logo

Bolalarning õyin va kattalarning ijodiy faoliyatida fantaziyaning ahamiyati

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2599.326171875 KB
B o l a l a r n i n g  õy i n  v a  k a t t a l a r n i n g  i j o d i y  
f a o l i y a t i d a  f a n t a z i y a n i n g  a h a m i y a t i M U STAQI L I SHU m u m m i y  
p s i x o l o g i y a REJA:
1.  Bol al ar dagi  r uhi y j ar ayonl ar ni  t akomi l l asht i r i shga qar at i l gan 
o’yi nl ar ;
2 .   " Ya x s h i  o 'y i n c h o q  n i m a ? »
3.  Xayol va uni ng fi zi ol ogi k asosi  haqi da t ushuncha.
4.  Xayol  va i j odkor l i k. Bol a l a r dagi  r uhi y j ar ayonl ar ni  t a komi l l a sht i r i shga qa r at i l gan 
o’yi nl a r :
–  harakatli;
–  intellektual;
–  estetik.
Bolalarga tarbiyaviy ta’sir ko’rsatishni to’g’ri tashkil etish orqali o’yin syujetining ko’lami 
kengayishi mumkin. Bola maktabgacha ta’lim muassasasiga kelgan kunda ularning o’yinlari faqat 
oilaviy turmushdagi voqealarni aks ettirsa, mashg’ulotlarda bilim olish, sayrga chiqish, tabiatni 
kuzatish natijasida o’yinlarning turlari ko’payib, bog’cha, hayvonot bog’i, oshxona, poyezd, 
sartaroshlik, sotuvchilik kabi o’yinlar qo’shilib boradi Ma k t a b g a c h a  y o s h d a g i  b o l a l a r n i n g  b a r c h a  o ’y i n l a r i  
o ’z i n i n g  m a z m u n i , x u s u s i y a t i  v a  t a s h k i l  e t i l i s h i g a  
k o ’r a  i k k i  k a t t a  t u r k u m g a  b o ` l i n a d i :
1 . Ijodiy o’yinlar.
2. Qoidali o’yinlar. I j o d i y  o ’y i n l a r n i  b o l a l a r n i n g  o ’z l a r i  o ’y l a b  t o p a d i l a r . U n d a  
o l d i n d a n  b e l g i l a b  q o ’y i l g a n  q o i d a l a r  b o ’l m a y d i . Qo i d a l a r  b o l a l a r  
t o m o n i d a n  o ’y i n  j a r a y o n i d a  o ’y l a b  t o p i l a d i .
Ijodiy o’yinlarda bolalarning tevarak-atrofdan olgan taassurotlari aks etadi. Bunday o’yinlar mustaqil 
o’yin bo’lib, uning mazmunini ishtirokchilarning o’zlari o’ylab topadilar. Bu o’yinda bolaning erkinligi, 
mustaqilligi, tashkilotchiligi va ijodkorlik qobiliyatlari to’la namoyon bo’ladi. O’yinda hayotiy 
taassurotlar aynan aks ettirilmaydi, balki bolalar ongida qayta ishlab, o`yinga tatbiq etiladi. Bu 
bolaning o’yin g’oyasini yaratishida, uning mazmunini tuzib, tasvirlovchi vositalarni tanlashida 
namoyon bo’ladi. Bolaning tevarak-atrofi dagi hayotdan – tengdoshlari, kattalar faoliyatidan olgan 
taassurotlari ijodiy o’yinlarda qayta ishlanadi, to’ldiriladi, sifat jihatidan o’zgartiriladi. Bolalarning 
bunday o’yinlari tevarak-atrofdagi borliqni bilishning amaliy shaklidir.  Ijodiy o’yinlarda bolalarning tevarak-atrofdan 
olgan taassurotlari aks etadi. 
Bunday o’yinlar mustaqil o’yin bo’lib, uning mazmunini ishtirokchilarning o’zlari o’ylab 
topadilar. Bu o’yinda bolaning erkinligi, mustaqilligi, tashkilotchiligi va ijodkorlik 
qobiliyatlari to’la namoyon bo’ladi. O’yinda hayotiy taassurotlar aynan aks ettirilmaydi, 
balki bolalar ongida qayta ishlab, o`yinga tatbiq etiladi. Bu bolaning o’yin g’oyasini 
yaratishida, uning mazmunini tuzib, tasvirlovchi vositalarni tanlashida namoyon bo’ladi. 
Bolaning tevarak-atrofidagi hayotdan – tengdoshlari, kattalar faoliyatidan olgan 
taassurotlari ijodiy o’yinlarda qayta ishlanadi, to’ldiriladi, sifat jihatidan o’zgartiriladi. 
Bolalarning bunday o’yinlari tevarak-atrofdagi borliqni bilishning amaliy shaklidir. " Ya x s h i  o 'y i n c h o q  n i m a ? »
Avvalo,  bu  o'yinchoq  xavfsiz,  bolaning yoshiga  mos  keladi, " asl"   ga  o'xshash 
va etarlicha kuchli bo'lishi kerak.
O'yinchoqlar  qanchalik  xilma-xil  bo'ladi.  Bolalar  o'yini  qanchalik  qiziqarli. 
Ammo xilma-xillik ko'plikni anglatmaydi.
Bolalar sotib olishlari kerak har xil turdagi o'yinchoqlar:
Syujet-majoziy  (odamlar,  hayvonlar,  mehnat  va  kundalik  hayot  ob'ektlari 
tasvirlangan)
Motor (nogironlar aravachasi, aravachalar, sport o'yinchoqlari)
Qurilish to'plamlari (yog'och geometrik shakllar)
Didaktik  (yiqiladigan  minoralar,  piramidalar,  stol  o'yinlari,  mozaikalar  va 
boshqalar)
Qiziqarli o'yinchoqlar.   Insonning Er sayyorasida yashovchi birorta 
mavjudotga xos bo‘lmagan sifat  – yangilik yaratish 
qobiliyatini o‘rganib, inson psixikasining yana bir noyob 
hodisasi bilan to‘qnashamiz. Uning mohiyati insonning o‘z 
ongida real voqelikda hali mavjud bo‘lmagan obrazni 
yaratishdan iborat, bunday obraz yaratishning asosini esa 
o‘tmish tajribasi tashkil etadi. O’TMI SH  TAJ R I BASI I n s o n  h a y o t i d a  x a y o l  q a t o r  m a x s u s  
v a z i f a l a r n i  b a j a r a d i .
1
Voqelikni obrazlarda 
ifodalash 2
emotsional holatlarni 
boshqarish 3
xayolning inson bilish 
jarayonlari va 
holatlari
4
harakat ichki 
rejasining 
shakllanishi — M. GOR K I Y“ Qilayotgan ishingni sevishing kerak, 
ana shunda mehnat — hatto eng og‘ir 
mehnat ham — ijodga aylanadi.” X AYOL R I VOJ LANI SH I
Odamlar xayol obrazlarining yorqinligi darajasiga ko‘ra, aniqroq farqlanadi. Bir 
xil odamlar xayol obrazlarining o‘ta yorqinligi, boshqalar  –  o‘ta rangsiz 
tasavvurlar bilan farqlanadilar. Xayol rivojlanganligining yuqori darajasini 
ijodiy mehnat bilan shug‘ullanuvchilar,- yozuvchi, rassom, musiqachi, 
olimlarda ko‘rishimiz mumkin. X AYOL TAR B I YA J AR AYONI DA
Inson rivojlangan xayol bilan tug‘ilmaydi. Uning rivojlanishi ontogenezda 
sodir bo‘ladi va keyinchalik xayol obrazlarining yaratilishi uchun material 
bo‘lib xizmat qiladigan tasavvur zahirasining to‘planishini talab etadi. 
Xayol ta’lim-tarbiya jarayonida, shuningdek, tafakkur, xotira, iroda va 
sezgilar bilan birlikda shaxs rivojlanishi bilan uzviy aloqada rivojlanadi. X AYOLNI NG 
I FODALANI S
H I
Xayolning birinchi ifodalanishi idrok 
jarayoni bilan uzviy bog‘langan. Idrok 
qilish va xayol o‘rtasidagi uzviy aloqa 
bola o‘z o‘yinlarida olgan 
taassurotlarini avval idrok qilingan 
jismlarni xayolda o‘zgartirigan holda 
qayta ishlay boshlaganida namoyon 
bo‘ladi. Stul samolyotga, quticha  – 
avtoulovga aylanadi. CREDITS: This presentation template was created by  Slidesgo , 
including icons by  Flaticon  and infographics & images by  FreepikE’TI B OR I NGI Z U CH U N 
TASH AK K U R !
Men dast ur muha ndi si ma n.  Ba’zi da  xayol l ar ni  j aml a sh uchun bl og yozama n.  
Qi zi qsangi z quyi da  havol al a r mavj ud.
 
Menga  savol i ngi z bor mi ?
support@khudoyberdiev.uz
+9998  93 831  51 17
www.khudoyberdiev.uz FOY DALANI LGAN 
R ESU R SLAR
Did you like the resources on this 
template?            Get them for free at 
our other websites:
P H OTOS:
●
Group of students at table
●
Schoolgirl sitting on chair
●
Serious male teacher standing at blac
kboard with graph and equation and l
ooking at camera
●
Teacher standing next to a blackboard
 with copy space VECTOR S:
●
Retro storytelling print template
●
Retro storytelling print template
●
Retro storytelling banner template
●
Flat design world book day
●
Hand drawn world book day illustratio
n
●
International literacy day with lots of b
ooks

B o l a l a r n i n g õy i n v a k a t t a l a r n i n g i j o d i y f a o l i y a t i d a f a n t a z i y a n i n g a h a m i y a t i M U STAQI L I SHU m u m m i y p s i x o l o g i y a

REJA: 1. Bol al ar dagi r uhi y j ar ayonl ar ni t akomi l l asht i r i shga qar at i l gan o’yi nl ar ; 2 . " Ya x s h i o 'y i n c h o q n i m a ? » 3. Xayol va uni ng fi zi ol ogi k asosi haqi da t ushuncha. 4. Xayol va i j odkor l i k.

Bol a l a r dagi r uhi y j ar ayonl ar ni t a komi l l a sht i r i shga qa r at i l gan o’yi nl a r : – harakatli; – intellektual; – estetik. Bolalarga tarbiyaviy ta’sir ko’rsatishni to’g’ri tashkil etish orqali o’yin syujetining ko’lami kengayishi mumkin. Bola maktabgacha ta’lim muassasasiga kelgan kunda ularning o’yinlari faqat oilaviy turmushdagi voqealarni aks ettirsa, mashg’ulotlarda bilim olish, sayrga chiqish, tabiatni kuzatish natijasida o’yinlarning turlari ko’payib, bog’cha, hayvonot bog’i, oshxona, poyezd, sartaroshlik, sotuvchilik kabi o’yinlar qo’shilib boradi

Ma k t a b g a c h a y o s h d a g i b o l a l a r n i n g b a r c h a o ’y i n l a r i o ’z i n i n g m a z m u n i , x u s u s i y a t i v a t a s h k i l e t i l i s h i g a k o ’r a i k k i k a t t a t u r k u m g a b o ` l i n a d i : 1 . Ijodiy o’yinlar. 2. Qoidali o’yinlar.

I j o d i y o ’y i n l a r n i b o l a l a r n i n g o ’z l a r i o ’y l a b t o p a d i l a r . U n d a o l d i n d a n b e l g i l a b q o ’y i l g a n q o i d a l a r b o ’l m a y d i . Qo i d a l a r b o l a l a r t o m o n i d a n o ’y i n j a r a y o n i d a o ’y l a b t o p i l a d i . Ijodiy o’yinlarda bolalarning tevarak-atrofdan olgan taassurotlari aks etadi. Bunday o’yinlar mustaqil o’yin bo’lib, uning mazmunini ishtirokchilarning o’zlari o’ylab topadilar. Bu o’yinda bolaning erkinligi, mustaqilligi, tashkilotchiligi va ijodkorlik qobiliyatlari to’la namoyon bo’ladi. O’yinda hayotiy taassurotlar aynan aks ettirilmaydi, balki bolalar ongida qayta ishlab, o`yinga tatbiq etiladi. Bu bolaning o’yin g’oyasini yaratishida, uning mazmunini tuzib, tasvirlovchi vositalarni tanlashida namoyon bo’ladi. Bolaning tevarak-atrofi dagi hayotdan – tengdoshlari, kattalar faoliyatidan olgan taassurotlari ijodiy o’yinlarda qayta ishlanadi, to’ldiriladi, sifat jihatidan o’zgartiriladi. Bolalarning bunday o’yinlari tevarak-atrofdagi borliqni bilishning amaliy shaklidir.