Reja Kirish 1.Matematika o’qitish metodikasi haqida 2. Matematika o’qitish metodikasi asoslari 3.Ta’limda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish Xulosa

Matematika –aniq va jiddiy fan.Matematika naqadar qiziqarli fan. H a r k u n i m a t e m a t i k h i s o b - k i t o b l a r g a d u c h k e l a m i z . I n s o n q a n a q a k a s b e g a s i b o ’ l i s h i d a n q a t ’ i n a z a r u a l b a t t a m a t e m a t i k a g a murojaat qiladi. U m u m t a ` l i m m a k t a b l a r i d a o ` q i t i s h , t a ` l i m - t a r b i y a i s h l a r i s i f a t i n i y a x s h i l a s h , j u m l a d a n , m a t e m a t i k a f a n i d a n d a r s d a o l i n g a n b i l i m l a r n i m u s t a h k a m l a s h , k o ` p j i h a t d a n , s i n f d a n t a s h q a r i mashg`ulotlarga bog`liq. Ushbu risola orqali sizga matematikadan b i l i m l a r i m i z n i m u s t a h k a m l a s h m a q s a d i d a b i r b i r i m i z g a o ` z a r o q i z i q a r l i m a t e m a t i k b o s h q o t i r m a l a r , m a s a l a l a r v a q i z i q a r l i s a v o l javoblarni taqdim etishimiz va ularga javob berishimiz mumkin! S h u n d a y e k a n , m a t e m a t i k a n i , o ’ r g a n i s h i m i z g a t o ’ g ’ r i k e l a d i . T o ’ g a r a k m a s h g ’ u l o t l a r i , v i k t o r i n a , b a h s - m u n o z a r a , t u r l i m a t e m a t i k k e c h a v a o ’ y i n l a r o ’ q u v c h i l a r n i n g f a n g a b o ’ l g a n qiziqishlarini nihoyatda oshiradi.Bunday sinfdan tashqari tadbirlar o ’ q u v c h i l a r n i n g o ’ r g a n g a n n a z a r i y b i l i m l a r i n i a m a l i y t a j r i b a l a r o r q a l i m u s t a h k a m l a y d i v a u l a r n i n g x o t i r a l a r i d a u z o q s a q l a n i b qoladi. Matematika darslarida didaktik o'yinlardan foydalanish o'quvchilar zehnini o'stirish, tez hisoblash ko'nikmalarini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Dam olish daqiqalarida og'zaki topshiriqlar aytib, o'quvchilar faolligini oshirish mumkin. Matematika – eng ko’hna fanlardan biri. Matematikayoshlarning mantiqiy fikrlash qobiliyatini o’stiradi. Shu sababli bufan qadimdan maktablarda o’qitilib kelingan. Mantiqiy mushohada,fazoviy tasavvur, abstrakt tafakkur inson faoliyatining barcha sohasiuchun zarur qobiliyatki, bular matematikani o’rganish jarayonidashakllanib boradi. Matematika fani nimani o’rganadi? Bu savolga osongina, qisqa va to’liq javob bera olmaymiz. Endigina maktabga qadamqo’ygan boshlang’ich sinf o’quvchisi matematika narsalarni sanashqoidalarini o’rganadi, desa, yuqoriroq sinf o’quvchilari esa bungaqo’shimcha qilib, matematika tushunchasiga algebra va geometric shakllar, jismlar,har xil almashtirishlarni o’rganish kiradi, deydi.

Maktab bitiruvchilari esa matematikani funksiyalar, hosila vaintegral bilan bog’lashadi. Oliy o’quv yurtlari talabalari-chi? Ularmatematikani uning tarkibiga kirgan sohalar: ehtimollar nazariyasi,matematik statistika, differensial tenglamalarni o’rganish deb tushunishadi. Bular ham matematikaning to’liq mazmuniniqamramaydi, ya’ni matematikani uning tarkibiy qismlarini sanashyo’li bilan ta’riflash bizni chalg’itadi. Matematika real dunyodaginarsalarni emas, abstrakt tushunchalarni o’rganadi, uning mantiqiyxulosalari mutlaqo qat’iy va aniqdir. Matematikaning istalgan tushunchasi amaliy ehtiyojdan kelibchiqqan va asta-sekin abstrakt tushunchalarga aylangan. Umumta'lim maktablarida qiziqarli matematika masalalari tushuntirish uchun bir nechta metodlar mavjud. Quyidagi usullardan foydalanishingiz mumkin: 1. Real hayot misollaridan foydalanish: Matematika masalalarini haqiqiy hayot misollariga bog'lab tushuntirish o'quvchilarning tushunishini yaxshilaydi. Masalan, marketda harajatlarni hisoblash, barcha pulni bir necha kupyuralarga bo'lish va hokazo. Bu tur misollar o'quvchilarga matematikani reallik bilan bog'lash imkonini beradi. 2. Interaktivlik va amaliyot: O'quvchilarga masalalarni hal qilishda amaliyotli usullar ko'rsatish juda foydali bo'ladi. Ular bilimlarini mustahkamlashtirish uchun matematika masalalarini o'zlariga masofa qo'yish, hisob-kitobni amalda ko'rish va ma'lumotlarni joriy etish imkonini berish mumkin. 3. Grafiklar va modellar: Matematika masalalarini grafiklar va modellar orqali tushuntirish ham o'quvchilarning tushunishini yaxshilaydi. Grafiklar, diagrafikalar, geometrik modellar va boshqa vizual usullar orqali matematikani ko'rsatish o'quvchilarga masalalar yechishda yordam beradi. 4. Tahlil va yechish strategiyalari: Masalalarni tahlil qilish va yechish strategiyalarini o'quvchilarga o'rgatish juda muhimdir. Masalalarni qisqa yo'l bilan tahlil qilish, ma'lumotlarni uch xil holatda ifodalash, formulalarni va umumiy yo'llarini yodlash kabi usullar o'quvchilarga matematikani tushunishda yordam beradi.

5. Sifatli savollar: Masalalarni o'quvchilarga o'z fikrlarini ifodalash uchun sifatli savollar bilan ko'rsatish ham foydali bo'ladi. Bunday savollar o'quvchilarning analitik va kreativ fikrlarini ishlab chiqarishga yordam beradi. 6. O'yinlar va ustama jarayonlar: Matematika masalalarini o'yinlar va ustama jarayonlar orqali tushuntirish ham qiziqarli va samarador bo'ladi. O'yinlar o'quvchilarning o'rganishga motivatsiyani oshirishi va ko'p tomonlama fikrlashni talab qilishi uchun muhimdir. Bu metodlardan bir yoki bir nechta kombinatsiyasini ishlatish o'quvchilarning matematikani tushunishini yaxshilaydi. Qiyinroq yechiladigan matematika masalalarini tushuntirish va ishlashda quyidagi metodlardan foydalanishingiz mumkin: 1. Adabiyotlar va resurslar: Qiyinroq masalalar ustida ishlashda yordamga kerak bo'lgan matematika adabiyotlaridan, maqolalardan va onlayn resurslardan foydalaning. Bu adabiyotlar va resurslar qiyinroq masalalarni tushunishga, ularni tahlil qilishga va yechish strategiyalarini o'rganishga yordam berishi mumkin. 2. Model yaratish: Qiyinroq masalalarni tahlil qilishda va yechishda modellar yaratish foydali bo'ladi. Model yaratish o'quvchilarga muhim faktorlarni aniqlash, masalani soddaroq ko'rinishga olib chiqish va yechish uchun qisqa yo'l topishga yordam beradi. 3. Birlashmalarni tahlil qilish: Qiyinroq masalalarni yechishda birlashmalarni tahlil qilish ham muhimdir. Bunda masalani birlashmalar to'plami sifatida tahlil qilish, har bir birlashmani alohida tahlil qilish va ularning hamkorliklarini aniqlash yordam beradi. 4. Tahminlash: Qiyinroq masalalarni yechishda tahminlashning o'rnini olish mumkin. O'quvchilarga masala asosida qanday natija olishlarini oldindan taxminlash, uning yechish jarayonida yo'l-yo'lakni ko'rsatish va masalani qisqa yo'l bilan yechishga imkon beradi. 5. Analitik va lojistik fikrlash: Qiyinroq masalalarni tahlil qilishda analitik va lojistik fikrlash usullaridan foydalanish foydali bo'ladi. O'quvchilarga masalani qaysi formulalar, algoritmlar yoki mantiqiy qarorlar bilan muvofiqlashtirish kerakligini o'rganish va bu fikrlarni masalani yechishda qo'llash imkonini berish muhimdir.

6. Ko'p masalalarni yechish: Qiyinroq masalalarni yechishda o'quvchilarga ko'p misollar berish, ularga o'z-o'zidan ishlagan masalalarni yechishga imkon berish foydali bo'ladi. Bu usul o'quvchilarning mustaqil ishlash, savollar yechish jarayonida yaxshi ko'nikmalar va tajriba oladiganlarini ta'minlaydi. 7. Reallik bilan bog'lash: Qiyinroq masalalarni reallik bilan bog'lash o'quvchilarning tushunishini oshirishi mumkin. Masalalarni haqiqiy hayotga bog'lab tushuntirish, ularni amaliy misollar yoki o'z-o'zidan ishlagan mashg'ulotlar orqali o'quvchilarga masofa qo'yish ham foydalidir. Qiyinroq masalalar ustida ishlashda o'quvchilarni ustama olish, ularga masala yechish jarayonida yordam berish va ularning analitik va muhokama qilish qobiliyatlarini rivojlantirish muhimdir. Bunday qiyinroq masalalar ustida o'zgartirilgan jarayonlar va qo'llanmalar ishlatishga ham e'tibor bergan holda, o'quvchilarning mantiqiy va hisob-kitobiy fikrlashlarini oshirish va yuksaltirishga intilishingiz tavsiya etiladi. Boshlang'ich sinflarda matematik boshqotirmalar bilan dars o'tishning bir nechta tartibi va metodlari mavjud. Quyidagi usullardan foydalanishingiz mumkin: 1. Demonstrasion usuli: O'qituvchi matematik konseptlarini va boshqotirmalarni boshqalar uchun namoyon qilish uchun demonstratsiya qiladi. Bu usulda o'qituvchi o'quvchilarga qandaydir amalni namoyon qilish, matematik tushunchalar bilan bog'liq tahlillarni ko'rsatish va misollar orqali mavzuni tushuntirishda katta ahamiyatga ega. 2. Murakkab masalalar: O'quvchilarga murakkab masalalar berish va ularni o'z-o'zidan yechishni rag'batlantirish hamda ularning muhokama qilish va tahlil qilish qobiliyatlarini rivojlantirishda foydali bo'ladi. Boshlang'ich sinflarda bu masalalar o'quvchilarni o'z ishlarini tartibga solishga, tahlil qilishga, natijalarni taqdim etishga va ma'lumotlarni joriy etishga intiladi. 3. Interaktivlik va amaliyot: Boshqotirmalar bilan dars o'tishda interaktivlik va amaliyot muhim ahamiyatga ega. O'quvchilarni matematik boshqotirmalar bilan bog'liq masalalarni amalda ko'rish, hisob-kitobni o'rganish va tushuntirish imkonini berish kerak. Ular o'quvchilarning mustaqil fikrlash va ishlatish qobiliyatlarini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi.