logo

Zahiriddin Muhammad Bobur

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3925.35546875 KB
Bori elga yaxshilig` 
qilg`ilki mundin 
yaxshi yo`q 
Kim degaylar dahr 
aro qoldi falondin 
yaxshilig`                    Ulug` o`zbek shoiri, mutafakkir, tarixchi va 
davlat arbobi; markazlashgan davlat va boburiylar 
saltanati asoschisi
Zahiriddin Muhammad Bobur 
Andijonda tug`ulgan  Amir 
Temurning beshinchi avlodi, 
Farg`ona hukumdori Umarshayxning 
farzandi.Bobur 12 yoshda (1494) 
taxtga chiqdi. 1503-1504 yillarda 
Afg`onistonni egalladi.1519-
1525yillarda Hindistonga 5 marta 
yurush qildi. Uch asrdan ortiq 
davom etgan (1526-1858) boburiylar 
saltanatiga asos soldi dekabrda Agra 
(1530 y 26 dekabr)da vafot 
etdi.Qabri keyinchalik vasiyatiga 
ko`ra Kobulga ko`chirilgan                      Boburning ulug` asari “Boburnoma” 
bo`lib, uni “Vaqoe” deb ham nomlaydilar. 
Buyuk  memorial asarda 1494-1529 yillari 
Markaziy va Kichik Osiyoda , Yaqin va  
O`rta sharq mamlakatlarida kechgan 
voqealar bayon etilgan. “Boburnoma” ning 
o`ndan ortiq qo`lyozma nusxalari 
bor.Asarni Qozonda N.I.Ilminskiy(1857), 
Londonda  Beverij xonim nashr (1905) 
etgan . O`zbekistonda dastlab professor 
Fitrat 1928 yilda asrdan parchalar e`lon 
qilindi. “Boburnoma” ning 1948-1949 
yillarda ikki jildi; 1960 , 1989 yillarda  
tuzatilgan, 2002 yilda to`ldirilgan qayta 
nashri  amalga oshirildi                   Zahiriddin Muhammad 
Bobur 
(1483-1530 )   Asar  asosan  uch  qismdan  iborat  bo‘lib, 
uning 
birinchi  qismi  -  XV  asrning  ikkinchi 
yarmida  Markaziy  Osiyoda  ro‘y  bergan 
voqealarni; 
ikkinchi  qismi  -  XV  as rning  oxiri  va 
XVI  asrning  birinchi  yarmida  Kobul  ulusi, 
ya'ni Afg‘onistonda ro‘y bergan voqealarni; 
uchinchi qismi  -  XVI  asr	
 ning  birinchi 
choragidagi  Shimoliy  Hindiston  xalqlari 
tarixiga bag‘ishlangan.                    “ Boburnoma” ni Abdurahim xonon (1586) fors tiliga, Vitsen 
(1705) golland tiliga , J Leyden (1826) va V  Erskin Ingiliz tiliga , 
Pavel de Kuteyel (1871) fransuz tiliga , Rashid Rahmati Arat 
(1940) turkchaga , Mixall Sale (1943) rus tilga tarjima qilganlar 
1826-1985 yillar davomida “Boburnoma” 4 marta  ingiliz, 
3marta fransuz , 1marta nemis tiliga o`girilgan                   “ Boburnoma” ensklopedik asar. Uning 
orginalligi shundaki asarda muallif asosan 
o`zi ko`rgan-kechirgan bilgan narsalarni 
yozadi. “Boburnoma”dan siyosatchilar, 
etnograflar, aholishunoslar, geobataniklar, 
zoografiklar, iqlimshunoslar, o`zlari uchun 
kerakli bo`lgan juda ko`p faktik materialni 
ajratib olishlari munkin. U tom ma`noda 
aholi geografyasiga va uni ajralmas qismi 
bo`lgan shaharshunoslikka bag`ishlangan 
asar hamdir.                     “ Boburnoma”da Andijon tasviri “Andijon 
havosida kuzda ko`p odamlar bezgak kasaliga 
mubtalo bo`ladi. Shahar ov qilishga qulay, 
ayniqsa to`qayzorlarda qirg`ovul nihoyatda 
ko`p. O`sh havosi nihoyatda yaxshi , oqar 
suvlari ko`p.Bahor juda chiroy ochib 
keladi ,qalin lola va gullar ochilur. Andijon 
daryosi hozirgi o`shning o`rtasidan oqib o`tib, 
Andijonga boradi, daryoning har ikkala 
qirg`og`I  bog`lar  bilan qoplangan .Ushbu 
bog`larda bahorda ochiladigan boychechaklar 
juda ham chiroylidur. Farg`ona viloyatida O`sh 
havosi sofligiga va tozaligiga teng keladigan 
shahar yo`qdir”                   Boburiylar merosi                   Bobur nomida xalqaro ilmiy ekspiditsiya mavjud bo`lib, uning azolari Bobur qadamjolari 
bo`ylab 5 marta safar uyishtirdilar. Ekspeditsiya materiallari asosida “Bobur va uning jahon 
svilizatsiyasida tutgan o`rni” memorial muzeyi tashkil qilinib , uning jamg`armasida Bobur 
nomi bilan bog`liq 500 yuzdan ortiq kitob va manbalar bor.Andijon Bog`i Bobur tashkil 
qilinib, buyuk shoirning hoki keltirilgan ramziy qabr bor. Ark ichi memorial kompleksi Bobur 
yashagan davr haqida ma`lumot beradi.                   Bobur bog`i                   E`tiboringiz uchun rahmat

Bori elga yaxshilig` qilg`ilki mundin yaxshi yo`q Kim degaylar dahr aro qoldi falondin yaxshilig`

Ulug` o`zbek shoiri, mutafakkir, tarixchi va davlat arbobi; markazlashgan davlat va boburiylar saltanati asoschisi Zahiriddin Muhammad Bobur Andijonda tug`ulgan Amir Temurning beshinchi avlodi, Farg`ona hukumdori Umarshayxning farzandi.Bobur 12 yoshda (1494) taxtga chiqdi. 1503-1504 yillarda Afg`onistonni egalladi.1519- 1525yillarda Hindistonga 5 marta yurush qildi. Uch asrdan ortiq davom etgan (1526-1858) boburiylar saltanatiga asos soldi dekabrda Agra (1530 y 26 dekabr)da vafot etdi.Qabri keyinchalik vasiyatiga ko`ra Kobulga ko`chirilgan

Boburning ulug` asari “Boburnoma” bo`lib, uni “Vaqoe” deb ham nomlaydilar. Buyuk memorial asarda 1494-1529 yillari Markaziy va Kichik Osiyoda , Yaqin va O`rta sharq mamlakatlarida kechgan voqealar bayon etilgan. “Boburnoma” ning o`ndan ortiq qo`lyozma nusxalari bor.Asarni Qozonda N.I.Ilminskiy(1857), Londonda Beverij xonim nashr (1905) etgan . O`zbekistonda dastlab professor Fitrat 1928 yilda asrdan parchalar e`lon qilindi. “Boburnoma” ning 1948-1949 yillarda ikki jildi; 1960 , 1989 yillarda tuzatilgan, 2002 yilda to`ldirilgan qayta nashri amalga oshirildi

Zahiriddin Muhammad Bobur (1483-1530 ) Asar asosan uch qismdan iborat bo‘lib, uning birinchi qismi - XV asrning ikkinchi yarmida Markaziy Osiyoda ro‘y bergan voqealarni; ikkinchi qismi - XV as rning oxiri va XVI asrning birinchi yarmida Kobul ulusi, ya'ni Afg‘onistonda ro‘y bergan voqealarni; uchinchi qismi - XVI asr ning birinchi choragidagi Shimoliy Hindiston xalqlari tarixiga bag‘ishlangan.

“ Boburnoma” ni Abdurahim xonon (1586) fors tiliga, Vitsen (1705) golland tiliga , J Leyden (1826) va V Erskin Ingiliz tiliga , Pavel de Kuteyel (1871) fransuz tiliga , Rashid Rahmati Arat (1940) turkchaga , Mixall Sale (1943) rus tilga tarjima qilganlar 1826-1985 yillar davomida “Boburnoma” 4 marta ingiliz, 3marta fransuz , 1marta nemis tiliga o`girilgan