muammolar 
y echimini izlamasligining o‘zi mumk in emas. Bunday  
y ondashuv, y uqorida t a’k idlaganimiz – y uzak i jihat dan 
bir-biriga o‘xshashdek  t uy ulsa-da, aslida nozik  t omonlari, 
det allari, sabab v a oqibat lari, ularning k o‘lami hamda 
ahamiy at ining rang-barangligi jihat idan bir-birini 
t ak rorlamay digan huquqiy  v aziy at larda, ziddiy at li 
hollarda eng oqilona y echim t opishning birdan-bir 
k afolat idir. Shunday  y echim t opa bilgan, demak , 
v aziy at ga k reat iv, ijodiy  y ondashgan y urist dan mijozlar 
ham, uning rahbarlari ham, albat t a, minnat dor bo‘ladilar.  Huquqshunosning professi onal faoliy at ida t ashabbusk orl ik  ham 
muhim ahamiy at ga ega shaxsiy  fazilat  hisoblanadi. 
Huquqshunos faoliy at ida t ashabbusuk orlik  fazilat iga t o‘xt alib 
o‘t adigan bo‘lsak , huquqshunos o‘z faoliy at i dav omida bir necha 
alohida jabhalarda ham ish olib boradi. J umladan, norma 
ijodk orligi, ilmiy  faoliy at  bilan shug‘ullanish, ommav iy  axborot  
v osit alariga int erv y ular berish, huquqiy  t arg‘ibot da qat nashish, 
qonun hujjat lari v a boshqa normat iv -huquqiy  huj jat larga 
munosabat  bildirish v a h. Binobarin, huquqshunos munt azam 
rav ishda faqat  mav jud huquq normalari bilan shug‘ullanishi, 
shular bilan k ifoy alanishi maqsadga muv ofi q emas, amalda bu 
mumk in ham emas. Zero, o‘z k asbining fi doy isi sifat ida u mudom 
y angilik k a, t ak omilga int ilishi t abiiy. Ana shu ma’noda 
huquqshunos -mut axassislardan t alab et iladigan eng muhim 
faoliy at  – norma ijodk orligi hisoblanadi. Buning uchun esa u, 
albat t a, Oliy  Maj lis deput at ligiga say lanishi y oxud ay ni faoliy at ni 
o‘zining k asbi et ib belgi lashi mut laqo shart  emas   Sohaning har qanday  v ak il i o‘zi ning t ashabbusk orligi, 
y arat uv chili gini ishga solishi v a y angi huquqiy  normalar 
ijodk orligi bil an jamiy at  hay ot iga o‘zini ng ma’lum ma’nodagi 
hissasini qo‘shi shi  maqsadga muv ofi qdir. Ak s holda, 
huquqshunosning y et uk  mut axassis bo‘lishi gumon ost ida 
qol adi. Zero, y et uk lik k a doimi y  izlanish, t i rishqoqlik , ijodi y  
mehnat  orqali erishiladi . Shuning uchun ham k i shi o‘zining 
bunday  xislat lari ni riv oj lant i rishi, ulardan o‘rnida v a unumli 
foy dalangan holda muv aff aqi y at li  k arerasini y arat ishi l ozi m. 
Shuni ham unut masl ik  k erak k i, har qanday  t ashabbus o‘ziga 
xos qiy i nchilik  v a mas’ul iy at ni  k elt i rib chiqaradi , aniqrog‘i, o‘zi 
bilan birga y et ak l ab k eladi. Misol uchun, normat i v -huquqiy  
hujjat  loy i hasi ni i shlab chiqish – anchagina mushk ul v a k o‘p 
aqliy, int ellek t ual quv v at  t alab et adigan jaray ondir. Bu borada 
t ashabbus k o‘rsat ilgan pay t dan t ok i oldi nga qo‘y ilgan 
maqsadga erishmaguniga qadar huquqshunos barcha zarur 
chora-t adbirlarni v aqt i da, y et arli darajada amal ga oshiri shi 
zarur. Agar u mazk ur jaray onni  ox iriga qadar muv aff aqiy at li 
oli b bormasa, k o‘rsat gan t ashabbusi, hat t o, uni jamiy at , 
hamk asbl ari oldida beburd qilib qo‘y ishi ham mumk in.  E’t iboringiz uchun 
raxmat

Mavzu: Yurist faoliy at ida t ashabbusk orlik , k r е at iv lik v a ijodiy y ondashuv.

Reja: 1. Yurist faoliy at ida t ashabbusk orlik 2. Yurist faoliy at ida k r е at iv lik 3. Yurist faoliy at ida ijodiy y ondashuv

Huquqshunos o’z faoli y at i dav omida bir n е cha alohida jabhalarda ham ish oli b boradi. J umladan, norma ijodk orl igi, i lmiy faoli y at oli b bori sh, ommav iy axborot v osit alariga t url i xil int е rv y ular b е rish, qonun hujj at lari v a boshqa normat iv -huquqiy hujj at larga munosabat bi ldirish v a boshqal ar. Huquqshunos munt azam rav ishda faqat huquq bilan shug’ullanishi maqsadga muv ofi q emas. Eng k o’p t alab et iladigan masala bu, al bat t a, norma ijodk orligi hisobl anadi. Huquqshunos o’zining t ashabbusk orligi, y arat uv chanl igini ishga solishi v a j amiy at hay ot iga o’zi ni ng ma'lum ma'nodagi hissasini qo’shishi maqsadga muv ofi qdi r. Ak s hol da, huquqshunos е t uk mut ax assis bo’lishi gumon ot sida qol adi. Shuning uchun ham huquqshunos o’zining bunday hisl at larini riv ojlant irishi, ul ardan unumli foy dal angan hol da muv aff aqiy at li k ar е rasini y arat i shi lozim. Shuni ham unut maslik lozimk i, har qanday t ashabbus o’ziga xos qiy inchi lik v a mas'uliy at ni k е lt i rib chiqaradi , aniqrog’i, o’zi bilan bi rga е t ak l ab k е ladi. Mi sol uchun, normat iv -huquqi y huj jat loy ihasini ishlab chiqish – mushk ul v a k o’p m е hnat t alab et adigan jaray ondir. Tashabbus k o’rsat ilgan pay t dan t ok i zimmaga oli ngan maqsadga erishi lmaguniga qadar huquqshunos barcha chora-t adbirlarni amalga oshi rishi zarur.

Shuningd е k , huquqshunosning o’z k asbi v a ishiga ijodiy y ondashishi o’zining y arat uv chanl ik ruhida riv ojlanishiga x izmat qiladi. “ Kreat iv l ik ” t ushunchasi o‘z mazmunidan ijt imoi y -st at usli hodisa sifat ida ifodal anadi. Kreat i v lik – shax sni ng riv ojlanishi, uning har t omonlama t ak omillashishi v a mahsul dor-foy dali i jt imoiy shak ll anishining must ahk am k afolat i v a ishonchli omili di r. Kreat iv, int el lek t ual-ij odiy riv oj langan y oshlar dav lat t ayanchi, jamiy at ning muv aff aqi y at li riv ojlanishi, maml ak at ning uning ri v ojl ani shi ni ng barcha sohalaridagi muv aff aqiy at larga eri shi sh poy dev ori, deb e’lon qilinadi . Kreat iv lik (ij odiy li k ) – qanday dir y angi, bet ak ror narsa y arat a oli sh l ay oqat i , y angicha fi k rl ash, origi nal g‘oy a v a y echi mga olib k eluv chi aql iy jaray on. Tushunchaga berilgan t a’rifdan k o‘rinib t uribdik i, k reat iv l ik ham x uddi t ashabbusk orl ik , ishga ijodiy y ondashuv xislat lari singari albat t a t ug‘ma, i lohiy t uhfa bo‘lishi aslo shart emas. Modomik i , k reat iv lik – aqliy jarayon ek an, odam aqlini y uk salt i ri shning, riv ojlant irishning, uning chek siz imk oni y at laridan foy dal anishni ng bit mas-t uganmas y o‘llari v a usullari, albat t a, t opiladi. X o‘sh, y uri dik sohada – ak sariy at v azi yat , hol at , hodisaga y ondashuv faqat v a faqat qonunlar, k odek sl ar, belgilangan huquqiy me’y orlar asosi da bo‘lishi t alab et il adigan t armoqlarda k reat iv lik k a – “qanday dir y angi, bet ak ror narsa y arat ish” ga o‘rin bormi o‘zi, degan sav ol t ug‘il ishi t abiiy, albat t a.

Qolav ersa, har bir huquqshunos – sudy a, prok uror, adv ok at y ok i not ari us har bir ish (“delo” ) ust ida y angilik y arat av erishi huquqiy boshboshdoqlik k a, anarxi y aga ol ib k elmay dimi Hamma gap mana shunda. Bi z huquqshunosning k reat iv li gi, t ashabbusk orligi v a ishga ijodiy y ondashuv i xususida gapirar ek anmiz, bularni ng barchasi qonunlar doirasi da, ularga amal qilgan holda qo‘llanilishini, bir zum bo‘lsin, y oddan chiqarmasli gimiz k erak . Kreat iv li k , t ashabbusk orlik v a ijodk orlik aslo qonunlarni buzishga, ularni “ay lanib o‘t i sh” y oxud not o‘g‘ri v a noo‘rin qo‘l lashga ol ib k elmasligi, ak sincha, huquqshunosga beril gan imk oniy at lardan t o‘laroq, samarali roq v a t o‘g‘riroq foy dalanishga xizmat qilmog‘i dark or. Yuridik sohadagi k reat iv lik deganda huquqiy xarak t erdagi sav ol lar y echimiga ijodiy, il oji boricha y angicha y ondashuv t ushuniladi. Bu xislat asl ida k o‘pchilik y urist larga xos bo‘lsa-da, uni dalil amalda qo‘llay oladigan, bu borada muv aff aqi y at larga erishgan mut ax assisgina k asbdoshlari orasi da ajralib t uradi, uning mijozlari soni ham shunga y arasha k o‘p bo‘ladi .