logo

Normalangan fazo.Normalangan fazoning qism fazosi va faktor fazosi. To ’la normalangan fazolar

Yuklangan vaqt:

12.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

425.474609375 KB
Normalangan	 fazo.	Normalangan	 fazoning	 qism	 	
fazosi	 va	 faktor	 fazosi	.To	’la normalangan fazolar	 	
R	eja	: 	
1. 	Kirish	 	
2.Chiziqli	 normalangan	 fazo	 ta	’rifi	 va	 unga	 misollar.	 	
3.Normalangan	 	fazolarda	 	yaqinlashuvchi	 	va	 	
fundamental	 ketma	- ketliklar.	 	
4.	Normalangan	 fazoning	 qism	 fazosi	 va	 faktor	 fazosi.	 	
5. 	Xulosa	. 	
6.	 Foydalanilgan adabiyotlar	. 	
 	  Kiri	sh	 	
Ushbu kurs ishi “Funksional 	analiz”	 faning 	chiziqli fazolar	 	
bo’limidagi 	chiziqli normalangan fazolar	, ularning qism va 	
faktor fazolari	, to’la 	normalangan	 fazolar mavzusiga doir b	o’lib	, 	
shu mavzuga	 oid	 ta’rif	 va 	 teoremalar keltirib o’til	gan 	. 	
Shuningdek ularni misollarda	 qanday qo’llanilishi hamda har bir 	
faz	o uchun tadbiqlarini keltir	ib o’tilgan.	 	
 
 	  Chiziqli	 fazolarda	 elementlarning	 bir	-biriga	 yaqinligi	 degan	 	
tushuncha	 	yo	‘q. 	Ko	‘plab	 	amaliy	 	masalalarni	 	hal	 	qilishda	 	
elementlarni	 qo	‘shish	 va	 ularni	 songa	 ko	‘paytirish	 amallaridan	 	
tashqari	, 	elementlar	 	orasidagi	 	masofa	, 	ularning	 	yaqinligi	 	
tushunchasini	 kiritishga	 to	‘g‘ri	 keladi	. 	Bu	 bizni	 normalangan	 	
chiziqli  fazo  tushunchasiga  olib  keladi.  Normalangan  fazolar 
nazariyasi  S.Banax  va  boshqa  matematiklar  tomonidan 
rivojlantirilgan	. 	
1-ta	’rif	. 	Bizga 	  	chiziqli  fazo  va  unda  aniqlangan 	 	
funksional  berilgan  bo‘lsin.  Agar   	  	quyidagi  uchta  shartni 	
qanoatlantirsa, unga norma deyiladi: 	 	
1)	 	  	
2)	 	; 	
3)	 	. 	
2-ta	’rif.	 	Norma  kiritilgan 	 	chiziqli  fazo  chiziqli 	
normalangan  fazo  deyiladi  va 	 elementning  normasi   	  	
orqali belgilanadi.	 	
Agar 	 - normalangan fazoda 	 elementlar jufti uchun	 	
 	
sonni  mos  qo‘ysak, 	 funksional  metrikaning  1	-3  aksiomalarini 	
qanoatlantiradi	. Metrika aksiomalarining baja	rilishi normaning 1	-L p p ;	0	)	(	;	,0	)	(	=		=				x	x	p	L	x	x	p L	x	C	a	x	p	a	ax	p					=	,	),	(	)	( L	y	x	y	p	x	p	y	x	p			+		+	,	),	(	)	(	)	( L L	x x L L	y	x		, (	)	y	x	y	x	−	=	,	   3 shartlaridan bevosita kelib chiqadi. Demak, har qanday chiziqli 
normalangan fazoni metrik fazo sifatida qarash mumkin. 	Metrik 	
fazolarda  o‘rinli  bo‘lgan  barcha  tasdiqlar  (ma	’lumotlar)  chiziqli 	
normalangan fazolarda ham o‘rinli.	 	
 chiziqli  normalangan  fazoda 	 ketma	-ketlik  berilgan 	
bo‘lsin.	 	
8.3	-ta	’rif.	 Biror 	 	va  ixtiyoriy 	 	uchun  shunday 	
 mavjud    bo‘lib,  barcha   	  	larda 	 	
tengsizlik  bajarilsa, 	 	ketma	-ketlik   	  	elementga 	
yaqinlashadi deyiladi.	 	
8.4	-ta	’rif.	 	Agar  ixtiyoriy 	 	son  uchun  shunday 	
 	mavju	d  bo‘lib,  barcha 	 	va 	 	larda 	
 tengsizlik bajarilsa, 	 - fundamental ketma	-ketlik 	
deyiladi.	 	
5-ta	’rif	. 	Agar 	 chiziqli  normalangan  fazodagi  ixtiyoriy 	
 fundamental ketma	-ketlik yaqinlashuvchi bo‘lsa, u holda  	 	
to‘la normalangan fazo yoki Banax fazosi deyiladi.	 	
Bu  ta	’rifni 	quyidagicha  aytish 	mumkin:  Agar 	, 	
 	metrik  fazo	 	to‘la 	 	bo‘lsa,  u  holda   	 	to‘la 	
normalangan fazo	  deyiladi.	  	
Chiziqli normalangan fazolarga misollar keltiramiz.	 X }	{	nx X	x 0		 0	)	(0	0		=		n	n 0n	n 		−	x	xn }	{	nx X	x 0		 0	0	0		=	)	(	n	n	 0n	n	 N	p 		−	+	n	p	n	x	x }	{	nx X }	{	nx X )	,	(		X (	)	y	x	y	x	−	=	,	 X  1-misol	. 	- haqiqiy  son	lar  to‘plami.  Agar    ixtiyoriy 	
 soni  uchun 	 sonni  mos  qo‘ysak, 	 normalangan 	
fazoga aylanadi.	 	
2.	 	- kompleks  sonlar  to‘plami. 	Bu  yerda  ham  norma 	
yuqoridagidek kiriti	ladi: 	. 	
3.	 	 - 	 - o‘lchamli haqiqiy chiziqli fazo. Bu fazoda 	 	
 	
funksionallar  norma  shartlarini  qanoatlantiradi. 	 	chiziqli 	
fazoda 	 norma  kiritilgan  bo‘lsa,  uni 	,  agar 	 norma 	
kiritilgan bo‘lsa uni 	 deb belgilaymiz	. 	
4. 	 - 	  o‘lchamli kompleks chiziqli fazo. 	Bu fazoda 	 	
 	
funksional norma shartlarini qanoatlantiradi.	 	
5.	 	 kesmada  aniqlangan  uzluksiz  funksiyalar 	
fazosi. Bu fazoda 	 elementning normasi 	 	
, 	
tenglik  bilan  aniqlanadi.  Xuddi 	3-misoldagidek 	 chiziqli 	
fazoda norma 	 R	L	= R	x x	x	= R C	L	= z	z	= nR	L	= n n	k	n	k	
p	n
k	
p	
k	p	
n
k	
k	R	x	x	x	x	x	x	x		=	

	


	=	=	
			=	=	
		,	max	,	,	
1	
1	
1	1	
2 nR p	 np	R  nR nC	L= n =	
=	
n
k	kz	z	
1	
2 ]	,	[	]	,	[	b	a	b	a	C	− ]	,	[	b	a	C	f (	)x	f	f	bxa		=	max ]	,	[	b	a	C   	
formula vositasida kiritilgan bo‘lsa, uni 	, agar 	norma 	 	
 	
tenglik orqali kiritilgan bo‘lsa uni 	 deb belgilaymiz. 	 	
Quyida  biz  chiziqli  fazo  va  unda  kiritilgan  normalarni 	
beramiz.	 	
6.	 	 fazoda  	  elementning normasi quyidagicha kiritiladi: 	 	
. 	
7. 	 fazolarda 	 elementning normasi quyidagicha 	
kiritiladi: 	 	
. 	
8.	 	 	- 	bilan 	 	kesmada  aniqlangan  barcha 	
chegaralangan  funksiyalar  to‘plamini  belgilaymiz.  Bu  to‘plam 
odatdagi funksiyalarni qo‘shish va songa ko‘paytirish 	amallariga 	
nisbatan chiziqli fazo tashkil qiladi. Bu fazoda aniqlangan 	 	
  	 	(1)	 =	
b
a	
dt	t	f	f	|)(	|	1 ]	,	[1	b	a	C 	=	
b
a	
dt	t	f	f	2	
2	|)(	| ]	,	[2	b	a	C 2 x 

=	
=	
1	
2	
k	kx	x m	c	c	,	,0 x n	
n	
x	x	
		
=	
1
sup ]	,	[	b	a	M ]	,	[	b	a (	)	()		b	a	M	x	t	x	x	p	
b	t	a	
,	,	sup		=	
	  funksional  norma  shartlarini  qanoatlantiradi  va 	 chiziqli 	
normalangan fazo bo‘ladi.	 	
9.	 	 - bilan 	 kesmada aniqlangan 	 marta uzluksiz 	
differensiallanuvchi funksiyalar to‘plamini belgilaymiz. 	 	
to‘plam  odatdagi  funksiyalarni  qo‘shish  va  songa  ko‘paytirish 
amallariga  nisbatan  chiziqli  fazo  tash	kil  qiladi.  Bu  fazoda 	
aniqlangan 	 	
 	    	(2)	 	
funksional normaning 1	-3 shartlarini qanoatlantiradi.	 	
10.	 	 	kesmada  aniqlangan  o‘zgarishi  chegaralangan 	
funksiyalar  fazosi 	 (5.11	-misolga  qar	ang)  ni  qaraymiz.  Bu 	
fazoda 	 	
,  	 	       	       	       	(3)	 	
funksional norma aksiomalarini qanoatlantiradi va 	 chiziqli 	
normalangan fazo bo‘ladi.	 	
Endi Banax fazolariga misollar keltiramiz	. 	
11.	 	 fazolarni to‘lalikka tekshiring.	 	
Yechish.	 	To‘la  metrik  fazolar  (3	-paragraf)  mavzusidan 	
ma	’lumki 	, 	, 	 lar  (3.3	-3.7  misollarga ]	,	[	b	a	M ]	,	[)(	b	a	C	n ]	,	[	b	a n ]	,	[)(	b	a	C	n (	)	()	()()	()	]	,	[	,	max	max	
1	
b	a	C	x	t	x	t	x	x	p	n	n
k	
k	
bta	bta		+	=	=		 ]	,	[	b	a ]	,	[	b	a	V R	b	a	V	p	→]	,	[	: (	)	]	[	|)	(	|	x	V	a	x	x	p	b
a	+	= ]	,	[	b	a	V 0	,	,1	,	,]	,	[	,	,	c	c	p	b	a	C	R	R	p	np	n		 nR npR 0	,	,1	,	,]	,	[	c	c	p	b	a	C	p		  qarang)  to‘la  metrik  fazolar  e	di.  Shuning  uchun  ular  to‘la 	
normalangan fazolar, ya	’ni Banax fazolari bo‘ladi.	 	
12.	 	 to‘la bo‘lmagan (3.8	-misolga qarang) metrik fazo 	
edi. Shuning uchun 	 to‘la bo‘lmagan normalangan fazoga 	
misol bo‘ladi.	 
1. Normalangan fazoning qism fazosi	 	
Biz  yuqorida  chiziqli  fazoning  qism  fazosi  tushunchasini 	
kiritgan edik, ya	’ni agar ixtiyoriy 	 elementlar va ixtiyoriy 	
 sonlar  uchun 	 bo‘lsa,  bo‘sh  bo‘	lmagan   	  	
qism to‘plam, qism fazo deyilar edi.	 	
Normalangan  fazolarda  yopiq  qism  fazolar,  ya	’ni  barcha 	
limitik  nuqtalarini  o‘zida  saqlovchi  qism  fazolar  muhim 
ahamiyatga  ega.  Chekli  o‘lchamli  normalangan  fazolarda  har 
qanday  qism  fazo	 yopiqdir.  Cheksiz  o‘lchamli    normalangan 	
fazolarda  qism  fazolar  doim  yopiq  bo‘lavermaydi.  Quyida 
keltiriladigan misol fikrimizni tasdiqlaydi.	 	
13.	 	Uzluksiz  funksiyalar  fazosi   	 	 	dagi  barcha 	
ko‘phadlar to‘plami qism fazo tashkil qil	adi, lekin u yopiq emas. 	
Bunga ishonch hosil qilish uchun	 	
 ]	,	[2	b	a	C ]	,	[2	b	a	C 0	,	L	y	x	 	, 0L	y	x		+	 L	L	0 ]	,	[	b	a	C ()	
!	!2	
1	
2	
n
t	t	t	t	P	
n	
n	+	+	+	+	=	  ko‘phadlar  ketma	-ketligini  qaraymiz. 	Ravshanki, 	 	
fundamental  ketma	-ketlik  bo‘lib,  uning  limiti 	 ga  teng. 	
 funksiya  esa ko‘phad emas.	 	
Normalangan fazolarda asosan yopiq chiziqli qism fazolarni 	
qaraymiz. 	 	
6-ta	’rif	. 	Agar 	 	normalangan  fazoning 	 	qism 	
to‘plamida  ixtiyoriy 	 elementlar  va 	ixtiyoriy 	 sonlar 	
uchun 	 bo‘lsa 	 chiziqli  k	o‘pxillilik  deyiladi.  Agar 	
 qism 	to‘plam  yo	piq 	chiziqli  k	o‘pxillilik 	bo‘lsa, 	 qism 	
to‘plam 	 ning qism fazosi deyiladi.	  	
14.	 Uzluksiz  funksiyalar  fazosi 	 dagi  barcha  toq 	
funksiyalar  to‘plami 	 	(5	-§  ning  4	-ch	i  topshirig‘iga 	
qarang)  chiziqli ko‘pxillilik  tashkil  qiladi  va  u yopiq.  Haqiqatan 
ham, 	 	toq  funksiyalar  ketma	-ketligi  biror 	 	
elementga yaqinlashsin. 	U holda 	 	
. 	
15.	 	 	kesmada  aniqlangan  va 	 	shartni 	
qanoatlantiruvchi  o‘zgarishi  chegaralangan  funksiyalar 
to‘plamini 	 bilan  belgilaymiz.  Ma	’lumki, 	 to‘plam 	
 fazoning 	qism  fazosi,  ya	’ni  yopiq  chiziqli  ko‘pxillilik 	
bo‘ladi. Bu fazoda ham 	 elementning normasi (	3) tenglik bilan }	{	nP te	tx	=)( te	tx	=)( L L	L	0 0L	y,x	 		, 0L	y	x		+		 0L L	L	0 0L L ]1,1	[−	C ]1,1	[−−C }	{	nx ]1,1	[−		C	x (	)	(	)	()	(	)	()	()tx	t	x	t	x	t	x	t	x	n	n	n	n	n	n	−=	−=	−	=	−	=	−	→	→	→	lim	lim	lim ]	,	[	b	a 0	)	(	=	a	x ]	,	[0	b	a	V ]	,	[0	b	a	V ]	,	[	b	a	V x  aniqlanadi.  (	3)  tenglik 	 fazoda  quyidagi  ko‘rinishga  ega 	
bo‘ladi: 	 	
                                  	(4)	 	
va u norma aksiomalarini qanoatlantiradi. Demak, 	 to‘plam 	
- chiziqli normalangan fazo bo‘ladi.	 	
16.	 	 	kesmada  aniqlangan  va 	 	shartni 	
qanoatlantiru	vchi  absolyut  uzluksiz  funksiyalar  to‘plamini 	
 bilan  belgilaymiz.  Ma	’lumki, 	 to‘plam 	 	
fazoning (	15	-misolga qarang) qism fazosi bo‘ladi. Shuning uchun 	
bu  fazoda  ham 	 	elementning  normasi  (8.4)  tenglik  bilan 	
aniqlanadi va 	 to‘plam 	- chiziqli normalangan fazo hosil 	
qiladi. 	 	
 
 	
2. Normalangan fazoning faktor fazosi	 	
Bizga 	 normalangan  fazo  va  uning 	 qis	m  fazosi  	
berilgan bo‘lsin. 	 faktor fazoni qaraymiz va unda normani 	
quyidagicha aniqlaymiz. Har bir 	 qo‘shni sinfga 	 	
  	 	 	 	 	 (5)	 ]	,	[0	b	a	V ]	[x	V	x	b
a	= ]	,	[0	b	a	V ]	,	[	b	a 0	)	(	=	a	x ]	,	[0	b	a	AC ]	,	[0	b	a	AC ]	,	[0	b	a	V x ]	,	[0	b	a	AC L L	L	0 0	/L	L	P	= P		 x	
x		
	
	
=	inf  sonni  mos  qo‘ysak,  bu  funksional  norma  aksiomalarini 
qano	atlantiradi. Demak,	 	 faktor fazo ham normalangan fazo 	
bo‘lar ekan.	 	
Agar 	 to‘la normalangan fazo bo‘lsa, 	 faktor fazo ham 	
(5) normaga nisbatan to‘la fazo bo‘ladi	 [1]	. 	
17	-misol	. Faktor 	fazoga misol keltirishni tushunish nisbatan 	
osonroq bo‘lgan 	 fazodan boshlaymiz. 	 fazoning xos qism 	
fazosi 	 ni qaraymiz va 	 faktor fazoning 	
elementlarini,  ya	’ni  qo‘	shni  sinflarning  tavsifini  beramiz. 	
Ma	’lumki, 	 bo‘lishi  uchun 	 	
bo‘lishi zarur va yetarli. 	Demak, 	 faktor fazoning elementlari 	
 tekislikka  parallel  bo‘lgan  tekislikl	ardan  iborat.  Masalan, 	
 	nuqtani  o‘zida  saqlovchi 	 	qo‘shni  sinf 	 	
tekisligiga  parallel  bo‘lgan 	 tekislikdan  iborat. 	Bu  faktor 	
fazoda 	 elementni	ng normasi	 	
 	
tenglik bilan aniqlanadi. Bu faktor fazoning o‘lchami 1 ga teng 	va 	
u to‘la normalangan fazo.	 	
18.	 	 faktor fazoni 	qaraymiz. Agar 	 dan olingan 	
har  bir 	 qo‘shni  sinfga  uning  ixtiyoriy 	 vakili  yordamida 	
aniqlanuvchi va vakilning tanlanishiga bog‘liq bo‘lmagan 	 0	/L	L L 0	/L	L 3R 3R	L	= }0	:	)	,	,	{(	'	3	
3	
3	2	1	=		=	x	R	x	x	x	L '	/L	L (	)	'	,	,	3	3	2	2	2	1	L	y	x	y	x	x	x	y	x		−	−	−	=	− 3	3	y	x	= '	/L	L 2	1x	Ox 3	)	,	,	(	R	c	b	a	  2	1x	Ox c	x	=3  (	)	|	|	inf	inf	3	23	22	21	,	
23	22	21	2	1	x	x	x	x	x	x	x	p	R	x	x	x	=	+	+	=	+	+	=			 ]	,	[	b	a	Lp ]	,	[	b	a	Lp  f                   	(6)	 	
sonni  mos  qo‘ysak,  bu  moslik 	 da  nor	ma  aniqlaydi  va 	
, 	 chiziqli normalangan fazoga aylanadi. Bu fazo 	 	
kesmada  aniqlangan  va 	 - chi  darajasi  bilan  Lebeg  ma	’nosida 	
integrallanuvchi ekvivalent funksiyala	r fazosi deb ataladi. Barcha 	
 larda 	 fazo to‘la normalangan fazo, ya	’ni Banax fazosi 	
bo‘ladi	 [1]	. 	
19.	 O‘zgarishi  chegaralangan  funksiyalar  fazosi 	 ni 	
(10	-misolga  qarang)  qaraymiz.  Und	a  o‘zgarmas  funksiyalardan 	
iborat 	 	bir  o‘lchamli  qism  fazoni 	
olamiz. Endi 	 chiziqli fazoning 	 qism fazo bo‘yicha faktor 	
fazosini  qaraymiz.  Faktor  fazo  ta	’rifiga  ko‘ra 	 	
elementlar  bitta  qo‘shni  sinfda  yotishi  uchun 	 	
bo‘lishi zarur va yetarli. Boshqacha aytganda 	 element 	 	
elementni  saqlovchi 	 	qo‘shni  sinfda  yotishi  uchun 	
 ko‘rinishda tasvirlanishi zarur va yetarli. 	
Ma	’lumki,  har  qanday  faktor  fazoda 	 elementning  normasi 	
quyidagicha aniqlanadi:	 	
. 	 	 	 (7)	 f	dt	t	f	
p	b
a	
p	
f	=	

	


	=			
1	
|)(	|	inf	 ]	,	[	b	a	Lp ]	,	[	b	a	Lp 1	p ]	,	[	b	a p 1	p ]	,	[	b	a	Lp ]	,	[	b	a	V }	)(	:]	,	[	{	const	tx	b	a	V	x	L	=		= ]	,	[	b	a	V L ]	,	[	,	b	a	V	y	x	 const	ty	tx		−	)(	)( ]	,	[	b	a	V	y x  const	C	C	tx	ty	=	−		,	)(	)(  (	)			(	)	C	x	V	C	a	x	y	ba	R	C	y	
−	+	−	=	=	
		
inf	inf	
	
  O‘zgarishi  chegaralangan  funksiyalar  xossalaridan  ma	’lumki	, 	
istalgan 	 o‘zgarmas uchun 	 	
 	
tenglik o‘rinli. 	 ning aniq quyi chegarasi esa nolga teng. 	
Bulardan foydalanib, (8.7) ni quyidagicha yozish mumkin:	 	
.            	 	(8) 	
Shunday  qilib 	 qo‘shni  sinfga,  shu  sinfning 	 nuqtada  nolga 	
aylanuvchi 	 elementini  mos  qo‘yish  bilan 	 faktor  fazo 	
va 	 	(15	-misolga  qarang) 	fazolar  o‘rtasida  izomorfizm 	
o‘rnatiladi.  Demak, 	 va 	 fazolar  o‘zaro  izomorf 	
ekan.	 
20.	 	 qism  fazoni  qaraymiz. 	
 	yopiq  qism  fazo  bo‘ladi	.	 	faktor  fazoda 	 	
elementning normasi quyidagicha aniqlanadi: 	 
.   	 	 	(9)	 	
 Banax  fazosi  bo‘lganligi  uchun, 	 faktor  fazo 	
ham	 Banax fazosi bo‘ladi.	 	
21.	 	Shuni  ta	’kidlash  lozimki, 	, 	 	fazolar  to‘la 	
normalangan fazolar, ya	’ni Banax fazolari bo‘ladi. Ma	’lumki, har 	
qanday normalangan fazoni metrik fazo sifatida qarash mumkin. 
Agar  biz 	 to‘la  bo‘lmagan  metrik  fazoni  to‘ldirsak, 	
uning to‘ldir	masi	 	, 	 fazo bo‘ladi. 	 C ]	[	]	[	x	V	C	x	V	ba	ba	=	− |	C	a	x|	−)	( 0	)	(	va	,]	[	=		=	a	x	x	x	V	b
a		  a x L	b	a	V		]	,	[ ]	,	[0	b	a	V L	b	a	V		]	,	[ ]	,	[0	b	a	V }]0,1	[	,0	)(	:]1,1	[	{	0	−			−		=	t	tx	C	x	L 0L 0	]1,1	[	L	C	−  		
()	
		
()t	x	t	x	
t	t	x	0,1	1,1	
max	max	inf	
−	−		=	=		 ]1,1	[−	C 0	]1,1	[	L	C	− 	b	a	Lp	, 1	p 	b	a	C	p	, 1	p 	b	a	Lp	, 1	p  Xulosa	 	
Men	 keltirilgan ta‘rif va misollardan 	chiziqli 	
normalangan fazolar va chiziqli fazolarning 	chiziqli 	
normalanga	n fazo bo’lish shart	lari haqida 	o’rgandim	. Chiziqli 	
normalangan fazo bo’lish shartlari	 metrik fazo bo’lish 	
shartlariga o’xshashligi	dan metrik fazolarda o’rinli bo’lgan 	
barcha tasdiq va xossalar chiziqli normalangan fazolarda ham 
o’rinli bo’lishini 	o’rgandim va bu xossalarni amaliyotda 	
qo’llash mumkinligiga amin bo’ldim. Agar 	chiziqli 	
normalangan fazolar	da	  yaqinlashuvchi ketma	-ketlik 	
fundamental bo’lsa, uning to’la normalangan	 fazo ekanligini 	
isbotla	sh mumkin ekan. O’z navbatida 	chiziqli normalangan 	
fazolar 	ham 	funksional	 analiz fanida asosiy	 tushuncha	lar	dan 	
biri	 ekan. Bu 	tushuncha	dan 	fan	da keng foydalanish	 orqali 	
yangi tushunchalarni o’rganish, ularni osonroq tushunish	 	
mumkin ekan. Xulosa qilib aytganda, men 	chiziqli 	
normalangan fazolar,	 ularning 	qism 	fazolari, faktor fazolari va 	
to’la normalangan fazolar 	haqida tushunchalarga ega bo’ldim.	 	
 	  Foydalanilgan adabiyotlar	 	
1.	J.I. Abdullayev, R.N. G‘anixo‘jayev, I.A. Ikromov	 	
“Fun	ksional analizdan masalalar to‘plami	” 	
2. Ma	’ruzalar matni	 	
3.	 ziyo	-net internet tarmog	’i 	
4. Sh.A. Ayupov, M.A. Berdiqulov, R.M. Turg‘unboyev. 	
Funksiyalar	 nazariyasi. Toshkent. 2004.	 	   	
O	’ZBEKISTON RESPUBLIKASI	 	
 OLIY VA O	’RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI 	 	
SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT 	
UNIVERSITETI 	 	
MATEMATIKA FAKULTETI	 	
M	ATEMATIK FIZIKA VA FUNKSIONAL ANALIZ 
KAFEDRASI FUNKSIONAL ANALIZ FANIDAN	 	
    	KURS	 	ISHI	 	
MAVZU.	 Chiziqli normalangan fazolar	. Normalangan 	
fazoning qism fazosi. T	o’la normalangan fazolar.	 	
 
 	
      	BAJARDI:	 O.OTAQULOV	 	
                                               	TEKSHIRDI:	___________	_

Normalangan fazo. Normalangan fazoning qism fazosi va faktor fazosi .To ’la normalangan fazolar R eja : 1. Kirish 2.Chiziqli normalangan fazo ta ’rifi va unga misollar. 3.Normalangan fazolarda yaqinlashuvchi va fundamental ketma - ketliklar. 4. Normalangan fazoning qism fazosi va faktor fazosi. 5. Xulosa . 6. Foydalanilgan adabiyotlar .

Kiri sh Ushbu kurs ishi “Funksional analiz” faning chiziqli fazolar bo’limidagi chiziqli normalangan fazolar , ularning qism va faktor fazolari , to’la normalangan fazolar mavzusiga doir b o’lib , shu mavzuga oid ta’rif va teoremalar keltirib o’til gan . Shuningdek ularni misollarda qanday qo’llanilishi hamda har bir faz o uchun tadbiqlarini keltir ib o’tilgan.

Chiziqli fazolarda elementlarning bir -biriga yaqinligi degan tushuncha yo ‘q. Ko ‘plab amaliy masalalarni hal qilishda elementlarni qo ‘shish va ularni songa ko ‘paytirish amallaridan tashqari , elementlar orasidagi masofa , ularning yaqinligi tushunchasini kiritishga to ‘g‘ri keladi . Bu bizni normalangan chiziqli fazo tushunchasiga olib keladi. Normalangan fazolar nazariyasi S.Banax va boshqa matematiklar tomonidan rivojlantirilgan . 1-ta ’rif . Bizga chiziqli fazo va unda aniqlangan funksional berilgan bo‘lsin. Agar quyidagi uchta shartni qanoatlantirsa, unga norma deyiladi: 1) 2) ; 3) . 2-ta ’rif. Norma kiritilgan chiziqli fazo chiziqli normalangan fazo deyiladi va elementning normasi orqali belgilanadi. Agar - normalangan fazoda elementlar jufti uchun sonni mos qo‘ysak, funksional metrikaning 1 -3 aksiomalarini qanoatlantiradi . Metrika aksiomalarining baja rilishi normaning 1 -L p p ; 0 ) ( ; ,0 ) ( =  =    x x p L x x p L x C a x p a ax p     = , ), ( ) ( L y x y p x p y x p   +  + , ), ( ) ( ) ( L L x x L L y x  , ( ) y x y x − = ,  

3 shartlaridan bevosita kelib chiqadi. Demak, har qanday chiziqli normalangan fazoni metrik fazo sifatida qarash mumkin. Metrik fazolarda o‘rinli bo‘lgan barcha tasdiqlar (ma ’lumotlar) chiziqli normalangan fazolarda ham o‘rinli. chiziqli normalangan fazoda ketma -ketlik berilgan bo‘lsin. 8.3 -ta ’rif. Biror va ixtiyoriy uchun shunday mavjud bo‘lib, barcha larda tengsizlik bajarilsa, ketma -ketlik elementga yaqinlashadi deyiladi. 8.4 -ta ’rif. Agar ixtiyoriy son uchun shunday mavju d bo‘lib, barcha va larda tengsizlik bajarilsa, - fundamental ketma -ketlik deyiladi. 5-ta ’rif . Agar chiziqli normalangan fazodagi ixtiyoriy fundamental ketma -ketlik yaqinlashuvchi bo‘lsa, u holda to‘la normalangan fazo yoki Banax fazosi deyiladi. Bu ta ’rifni quyidagicha aytish mumkin: Agar , metrik fazo to‘la bo‘lsa, u holda to‘la normalangan fazo deyiladi. Chiziqli normalangan fazolarga misollar keltiramiz. X } { nx X x 0   0 ) (0 0  =  n n 0n n   − x xn } { nx X x 0   0 0 0  = ) ( n n  0n n  N p   − + n p n x x } { nx X } { nx X ) , (  X ( ) y x y x − = ,  X

1-misol . - haqiqiy son lar to‘plami. Agar ixtiyoriy soni uchun sonni mos qo‘ysak, normalangan fazoga aylanadi. 2. - kompleks sonlar to‘plami. Bu yerda ham norma yuqoridagidek kiriti ladi: . 3. - - o‘lchamli haqiqiy chiziqli fazo. Bu fazoda funksionallar norma shartlarini qanoatlantiradi. chiziqli fazoda norma kiritilgan bo‘lsa, uni , agar norma kiritilgan bo‘lsa uni deb belgilaymiz . 4. - o‘lchamli kompleks chiziqli fazo. Bu fazoda funksional norma shartlarini qanoatlantiradi. 5. kesmada aniqlangan uzluksiz funksiyalar fazosi. Bu fazoda elementning normasi , tenglik bilan aniqlanadi. Xuddi 3-misoldagidek chiziqli fazoda norma R L = R x x x = R C L = z z = nR L = n n k n k p n k p k p n k k R x x x x x x x  =       = =    = =   , max , , 1 1 1 1 2 nR p  np R  nR nC L= n = = n k kz z 1 2 ] , [ ] , [ b a b a C − ] , [ b a C f ( )x f f bxa  = max ] , [ b a C