logo

Jean-Jacques Rousseau hayoti va ijodiy faoliyati

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

441.076171875 KB
Mav zu : Jean-Jacques Rousseau 
hayoti va ijodiy faoliyati 
         Reja :
1. Russoning hayoti haqida 
maʼlumot
2. Uning ijodiy faoliyati 
3.   Russoning falsafiy qarashlari Jan-Jak Russo (fr. Jean-Jacques 
Rousseau; 1712 yil 28 iyun, Jeneva — 
1778 yil 2 iyul, Parij yaqinidagi 
Ermenonvil) — fransuz faylasufi, 
yozuvchisi, mutafakkiri. U xalqni 
davlat tomonidan boshqarishning 
bevosita shakli – to’g’ridan-to’g’ri 
demokratiyani o’rgandi, bu hozirgi 
kungacha, masalan, Shveytsariyada 
qo’llaniladi. Shuningdek, 
musiqashunos, bastakor va botanik. 1749 yilda J.-J. Russo tasodifan gazeta reklamasiga 
duch keldi: Dijon akademiyasi tanlov e'lon qildi 
yaxshiroq   ish “Ilm va san’atning tiklanishi axloqning 
poklanishiga xizmat qildimi” mavzusida. Aynan Russo 
mukofotni qo'lga kiritdi va bu voqea uning faoliyatidagi 
eng samarali o'n yillikning boshlanishi edi. Xuddi shu 
yili Russo "Entsiklopediya" ustida hamkorlikda ish olib 
bordi. Hammasi bo'lib u unga 390 ta maqola yozgan, 
ularning aksariyati musiqiy. 1750 yilda “San’at va fanlar to’g’risida nutq” risolasi nashr etildi. Unda tsivilizatsiyalashgan jamiyatni tabiiy holatga qarshi 
qoʻyish toʻgʻrisidagi gʻoyalar “Odamlar oʻrtasidagi tengsizlikning boshlanishi va asoslari haqida soʻzlashuvlar” (1755) 
risolasida ishlab chiqilgan. 50-yillarda. Russo uni mehr bilan qabul qilayotgan poytaxt adabiy salonlaridan tobora 
uzoqlashdi. 1754 yilda Jenevaga sayohat qilib, u yana kalvinistik e’tiqodni qabul qildi va fuqarolik huquqlarini tikladi.
1756-1762 yillarda Frantsiyaga qaytish. Russo Parij chekkasida joylashib, tanho hayot kechirdi. 1762 yilda yozilgan “Emil” romani 
va “Ijtimoiy shartnoma 
to‘g‘risida”gi siyosiy risola o‘z 
muallifini hibsga olmaslik uchun 
Fransiyani tark etishga majbur 
qildi. Uning asarlari nafaqat 
Parijda, balki Jenevada ham 
yoqib yuborilgan. U Prussiya 
qiroliga qarashli Neyshatel 
knyazligidan boshpana topdi.
1770 yilda u Frantsiyaga qaytib, 
poytaxtga joylashdi va 
eslatmalarni qayta yozish bilan 
shug’ullanadi. Hech kim uni 
quvg’in qilmagan, ammo 
yozuvchi o’zi tasavvur qilgan 
fitnalar bilan bog’liq doimiy 
tashvishni boshdan kechirgan.   1777 yilning yozida Russoning do’stlari uning sog’lig’i 
haqida jiddiy tashvishlanishdi. Keyingi yilning 
bahorida yozuvchi 2 iyul kuni Jan-Jak Russo to’satdan 
vafot etgan Markiz Jirardin Ermenovilening mulkiga 
joylashdi. 1794 yilda uning qoldiqlari Panteonga 
ko’chirildi.
Russo qarashlari tizimi, uning sivilizatsiyaga, shahar 
madaniyatiga tanqidiy munosabati, tabiiylik va 
tabiatni yuksaltirish, qalbning aqldan ustunligi turli 
mamlakatlar adabiyoti va falsafiy tafakkuriga ko’p 
jihatdan ta’sir ko’rsatdi. U birinchilardan bo’lib 
tsivilizatsiyaning ikkinchi tomonini ko’rsatdi.  Uning ijtimoiy taraqqiyotga nisbatan radikal qarashlari 
Buyuk Fransuz inqilobi uchun zamin bo’ldi.  Russo ijodiy 
merosi taqdim etiladi  katta miqdor  nasriy asarlar,  
komediyalar, she'rlar. Shuningdek, u birinchi milliy hajviy 
opera - "Qishloq sehrgarining" muallifligiga ham ega.
J. J. Russo falsafasi.
Jan Jak Russo Diezm falsafiy nazariyasi tarafdori 
edi.Deizm – falsafadagi yo’nalish bo’lib, uning 
tarafdorlari Xudo borligini faqat asosiy sabab, hamma 
narsaning Yaratuvchisi sifatida tan olishgan, lekin uning 
atrofdagi dunyoga, insonga, tarix jarayoniga har qanday 
keyingi ta’sirini rad etishgan. Jan Jak Russo (1712 – 
1778) ijtimoiy-siyosiy 
falsafaga e’tibor qaratdi, 
inqilobiy demokratiya 
nuqtai nazaridan gapirdi.
Umuman olganda, Russo  
falsafasining quyidagi 
asosiy qoidalarini ajratib 
ko’rsatish mumkin. * Xudoda dunyo irodasini va dunyo ongini 
ko’rgan;
* Materiya yaratilmagan va ob’ektiv ravishda 
doimo mavjud deb hisoblagan;
* inson o’lik tana va o’lmas ruhdan iborat 
deb hisoblagan;
* odamning dunyoni (xususan, narsa va 
hodisalarning mohiyatini) to’liq idrok eta 
olmasligiga ishonch hosil qilgan;
* empirik (eksperimental) bilim tarafdori edi; * Hisobga olinadi asosiy sabab jamiyatdagi qarama-qarshiliklar, xususiy mulk;
* dinga, nasroniylikka qarshi chiqdi, biroq agar din tugatilsa, axloq buziladi va 
axloqiy cheklovlar yoʻqoladi, degan qoʻrquv tufayli u din oʻrniga “fuqarolik dini”, 
“buyuk mavjudotga sigʻinish”ni yaratishni taklif qildi. (Xudo)”, “dunyo irodasiga 
sig’inish” va boshqalar;
* feodal-mulk munosabatlari va despotik siyosiy tuzumni keskin tanqid qildi; U 
tengsizlik sivilizatsiyasi sifatida o’z davri sivilizatsiyasiga qarshi isyon ko’tardi. Rousseauning asarlari : „Harbiy asirlar“, 1743; „Yuliya, yaʼni Yangi Eloiza“, 1761; „Iqror“, 
1766—69; „Yolgʻiz xayolparastning sayri“, 1777—78 va boshqalar. Yevropa adabiyotida 
psixologizmning vujudga kelishiga sabab boʻlgan. Sheʼrlar, dostonlar, operalar 
(„Kishloqlik jodugar“, 1752—53) yozgan, bir pardali lirik sahna asari „Pigmalion“ — 
melodramaning ilk namunasi hisoblanadi. U 1776- yil 28- iyulda Parij yaqinida vafot 
etadi

Mav zu : Jean-Jacques Rousseau hayoti va ijodiy faoliyati Reja : 1. Russoning hayoti haqida maʼlumot 2. Uning ijodiy faoliyati 3. Russoning falsafiy qarashlari

Jan-Jak Russo (fr. Jean-Jacques Rousseau; 1712 yil 28 iyun, Jeneva — 1778 yil 2 iyul, Parij yaqinidagi Ermenonvil) — fransuz faylasufi, yozuvchisi, mutafakkiri. U xalqni davlat tomonidan boshqarishning bevosita shakli – to’g’ridan-to’g’ri demokratiyani o’rgandi, bu hozirgi kungacha, masalan, Shveytsariyada qo’llaniladi. Shuningdek, musiqashunos, bastakor va botanik.

1749 yilda J.-J. Russo tasodifan gazeta reklamasiga duch keldi: Dijon akademiyasi tanlov e'lon qildi  yaxshiroq ish “Ilm va san’atning tiklanishi axloqning poklanishiga xizmat qildimi” mavzusida. Aynan Russo mukofotni qo'lga kiritdi va bu voqea uning faoliyatidagi eng samarali o'n yillikning boshlanishi edi. Xuddi shu yili Russo "Entsiklopediya" ustida hamkorlikda ish olib bordi. Hammasi bo'lib u unga 390 ta maqola yozgan, ularning aksariyati musiqiy.

1750 yilda “San’at va fanlar to’g’risida nutq” risolasi nashr etildi. Unda tsivilizatsiyalashgan jamiyatni tabiiy holatga qarshi qoʻyish toʻgʻrisidagi gʻoyalar “Odamlar oʻrtasidagi tengsizlikning boshlanishi va asoslari haqida soʻzlashuvlar” (1755) risolasida ishlab chiqilgan. 50-yillarda. Russo uni mehr bilan qabul qilayotgan poytaxt adabiy salonlaridan tobora uzoqlashdi. 1754 yilda Jenevaga sayohat qilib, u yana kalvinistik e’tiqodni qabul qildi va fuqarolik huquqlarini tikladi. 1756-1762 yillarda Frantsiyaga qaytish. Russo Parij chekkasida joylashib, tanho hayot kechirdi.

1762 yilda yozilgan “Emil” romani va “Ijtimoiy shartnoma to‘g‘risida”gi siyosiy risola o‘z muallifini hibsga olmaslik uchun Fransiyani tark etishga majbur qildi. Uning asarlari nafaqat Parijda, balki Jenevada ham yoqib yuborilgan. U Prussiya qiroliga qarashli Neyshatel knyazligidan boshpana topdi. 1770 yilda u Frantsiyaga qaytib, poytaxtga joylashdi va eslatmalarni qayta yozish bilan shug’ullanadi. Hech kim uni quvg’in qilmagan, ammo yozuvchi o’zi tasavvur qilgan fitnalar bilan bog’liq doimiy tashvishni boshdan kechirgan.