logo

Фаъолияти забоншиносии Мархабат Истамова

Yuklangan vaqt:

13.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1634.876953125 KB
МАВЗУЪ: " Фаъолияти забоншиносии Мархабат Истамова ".
1.Муқаддима.
II.Қисми асоси.
II.1.Ҳаёт ва фаъолияти Марҳабат Истамова
II.2. Корҳои илм  ва тадқиқотҳои Мархабат Истамова.ӣ
III. Хулоса
IV.Фехрести адабиёт.
1 САНАДҲОИ МУҲИМИ ҲАЁТ ВА ФАОЛИЯТИ НОМЗАДИ ИЛМИ 
ФИЛОЛОГИЯ, ДОТСЕНТ ИСТАМОВА МАРХАБАТ ЧУРАЕВНА
14. 03. 1942 Истамова Мархабат Чураевна дар шахри Самарканд таваллуд 
ёфтааст.
1949
Ба мактаби миёнаи рақами 22 ба номи Садриддин Айнии шахри
1959
Самарканд барои хондан кабул шудааст. Донишчуи соли аввали шуъбаи 
точикии факултети филологияи
узбеку точикии Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер Навои 
Хатми Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер
1964
Навои Муалима ва мудири кисми илмии мактаби миёнаи 21 нохияи
1964 — 67
Самарканд. Муаллимаи кафедраи забони точикии институти педагогии
1967
Самарканд ба номи Садриддин Айни.
1982
Дар мавзуи «Лексикаи дузандагй ва ирокид зии шеваи точикони Самарканд»ӯ
рисолаи номзад  ҳимоя кардааст.	
ӣ
1984-87 Раиси шурои зан ва духтарони факултети забон ва адабиёти точик. 
1987
Узви ш рои илмии факултети филологияи точики Институти педагогии 	
ӯ
Самарканд ба номи Садриддин Айни.
2 1988 Бо медали «Ветерани мехнат» мукофотонида шудааст.
1991 Декани факултети филологияи точики институти педагогии Самарканд 
ба номи Садриддин Айни.
1992
онишини декан оид ба корхои тарбиявии факултети филологиян точикии Ҷ
Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер
2006
Навой. Ба муносибати 15 солагии Истиклоли Ўзбекистон бо медали 
«Истиклолнинг 15 йиллиг» мукофотонида шудааст.
Барнома
2006 то хол Аъзои шурои илми услубии Донишгохи давлатии Самарканд ба 
номи Алишер Навой ва раиси Шурои илми-услубии факултети филология
2008
Дар бораи Мархабат Истамова дар рисолае, ки ба 605 солагии муттафаккири 
бузурги Шарк Хоча Аҳрори Валй бахшида шуда бо унвони «Самарқанд 
сайкали руи заминдур, Маккадек муаззам
хакка якиндур» аз нашр баромадааст, рубрикаи махсус дода шуд Самарканд, 
нашриёти «Зарафшон», 2008, саҳифаи 36.
3 2009
Дар китоби «Самаркандлик олималар мустакиллик йиллар оиди фаъолияти 
босамараи илмию педагогии Мархабат Истам маълумот дода шудааст.
«Самарқанд олимлари мустақиллик йилларида» - Самарқанд, 2009.
2012
сахифаи 20.
Дар китобе, ки оиди занхои фидоии ватанамон маълумот чамъ гардидааст, 
оиди фаъолияти чандинсолаи Мархабат Истамова
маколаи махсусе оварда шудааст.
«Аёл яратган дунё» нашриёти «Шарқ», Тошкент, 2012, саҳ. 43
4 5 Ҳаёт ва фаъолияти Марҳабат Истамова
Истамова   Марҳабат   раевна     14-уми   марти   соли   1942   дарҶӯ
шаҳри Самарқанд таваллуд ёфтааст. Таҳсили миёнаро дар мактаби
рақами   22   ба   номи   Садриддин   Айнии   шаҳри   Самарқанд
гирифтааст.   Соли   1959   ба   дониш ии   ш ъбаи   то икии   факултети	
ҷӯ ӯ ҷ
филологияи   збеку   то икии   Университети   давлатии   Самарқанд   ба	
ӯ ҷ
номи   Алишер   Наво   қабул   шудааст.   Донишгоҳро   соли   1964   хатм	
ӣ
кардааст.   Фаъолияти   педагогии   худро   соли   1964   дар   мактаби
миёнаи рақами 21-и ноҳияи Самарқанд оғоз карда, то соли 1967 чун
муаллимаи  пешқадам   вазифаи  мудири  қисми   илмиро  низ  дар  ҳда	
ӯ
доштааст.   Соли   1967   дар   кафедраи   забони   то икии   институти	
ҷ
педагогии   Самарқанд   ба   номи   Садриддин   Айн   дар   вазифаи	
ӣ
муаллим  фаъолияташро давом медиҳад. Муҳити илмии донишгоҳ	
ӣ
ва   саъю   к шиши   муаллима   сабаб   шуд,   ки   оид   ба   лексикология	
ӯ
забоншинос  пеш бурдани кори илмиро мақсад мекунад. Мақолаву
ӣ
рисолаҳои   илмии   худро   доир   ба   лексикаи   д зандагии   шаҳри	
ӯ
бостон ,   зодгоҳи   худ   -   Самарқанд   интихоб   намуда,   бо   роҳбарии	
ӣ
устоди   м шикофи   ин   соҳа   Насриддин   Шаропов   соли   1982   дар	
ӯ
мавз и   "Лексикаи   д зандаг   ва   ироқид зии   шеваи   то икони	
ӯ ӯ ӣ ӯ ҷ
Самарқанд"   рисолаи   номзодии   худро   бо   сарбаланд   ҳимоя	
ӣ
кардааст.   Солҳои   1984-1987   раиси   ш рои   зан   ва   духтарони	
ӯ
факултети   забон   ва   адабиёти   то ик   буд.   Соли   1987   Узви   ш рои	
ҷ ӯ
илмии   факултети   филологияи   то ики   Институти   педагогии	
ҷ
Самарқанд   ба   номи   Садриддин   Айн .   Соли   1988   бо   медали   "
ӣ
Ветерани   меҳнат"   мукофотонида   шудааст.   Соли   1992   ба   вазифаи
онишини   декан   оид   ба   корҳои   тарбиявии   факултети   филологияи	
ҷ
6 то икии Университети давлатии Самарқанд ба номи Алишер Навоҷ ӣ
таъин шудааст.
Соли 2006 ба муносибати 15 солагии Истиқлолияти  збекистон бо	
Ӯ
медали   "Истиқлолнинг   15   йиллиги"   мукофотонида   шудааст.   Аз
соли   2006   то   соли   2015   аъзои   ш рои   илм -услубии   Донишгоҳи	
ӯ ӣ
давлатии   Самарқанд   ва   раиси   ш рои   илм -услубии   факултети
ӯ ӣ
филология.   Соли   2008   дар   бораи   Марҳабат   Истамова   дар   рисолае,
ки ба 605 солагии муттафаккири бузурги Шарқ Хо а Аҳрори Вал	
ҷ ӣ
бахшида   шуда   бо   унвони   "Самарқанд   сайқали   р и   заминдур,	
ӯ
Маккадек   муаззам   ҳаққа   яқиндур"   (Самарқанд,   нашриёти
"Зарафшон",   2008)   аз   нашр   баромадааст,   рубрикаи   махсус   дода
шуд. Соли 2009 дар китоби  "Самарқандлик олималар мустақиллик
йилларида"-   Самарқанд,   2009)   оиди   фаъолияти   босамари   илмию
педагогии   Марҳабат   Истамова   маълумот  дода   шудааст.   Соли   2012
дар   китобе,   ки   оиди   фаъолияти   чандинсолаи   Марҳабат   Истамова
мақолаи махсусе оварда шудааст.
(" Аёл яратган дунё" -нашриёти "Sharq", Тошкент, 2012).
7 Китобҳои дарс  ва дастурҳои таълимии Марҳабат Истамова азӣ
қабили   “Методикаи   таълими   забони   то ик ”   (қисми   I,   Самарқанд,	
ҷ ӣ
2002);   “Методикаи   таълими   забони   то ик ”   (қисми   II,   Самарқанд,
ҷ ӣ
2003);   “Забоншинос   ва   фанҳои   таби ”,   (СамДУ,   2004);   “Таҳлили	
ӣ ӣ
матни   лингвист ”   (СамДУ,   2001);   “Масъалаҳои   муҳими   таълими	
ӣ
забони   то ик   дар   синфҳои   5-9”   (Самарқанд,   2006);   “Таърихи	
ҷ ӣ
забони   адаб ”   (СамДУ,   2007);   “Забони   адабии   ҳозираи   то ик”	
ӣ ҷ
(синтаксиси   умлаҳои   содда   ва   мураккаб)   (Самарқанд,   2011);
ҷ
“Методикаи   таълими   забони   то ик ”   (дар   асоси   технологияи   нави	
ҷ ӣ
таълим, бо ҳаммуаллифии Г.Адашуллоева, СамДУ, 2015).
Бо   саъйю   к шиши   устоди   соҳибкор   соли   2011   як   васоити	
ӯ
таълим  бо номи “Забони адабии ҳозираи то ик (синтаксис)” аз чоп	
ӣ ҷ
баромад,   ки   он   яке   аз   васоити   пурарзиши   Марҳабат   Истамова
мебошад.   Хусусан   дар   васоити   таълими   номбаршуда   масъалаҳои
мухталифи навъи  умлаҳои пайрав мавриди таҳлилу тадқиқи илм	
ҷ ӣ
қарор   гирифтаанд.   Дарбаргирии   мавод,   оба огузор   ва   таҳлилу	
ҷ ҷ ӣ
тадқиқи он, инчунин тарзу усули маънидод аз он шаҳодат медиҳад,
ки   дар   соҳаи   забоншиносии   то ик   як   фарди   болаёқату  боистеъдод	
ҷ
ва   нозукбин   қадам   ба   арсаи   илм   гузоштааст.   Дар   асар   вазифаҳои
умлаҳои   пайрав,   воситаҳои   алоқаи   он   бо   сар умла   аз   қабили	
ҷ ҷ
пайвандакҳо,   мутобиқати   шаклҳои   феъл   –   хабари   сар умлаву	
ӣ ҷ
умлаи пайрав,  ои сар умла ва  умлаи пайрав, интонатсияи тобеъ,	
ҷ ҷ ҷ ҷ
умлаҳои   пайрави   шартии   пайвандакдору   бепайвандак,   чида   шуда
ҷ
омадани  умлаҳои пайрав ва инчунин бо ибораҳои сифати феъл  ва	
ҷ ӣ
масдар   муродиф   шудани   умлаҳои   пайрави   сабаб   ва   мақсад	
ӣ ҷ
инчунин   пайрави   шарт   бо   мисолҳои   хеле   фаровон   муфассал	
ӣ
8 таҳлил   шудаанд.   Васоити   таълимии   мазкур   аз   он   иҳат   шоистаиҷ
таҳсин   аст,   ки   дониш ёни   имр за   ба   тадқиқоти   минбаъдаи	
ҷӯ ӯ
умлаҳои   пайрав   аз   тарзу   усули   пешгирифтаи   муаллиф   баҳра	
ҷ
гирифтаанд.
9 Бо   ву уди   он   ки   олима   ба   масъалаҳои   гуногуни   забон   фикруҷ
андеша   рондааст,   вале   беш   аз   ҳама   масъалаҳои   мухталифи   наҳви
забони   то ик   диққати   ро   алб   менамояд.   Ин   аст,   ки   аксари
ҷ ӣ ӯ ҷ
мақолаҳои   чопшудаи   М.Истамова   ба   мавз ъҳои   гуногуни   наҳвии	
ӯ
умлаҳои содда ва мураккаб бахшида шудаанд.	
ҷ
Гуфтан   оиз   аст,   ки   таълими   забони   то ик   барои   насли	
ҷ ҷ ӣ
имр за бе устоди фозил ва бе дастуру китоби дарс  корест душвор,	
ӯ ӣ
бинобар   ин   васоити     таълимии   “Масъалаҳои   муҳими   таълими
забони   то ик   дар   синфҳои   V-IX”   бо   сифати   баланди   илм   ва	
ҷ ӣ ӣ
метод   бо   такмилу   иловаҳо   нашр   шудааст,   дар   ом зиши   таълими	
ӣ ӯ
забони   то ик   роҳнамоест   муносиби   замон.   Муаллифи   дастури	
ҷ ӣ
таълим -метод ,   ки   солиёни   дароз   ба   дониш ён   аз   методикаи	
ӣ ӣ ҷӯ
таълими   забони   то ик   дарс   мег яду   нозукиҳои     усули   таълими	
ҷ ӣ ӯ
лексика,   морфология   ва   синтаксисро   хуб   медонад,   бинобар   ин
китоби навиштаи    авобг и тақозои замон аст. Дастури мазкур аз
ӯ ҷ ӯ
ду   бахш   иборат   буда,   ҳар   бахш   якчанд   мавз ъҳоро   фаро	
ӯ
гирифтааст, аз  умла, фасли якум “Дарс ва хелҳои он” ном дошта,	
ҷ
оиди   дарси   имр за   ва   талабот   нисбат   ба   он,   хелҳои   дарси   забони
ӯ
то ик   ва   сохти   онҳо...   маълумот   дода   шудааст.   Бахши   дуюми	
ҷ ӣ
дастур   “Усулҳои   ом зиши   забони   то ик ”   номида   шуда,   дар   он	
ӯ ҷ ӣ
усули   проблемавии   (муаммов )   таълими   забони   то ик ,   роҳу	
ӣ ҷ ӣ
усулҳои   таҳлили   умлаҳои   мураккаби     тобеи   сертаркиб   барин	
ҷ
мавз ъҳо таҳлил шудааст. Ҳар як  мавз ъҳои овардашуда  нақша ва	
ӯ ӯ
саволу супоришотро дар бар гирифтааст.
10 Сифату самараи таълими забони то ик  дар донишгоҳи ол  азҷ ӣ ӣ
бисёр  иҳат   ба   дарсҳои   амал   вобастааст.   Барои   аз   дарсҳои   амал	
ҷ ӣ ӣ
манфиат   бардоштани   дониш ён   васоити   таълим   ёрии   калон	
ҷӯ ӣ
мерасонад.   Дониш ён   дониши   назариявии   худро   аз   курсҳои	
ҷӯ
маър зав   ва   мутоилаи   матни   лингвист   ҳосил   кардаашонро   маҳз	
ӯ ӣ ӣ
дар   дарсҳои   амал   месан анду   мустаҳкам   менамоянд.   Аз   ҳамин	
ӣ ҷ
нуқтаи   назар   дастурҳои   таълимии   М. .Истамова   шоёни   тава ҳ	
Ҷ ҷҷӯ
аст.
Дарсҳои   муаллима   пурмазмунанд,   ҳар   як   дарси     аз   зеҳни  	
ӯ ӯ
берун   меояду   дар     дили   шогирдон   ой   мегирад.   Муаллима   бо	
ҷ
забони содаву равон ва бо мисолҳои мувофиқ ба тариқи с ҳбат дарс	
ӯ
мегузарад. К тоҳбаёнию пурмазмун  услуби  хоси  дарси  муаллима	
ӯ ӣ
мебошад.   Хусусияти   муҳими   дарсҳои   муаллима   дар   он   аст,   ки
ҳангоми   таълим   масъалаи   ахлоқи   ҳамида   дар   мадди   аввал   буда,
матн ё мисолҳо дорои мазмуни васфи хислати неки инсон мебошад.
Ғайр   аз   ин   муаллима   ҳамеша   дар   фикри   он   аст,   ки   барномаҳои
машғулият   ва   дастурҳои   мав удаи   таълимро   зуд-зуд   тағйир   ва	
ҷ
такмил дода, комёбиҳои навини илми забоншиносиро  ор  намояд.	
ҷ ӣ
Муаллима   ба   корҳои   курс   рисолаҳои   дипломии   дониш ён   ва	
ӣ ҷӯ
диссертатсияҳои  фавқуллисонсҳо  роҳбар  мекунад.  Хизмати    дар	
ӣ ӯ
тарбияи   кадрҳои   илм -педагог   дар   тайёр   кардани   магистрон   ва	
ӣ ӣ
номзадҳои илм хеле бузург аст.
11 Корҳои илм  ва тадқиқотҳои Марҳабатӣ
Истамова ю
Дар   т ли   ин   солҳо   ба   фавқуллисонсҳо   аз   р и   ихтисоси	
ӯ ӯ
“Лингвистика”   дарс   мег яду   оиди   ин   соҳа   васоитҳои   илм -услуб	
ӯ ӣ ӣ
тайёр   кардааст,   ки   яке   аз   онҳо:   психолингвистика,
лингвокултурология,   муаммоҳои   таърихи   забоншиносии   то ик,	
ҷ
методикаи   фанҳои   махсус,   воҳидҳои   асосии   забон   ва   м.   инҳо.
Олимаи   соҳибта риба   устоди   зиёда   аз   16   нафар   фавқуллисонсҳо	
ҷ
таъйин   шудааст,   ки   ҳоло   онҳо   фаъолияти   меҳнатии   худро   дар
абҳаҳои   гуногун   давом   дода   истодаанд.   Бояд   таъкид   намуд,   ки	
ҷ
зери   роҳбарии   муаллима   соли   ор (2019)   муаллима   Хонх аева	
ҷ ӣ ӯҷ
Анзурат ҳимояи доктори фалсафа оид ба илмҳои филологиро сомон
бахшид.   Ин   низ   муваффақияти   хеле   муносиб   барои   муаллима
Истамова   Марҳабат   аст,   гарчанд   имр з   дар   оғ ши   фарзандону	
ӯ ӯ
наберагон роҳату фароғат доранд. 
Марҳабат   раевна   Истамова   ҳамчун   олима   –   пухтакор,	
Ҷӯ
ҳамчун   устод   –   бахшандаи   меҳри   сухан,   ҳамчун   мурабб   –	
ӣ
пардозгари   ҳусни   ботинии   шогирдон   аст   ва   маҳз   бо   ҳамин
12 хислатҳои   на иби   худ   дар   байни   аҳли   илму   фарҳанг   обр юҷ ӯ
эътибори хоссаро соҳиб буда, намунаи ибрати пиру барност.
Солҳое,   ки   муаллимаи   азизи   мо   мактабхон   буданд,   обр ю	
ӯ
нуфузи   ом згор   дар   омеа   хеле   баланд   буд.   Муаллим   на   фақат	
ӯ ҷ
тарбиятгар,   балки   маслиҳатгар   ва   роҳнишондиҳандаи   халқ   буд.
Саҳми муаллим дар таълиму тарбияи насли наврас тарғиби ахлоқи
неку   илму   дониш   хеле   калон   буд.   Мавқеи   муаллимро   ҳукумат   ва
омеа баланд мешинохт ва барои вай имтиёзҳои зиёде ҳам фароҳам	
ҷ
омада   буд.   Шояд   яке   аз   омилҳое,   ки   соҳиб ашни   моро   ба   ин   касб	
ҷ
дилбаста   кард,   ҳамин   мавқеи   арзандаи   ом згор   дар   омеа   буд   ва
ӯ ҷ
ҳаст.
Дар   паси   ин   сатрҳои   тар умаи   ҳолии   муаллимаи   азизи   мо	
ҷ
заҳмати пан оҳсолаи кас дар самти таълиму тарбия пинҳон аст. Дар	
ҷ
солҳои ш рав  ва имр з дар замони истиқлоли кишвар низ касоне	
ӯ ӣ ӯ
ба   касби   бошарафи   ом згор   тан   дода,   дар   ин   самт   фидокорона	
ӯ ӣ
меҳнат   кардаанд,   ки   пеш   аз   ҳама   иродаи   устувор   доштанд   ва
собитқадам   будаанд.   Хидмати   нимасраи   муаллима   дар   кори
душвори таълиму тарбия ва илму забоншинос  ба гуфтан осон аст.	
ӣ
Солҳои   сипаришуда   саҳифаҳои   китоби   пурарзиш   ва   бобаракати
13 фаъолияти ом згор  ва олимии муаллимаро дар худ ҳифз кардаанд,ӯ ӣ
ки боиси ифтихор аст.
Воқеан   ҳам   ин   модари   меҳрубону   донишманд   чароғи   илму
маърифатро   мемонад,   ки   бо   хислатҳои   неки   инсон ,   малоҳати	
ӣ
гуфтор, ширинии сухан ва кирдори нек дар  омеа обр ю эътибори	
ҷ ӯ
шоиста пайдо карда, дар  соҳаи  таълиму тарбия, таҳқиқ  ва тарбияи
шогирдон   комёбиҳои   назаррас   ба   даст   овардааст.   Муаллима   дар
зеҳну забон  ва тинати  ҳамкорон  ва шогирдон  худдият, ишқу имон
ва   фазилату   заковатро   парварда,   ба   ин   васила   дар   адои   рисолати
инсонии   хеш   номвар   ва   мумтоз   гардидааст.   Муаллифи   ин   сатрҳо
низ аз ҳамкориву ҳамроҳ  бо муаллима баҳравар гашта, аз қисмат	
ӣ
шукр   мекунад,   ки   бо   муаллима   ҳамаср   ва   ҳамқадами   замон   буда,
муддатҳои т лон  бо   ҳамкор будааст.	
ӯ ӣ ӯ
14 Нимаср   умри   як   инсон   аст.   Муаллима   беҳтарин   р зҳоиӯ
зиндагиашро сарфи касби дониш, таҳқиқ ва таълиму тарбия карда,
қудрати   ақлу   исм   ва   зеҳнияташро   сарфи   таълиму   тарбия   ва	
ҷ
раҳнамоиҳои фарзандони диёр кардааст.
Марҳабат   Истамоваро   агар   мо   г ем,   ки   фарзанди   содиқ   ва	
ӯ
ҳоло   баркамоли   низоми   мактабу   маорифи   Донишгоҳи   ом згор	
ӯ ӣ
буду баъд Донишгоҳи имр заи давлат  саҳв нахоҳем кард. Низоми	
ӯ ӣ
маориф ва даргоҳи ин ду Донишгоҳ барои   муқаддас аст. Тамоми	
ӯ
умр онро хонаи дуввуми худ шуморида, қадр карда ва азиз медонад
ва барои обр  ва пешрафти он қувваи худро дареғ надошта, заҳмат	
ӯ
кашидааст.   Муаллимаи   азизи   мо   аз   соли   1967   фаъолияташро   аз
ассистенту   муаллими   калон   сар   карда,   то   ба   дара аи   дотсент	
ҷ
расидааст.   Самти   фаъолиятҳои   амъиятиаш   низ   бо   самар   будааст.	
ҷ
Дар   т ли   ин   солҳо   вай   дар   вазифаи   мудири   кафедраи   забон   ва	
ӯ
адабиёти   то ик,   декан,   ониши   декан,   узви   ш рои   илм ,   раиси	
ҷ ҷ ӯ ӣ
ш рои занону духтарон ва ғайра кору фаъолият намуда, ба обр ву	
ӯ ӯ
эътибори хос ноил гардидааст. Муаллима ҳар вазифаеро, ки ба  ҳда	
ӯ
гирифтааст,   бо   ихлос   ва   содиқона   и ро   кардааст.   Бинобар   ин   ҳам	
ҷ
15 дар пешрафти мактабу маорифи кишвар ба хусус низоми таҳсилоти
ол  саҳми муаллима арзишманд аст.ӣ
16 Суханҳое, ки дар бораи муаллимаи азиз гуфта шудааст:
Ҳар   сол   дар   аввали   фасли   баҳор,   ки   гулу   себарга   акнун   аз
замин   сар   мезанад   ва   дар   арафаи   ашни   Навр з,   занону   модарон,ҷ ӯ
иди худро бо дили шоду чеҳраи хандон истиқбол мегиранд. Айнан
ҳамин   замон,   аниқтараш   байни   Иди   бонувону   ашни   Навр з   зани	
ҷ ӯ
соҳибмаърифат,   модари   меҳрубон,   устоди   беҳамто   Марҳабат
Истамова   зодр з   доранд.   Соҳиб ашн   аз   зумраи   занҳоеанд,   ки   дар	
ӯ ҷ
зиндаг  ва  омеа мавқеи худро соҳибанд.	
ӣ ҷ
           Модар ягона мав удест, ки инсон меофарад ва ба   ҳаёт	
ҷ ӯ
мебахшад,  ро дар оғ ши гарми пурмеҳри худ мепарварад ва тавре	
ӯ ӯ
ки   бузургон   гуфтаанд,   <<бо   як   даст   гавҳора   ва   бо   дасти   дигар
дунёро   ме унбонад>>.   Барои   баланд   бардоштани   маърифату
ҷ
фарҳанги   оиладор ,   таълиму   тарбияи   дурусти   фарзандон   дар	
ӣ
р ҳияи ватанд ст , омода намудани фарзандон ба ҳаёти  мустақил,	
ӯ ӯ ӣ
саҳми   модарон   беандоза   аст.   Муаллимаи   азиз   му ассамкунандаи	
ҷ
ҳамин хислатҳоянд.
17 Ҳар   бор   ки   сухан   дар   бораи   маънавияту   камолоти   шахс
меравад,   беихтиёр   суханҳои   устод   умъақул   Ҳамроев   зери   г шҶ ӯ
садо   медиҳад,   ки   <<...Тамоми   занҳои   факултет   бояд   аз   ойтем
намуна   гиранд...>>   мегуянд.   Устод   <<   ойтем   >>   г ён,   олимаи	
ӯ
забоншинос, зани бомаърифат, номзоди илми филология, дотсенти
Донишгоҳи давлатии Самарқанд Марҳабат Истамоваро дар назарие
медоранд. Оре, муаллима бо тамоми паҳл ҳои фаъолияташон барои	
ӯ
мо намунаи иборатанд.
Худро   хушбахттарин   инсон   меҳисобам,   ки   маър заҳои	
ӯ
муаллимаи   азизро   бевосита   шунидаам.   Солҳои   дониш	
ҷӯӣ
муаллимаи азиз аз фанҳои << Забоншинос  ва фанҳои таби  >>, <<	
ӣ ӣ
Таърихи   забони   то ик   >>   таълим   медодаанд.   Дарси   аввалине,   ки	
ҷ ӣ
муаллима   ба   мо   аз   фанни   <<   Забоншинос   ва   фанҳои   таби   >>	
ӣ ӣ
гузашта   буданд,   чун   дир за   ҳан з   дар   хотирам   ҳаст.   Қиёфаи   зебо,	
ӯ ӯ
сару   либоси   муносиб,   қадаммониҳои   босавлат,   суханронии
ботамкин, шеваи гуфтор ва рафтори Марҳабат Истамова меҳрамро
нисбати   пешаи   муаллим   дучанд   кард   ва   то   ҳол   дар   дилам   орзуи
ӣ
мисли муаллима шуданро мепарварам.
18 Марҳабат   Истамоваро   ҳамчун   роҳнамои   зиндагиам   медонам.
Чунки   муаллимаи   азиз   ба   маънои   том   зани   дара аи   ол   ҳисобҷ ӣ
меёбанд.   Ҳангоми   азназаргузаронии   сатрҳои   тар умаи   ҳолии
ҷ
Марҳабат   Истамова   кас   дар   ҳайрат   мемонад,   ки   фаъолияти
муаллима   то   ч   андоза   серпаҳл   аст.   Ҳимояи   кори   илм ,   тартиб	
ӣ ӯ ӣ
додани   китобҳои   дарс ,   нишондодҳои   услуб ,   навиштани	
ӣ ӣ
мақолаҳои   илм ,   гузаштани   дарсҳои   бомазмун,   иштирок   дар	
ӣ
тадбирҳои   маънав   -   маърифат ,   таҳлили   дарсҳои   муаллимон,	
ӣ ӣ
маслиҳатгари   авонон   ва   баробари   ҳамаи   ин   соҳиби   оилаи   обод	
ҷ
будани   як   зан   асорати   мардонаро   талаб   мекунад   ва   ниҳоят   кори
ҷ
пуршараф   аст.   Муаллимаи   мо   соҳиби   ҳамин   гуна   асорат   буда,   аз	
ҷ
бахти   баланд   бенасиб   намондаанд.   Ҳам   дар   омеа   мавқеи   худро	
ҷ
пайдо карда тавонистаанду ҳам дар оила вазифаҳои кадбонугиро бе
каму   кост   и ро   кардаанд.   Фарзандону   набераҳои   муаллима   аксар	
ҷ
соҳиби маълумоти ол  буда, дар зиндаг  роҳи худро ёфтаанд.	
ӣ ӣ
19 Саҳми   муаллима   дар   таълиму   тарбияи   насли   наврас   тарғиби
ахлоқи   неку   илму   дониш   хеле   калон   аст.   Муаллима   зиёда   аз   ним
аср   умри   худро   ба   таълиму   тарбияи   насли   наврас   бахшида,
тадқиқотҳои   илмии   бисёреро   ба   осмон   расонида,   дар   ҳдадориҳоиӯ
декани   факултет   ва   онишини   декан,   раиси   ш рои   услуб ,   раиси	
ҷ ӯ ӣ
зан - духтарони факултет адои вазифа кардаанд.
Китобҳои   дарс   ва   васоити   таълимию   услубии   муаллима   аз
ӣ
қабили << Методикаи таълими забони то ик  >>, << Забоншинос	
ҷ ӣ ӣ
ва   фанҳои   таби   >>,   <<   Таърихи   забони   адабии   то ик   >>,   <<	
ӣ ҷ
Услубиёти   таълими   забони   то ик   >>   аз   китобҳои   р имизии	
ҷ ӣ ӯ
дониш ёни   равияи   то икии   филология   ба   ҳисоб   рафта,   арзиши	
ҷӯ ҷ
баланди таълим  доранд.	
ӣ
20 Марҳабат   раевна   зери   раҳбарии   бевоситаи   шодравонҶӯ
Н.Шаропов ба таҳқиқи яке аз масъалаҳои муҳим ва ом хтанашудаи	
ӯ
забоншиносии   то ик   -   истилоҳоти   касбии   д зандагии   то ик   ва	
ҷ ӯ ҷ
ироқид зии шеваи то икони Самарқанд пардохта, дар замина кори	
ӯ ҷ
шоистаеро   ан ом   додаанд,   ки   барои   илми   забоншинос   арзиши	
ҷ ӣ
назар   ва   амал   дорад.   Тадқиқотҳои   бешумори   олима   доир   ба	
ӣ ӣ
масоили   назар   ва   амалии   забоншиносии   то ик,   бахусус	
ӣ ҷ
лексикология   ва   усулҳои   таълим   бо   гузашти   замон   арзиши   худро
бештар   аз   пештар   ҳифз   кардаанд,   ки   ин   саҳми   муаллимаро   чун
забоншиноси   варзида   дар   таърихи   забоншиносии   то ик   муайян	
ҷ
месозад.
Бале,   муаллимаи   азиз,   соҳиб ашни   шарофатманди   мо   инсони	
ҷ
комил,   беғараз,   хайрхоҳ,   ғамхор   ва   поктинату   покви донанд.	
ҷ
Ҳамин   сифатҳои   инсонии   он   кас,   пеш   аз   ҳама   бо   ҳамкорон,
шогирдон   ва   ҳар   касе,   ки   бо   муаллима   пайванд   доштааст,   зоҳир
мегардад. Шогирдон ба замми устод , дар симои ин бонуи самим	
ӣ ӣ
д сти наздик ва раҳнамои зиндагии худро мебинад.	
ӯ
21 Шеваи гуфтор, тарзи муомила, рафтору кирдори муаллима як
мактаби камолоти шахс , шеваҳои дарс ва таҳқиқашон, як мактабиӣ
метод  ва илм  аст.	
ӣ ӣ
Мо ҳамкорон  дар т ли  солҳои  сипаришуда  хуб дар ёд  дорем,	
ӯ
ки   дар   муҳити   факултет,   дар   ш роҳои   илмию   метод   боре	
ӯ ӣ
нашудааст,   ки   муаллима   оид   ба   ягон   масъала   худро   бетараф
гирифта   бошанд   ва   доир   ба   беҳбудии   сифати   таълиму   тарбия,
сан ишу   имтиҳонот,   корҳои   илм   маслиҳати   судманде   надода	
ҷ ӣ
бошанд.
Муаллимаи   азиз   солҳои   зиёд   дар   донишгоҳ   аз   фанҳои
забоншиносии   то ик   таълим   дода,   шогирдони   зиёдеро   таълим	
ҷ
доданд, ки имр з аксари онҳо бо фаъолияти муаллим  машғуланд.	
ӯ ӣ
22 Адабиёти истифодашуда:
I.М.Истамова. Ма м и мақолаҳо. Ш рои илм -техникии ҷ ӯ ӯ ӣ
Донишгоҳи давлатии Самарқанд, 2012
II . Забон аст тору пуди маънавият. Самарқанд 2019
23 ЛОИ Ҳ А И К ОРИ  К УРС Ӣ
Факултети   Филология     Шӯъбаи   Филология   ва   омӯзиши   забонҳо:
забони тоҷик ӣ
Донишҷӯи  курси 2  Мухитдинова Рухангиз
1. Аз  фанни   «   Фаъолияти забоншиносии Мархабат Истамова ».
                                                  СУПОРИШ
Номи мавзӯъ: _________________________________________________ 
_____________________________________________________________
2. Маълумоти асосӣ:___________________________________________
_____________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Адабиёт:____________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Баррасӣ ва баҳодиҳии кори курсие, ки аз рӯи мавзӯъ навишта 
шудааст, аз ҷониби роҳбар 
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
24 ___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______
Кори  курсӣ   дар  муддати  муқарраршуда  ва сифат  мувофи қ и талаб
и ҷ ро карда _______________________.
Хол барои бақайдгирӣ             _______             хол (максимал - 40 хол)
Хол барои гузориши дифоъ       _______          хол (максимал - 30 хол)
Хол барои ҷавобҳо ба саволҳо     ______          хол (максимал - 30 хол)
Ҳамагӣ  _______             хол (максимал - 100 хол)
Ба   кори курсӣ баҳои   “_______”  дода шуд.
Роҳбари илмӣ: _______ ____________________________  
25

МАВЗУЪ: " Фаъолияти забоншиносии Мархабат Истамова ". 1.Муқаддима. II.Қисми асоси. II.1.Ҳаёт ва фаъолияти Марҳабат Истамова II.2. Корҳои илм ва тадқиқотҳои Мархабат Истамова.ӣ III. Хулоса IV.Фехрести адабиёт. 1

САНАДҲОИ МУҲИМИ ҲАЁТ ВА ФАОЛИЯТИ НОМЗАДИ ИЛМИ ФИЛОЛОГИЯ, ДОТСЕНТ ИСТАМОВА МАРХАБАТ ЧУРАЕВНА 14. 03. 1942 Истамова Мархабат Чураевна дар шахри Самарканд таваллуд ёфтааст. 1949 Ба мактаби миёнаи рақами 22 ба номи Садриддин Айнии шахри 1959 Самарканд барои хондан кабул шудааст. Донишчуи соли аввали шуъбаи точикии факултети филологияи узбеку точикии Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер Навои Хатми Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер 1964 Навои Муалима ва мудири кисми илмии мактаби миёнаи 21 нохияи 1964 — 67 Самарканд. Муаллимаи кафедраи забони точикии институти педагогии 1967 Самарканд ба номи Садриддин Айни. 1982 Дар мавзуи «Лексикаи дузандагй ва ирокид зии шеваи точикони Самарканд»ӯ рисолаи номзад ҳимоя кардааст. ӣ 1984-87 Раиси шурои зан ва духтарони факултети забон ва адабиёти точик. 1987 Узви ш рои илмии факултети филологияи точики Институти педагогии ӯ Самарканд ба номи Садриддин Айни. 2

1988 Бо медали «Ветерани мехнат» мукофотонида шудааст. 1991 Декани факултети филологияи точики институти педагогии Самарканд ба номи Садриддин Айни. 1992 онишини декан оид ба корхои тарбиявии факултети филологиян точикии Ҷ Университети давлатии Самарканд ба номи Алишер 2006 Навой. Ба муносибати 15 солагии Истиклоли Ўзбекистон бо медали «Истиклолнинг 15 йиллиг» мукофотонида шудааст. Барнома 2006 то хол Аъзои шурои илми услубии Донишгохи давлатии Самарканд ба номи Алишер Навой ва раиси Шурои илми-услубии факултети филология 2008 Дар бораи Мархабат Истамова дар рисолае, ки ба 605 солагии муттафаккири бузурги Шарк Хоча Аҳрори Валй бахшида шуда бо унвони «Самарқанд сайкали руи заминдур, Маккадек муаззам хакка якиндур» аз нашр баромадааст, рубрикаи махсус дода шуд Самарканд, нашриёти «Зарафшон», 2008, саҳифаи 36. 3

2009 Дар китоби «Самаркандлик олималар мустакиллик йиллар оиди фаъолияти босамараи илмию педагогии Мархабат Истам маълумот дода шудааст. «Самарқанд олимлари мустақиллик йилларида» - Самарқанд, 2009. 2012 сахифаи 20. Дар китобе, ки оиди занхои фидоии ватанамон маълумот чамъ гардидааст, оиди фаъолияти чандинсолаи Мархабат Истамова маколаи махсусе оварда шудааст. «Аёл яратган дунё» нашриёти «Шарқ», Тошкент, 2012, саҳ. 43 4

5