logo

”San’at asari” uchun dastur loyihasini ishlab chiqish

Yuklangan vaqt:

13.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

924.5 KB
1
Mavzu:”San’at asari” uchun dastur loyihasini ishlab chiqish.
MUNDARIJA
KIRISH ……………………………………………………………………
I  Ma’lumotlar bazasini yaratish ……..…………………………………..
1.1      Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari……………………..
1.1.1 Ma'lumotlar bazasini yaratish maqsadini aniqlash……………….
       1.1.2 Ma'lumotlar bazasida bo'lishi kerak bo'lgan jadvallarni aniqlash..
       1.1.3 Asosiy maydonlarni belgilash………………………………........
       1.2   Infologik model…………………………………………………..
II  Datalogik model ………...……………………………………………...
       2.1    Ma'lumotlar bazasi tuzilishi. Jadvallar…..……………………
III   Vazifani axborot ta'minotini ishlab chiqish
       3.1    So'rovlar………………………..………………………………..
       3.2    Hisobotlar …………………………………………………………
IV  Asosiy ma’lumotlar bazasi interfeysi. ……………………………...
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ………………………….………………….
   2
                           Kirish
    Informatsion tizimlarni yaratish bo’yicha jadal harakatlar va ma’lumotlar hajmining tez 
sur’atlar bilan oshib borishi 60-yillar boshida maxsus “Ma’lumotlar bazasini boshqarish 
tizimi” deb ataluvchi dasturiy kompleksning yaratilishiga olib keldi.
    Ma’lumotlar bazasi-biror sohaga oid o’zaro bog’langan ma’lumotlar yig’indisining disk 
tashuvchidagi tashkiliy jamlanmasidir.Ma’lumotlar bazasi-bu kumpyuter xotirasiga 
yozilgan ma’lum bir strukturali,o’zaro bog’langan va tartiblangan ma’lumotlar majmui 
bo’lib,u biror bir obyektning xususiyatini,holatini va obyektlar o’rtasidagi munosabatni 
ma’lum ma’noda tavsiflaydi.
      Ushbu kurs ishidan ko’zlangan asosiy maqsad “San’at asari” uchun MB yaratish va uni
turli interfeys muhitlariga tadbiq qilishdan iborat.
        Badiiy asarlar turli janrlari,   ijro   texnikasi   ,ijod yo‘nalishlari   jihatidan serqirradir. 
San'at buyumlarini kataloglash   har qanday san’at muzeyi ilmiy faoliyatining ustuvor 
yo’nalishi hisoblanadi.Yaratilgan san’at asarlari,jahon madaniyatining noyob durdonalari 
hisoblanadi va uni ommaga targ’ib qila olish,uni saqlash va asrab-avaylash ham asosiy 
masalalardan biri hisoblanadi.
        "Tasviriy san'at" axborot tizimi   Microsoft   Access   tomonidan boshqariladigan 
relyatsion ma'lumotlar bazasi bo'ladi   .   Ma lumotlarʼ   bazasida tasviriy san at asarlari haqida 	ʼ
ma’lumotlar mavjud: 
nomi,   muallifi,   yaratilgan   yili   va   mamlakati,   tasviriy   san at	
ʼ   turi   (haykaltaroshlik,   rangtasvi
r,   grafika),   ijro   texnikasi   (gil,   bronza,   gips,   cho yan,	
ʻ   mozaika,   vitraj,   moyli,   freska,   akvarel
,   guash,   pastel,   etching,   litografiya,   siyoh,   qalam   va   hokazo.   d.),   janr   (tarixiy,   jang,   uy,   port
ret,   landshaft, natyurmort   , hayvoniy va hokazo. d.) , janr xilma-xilligi, yo'nalishi 
(   san'at   davrida   )   yoki   san'at   maktabi,   saqlanadigan   joy   (muzey,   yoki   egasi,   shahar, 
mamlakat) va boshqalarTizim   tasviriy   san'atning   turli   masalalari bo'yicha   ma'lumotlarni 
qidirish va etkazib berishni ta'minlaydi   .
      Ushbu loyiha mavjud bo’lgan muzeylar ro’yxati,ularning manzili,unda saqlanayotgan 
eksponatlar haqida ma’lumot olish imkoniyatiga ega.Va shuning bilan birgalikda,biz 
qidirayotgan eksponant yoki ko’rgazma ayni paytda qayerda saqlanmoqda,u nechanchi 
yilda yaratilgan,uni yaratgan rassom kim va hokazo haqidagi keng hajmli ma’lumotlar 
ham loyihamizning asosiy maqsadi hisoblanadi.
  3
I. Ma’lumotlar bazasini yaratish
I.1 Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari .
Axborot tizimi Microsoft Access DBMS tomonidan boshqariladigan relyatsion 
ma'lumotlar bazasi bo'ladi.
Uslubiy ko’rsatmalar:  Malumotlar bazasini relyatsion modelini qurishda bog’lanish 
munosabatlari muhim ahamiyatga ega. Aslida ma’lumotlar bazasi munosabatlarga qarab
obyektlari bog’laydi. Quydagi munosabatlar mavjud:
1.  Birga – bir (1:1)munosabat. A va B ob’ektlar to‘plami orasida 1:1 munosabat 
o‘rnatilgan deyiladi, agarda A ob’ektning har bir  nusxasiga B ob’ektning bitta nusxasi 
mos kelsa, va aksincha, B ob’ektning har bir nusxasiga A ob’ektning bitta nusxasi mos 
kelsa.
2.  Birga – ko‘p (1:n) munosabat. A va B ob’ektlar to‘plamida A ob’ektning  har bir 
nusxasiga B ob’ektning bir nechta nusxasi mos kelsa, shu bilan birga B ob’ektning har 
bir nusxasiga A ob’ektning bittadan ko‘p bo‘lmagan nusxasi mos kelsa shunday 
munosabat hosil bo‘ladi.
3.  Ko‘pga – bir (n:1) munosabat A va B ob’ektlar to‘plami orasida o‘rnatilsa, unda A 
ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektning ko‘pi bilan bitta nusxasi mos keladi. B 
ob’ektning nushalari orasida shundaylari mavjudki, ularga A ob’ektning bir nechta 
nusxasi mos keladi.
4.  Ko‘pga – ko‘p (m: n) munosabat. A va B ob’ektlar orasida shunday munosabat 
o‘rnatilgan deyiladi, agarda A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektni bir nechta 
nusxasi mos kelsa va aksincha.
   Yuqoridagilarga tayangan holda obyektlarni yaratib olamiz 
I.1.1 Ma'lumotlar bazasini yaratish maqsadini aniqlash.
    Axborotga bo'lgan ehtiyojni qondirish uchun fondlarda saqlanadigan san'at asarlari 
haqidagi ma'lumotlarni saqlaydigan ma'lumotlar bazasini ishlab chiqish kerak. 
Ma'lumotlar bazasini ishlab chiqish uchun dastlabki ma'lumotlar muzeylar 
(ko'rgazmalar) to'g'risidagi ma'lumotlar va san'at asarlari to'g'risidagi ma'lumotlar bo'lib, 
unda rasm (haykal) nomi, uning yaratilgan sanasi, narxi, rasmning qisqacha tavsifi (asl  4
nusxasi) kiradi. / nusxa, moyli / akvarel / pastel), rassomning ismi , uning tug'ilgan joyi 
va hayot faoliyati.
Shunday qilib, quyidagi 4 ta ob'ektni ajratib ko'rsatish mumkin:
1) Muzeylar (ko'rgazma);
2) ko'rgazmalar;
3) rassomlar;
4) Saqlash joylari va usullari
"Muzeylar (ko'rgazmalar)" sub'ektining atributlari:
1) Muzey (ko'rgazma);
2) mamlakat;
3) shahar;
4) Manzil;
5) Telefon;
Asosiy atribut - "Muzey (ko'rgazma)". Ko'rgazma ob'ektining atributlari:
1) Ko'rgazma kodi;
2) Rassom kodi;
3) Muzey (ko'rgazma);
4) ko'rgazma;
5) yaratilgan sana;
6) Narx;
7) Xususiyat;
8) rassom;
9) Saqlash joyi
Asosiy atributlar "Rasm kodi", "Rassom kodi".Rassom ob'ektining atributlari:
1) Rassom kodi;
2) rassom;
3) Tug'ilgan joyi;
4) tug'ilgan sana;
5) vafot etgan sana;
Asosiy atribut - "Rassom kodi".
Aloqalar sub'ektlar o'rtasidagi munosabatlarni belgilaydi. Rasmlar muzeylarda 
(ko'rgazmalarda) "saqlanadi", rassomlar eksponatlarni "yaratadilar", har bir eksponat  5
faqat bitta saqlash joyida saqlanadi, mohiyatiga ko'ra (Storage). Shunday qilib, bizda 
"Muzeylar (ko'rgazmalar)) ikkilik munosabati mavjud.
"-" Ko'rgazmalar "-" birdan ko'p "(1: M) va" Rassomlar "va" Ko'rgazmalar "-
Birdan ko'pga (1: M).
Ma'lumotlar bazasi modelining ER diagrammasi 1-rasmda ko'rsatilgan.
Muzey
(ko’rgazma Ko’rgazm
a nomi
saqlanad
iShahar
MamlakatTelefon
Eksponantlar Manzil
Muzey
Rassom
XususiyatlariKo’rgazm
aRassom 
kodi
Rassom
F.I.SH
Yashash 
joyivafot 
etgan sanaTug’ilgan 
sanasikod Narxi 6
Yordamida obyektlar belgilanadi
Yordamida obyekt atributlari belgilanadi.Ular
obyektlar bilan yo’nalishsiz chiziqlar yordamida
birlashtiriladi
Yordamida obyektlar orasidagi aloqalarni
belgilaymiz
Bunda birga ko’p bog’langan Ava B orasida B ga
qaratib yo’nalgan yo’nalishli chiziq bilan
ko’rsatiladi.Agar A va B obyektlar o’rtasida N:1
bog’lanish bo’lsa,strelka A ga qarab yo’naltiriladi.
A va B orasida 1:1 bog’lanish bo’lsa,yo’nalishsiz
chiziq bilan bog’laymiz.
Ushbu jadval ma’lumotlaridan foydalangan holda yuqoridagi diagrammani tuzib chiqdik.
1.1.2 Ma'lumotlar bazasida bo'lishi kerak bo'lgan jadvallarni aniqlash 7
   Ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasida ma'lumotlar sxemasida ko'rsatilganidek, bir-biri 
bilan bog'liq bo'lgan bir nechta jadvallar yaratilgan. Barcha jadvallar konstruktor 
yordamida tuziladi.
2-rasm.   Ma'lumotlar sxemasi.
1.1.3 Asosiy maydonlarni belgilash
Jadvallarni loyihalashda quyidagi kalit maydonlari yaratildi:
 sotuvchi kodi
 Kod
 Status kodi 8
1.2. Infologik model
 Insonlarga     tushinarli     bo’lgan     tabiiy     til,     matematik     formulalar,     jadvallar,     grafiklar     va  
boshqa   vositalar   yordamida   bajarilgan   bu   tavsif   ma’lumotlar   bazasini   loyihalash   ustida  
ish   yuritishda   ma’lumotlarning   infologik   modeli   deb   ataladi.  
Insonlar     uchun     yo‘naltirilgan     bunday     model     to‘laligicha     ma’lumotlarni     saqlash  
muhitining     fizik     parametrlariga     bog‘liq     emas.     Bu     muhit,     oxir-oqibatda,     EHM     xotirasi  
bo’lmasdan,   balki   inson   xotirasi   bo’lishi   mumkin.   Shuning   uchun,   infologik   model   birorta    
predmet     sohasini     akslantirishi     uchun,     real     olamdagi     o‘zgarishlar     qandaydir     ta’rifni   o‘z
gartirishni   talab   qilmaguncha   o‘zgarmasligi kerak.  
Infologik model diagrammasini qurish
 Bu shakl yordamida diagramma obyektlari belgilanadi.
 ob’ekt atributlari belgilanadi. Ular ob’ektlar bilan yo‘nalishsiz chiziqlar yordamida
birlashtiriladi.
 ob’ektlar orasidagi aloqalarni belgilanadi.
 A va B obyektlar orasida 1:1 bog‘lanish bo‘lsa yo‘nalishsiz chiziq bilan bog‘lanadi.
 (М:1) boglanishlarni korsatish uchun ishlatiladi.
 1 : M (birga kop) boglanishlarni ifodalaydi.
 A va B ob’ektlar o‘rtasida M: N bo‘lsa ularni ulovchi chiziq orqali bog‘lanadi. 9
3-rasm.   Ma'lumotlar sxemasi.
II. Datalogik model.
     Ma’lumotlarning datalogik modeli-bu ma’lumotlarning aniq bir MBBT tilida 
tasvirlanishi.Ular yordamida MBBT dasturlar va foydalanuvchilarga saqlanayotgan 
ma’lumotlardan foydalanish uchun imkoniyat yaratadi.Bu imkoniyat ma’lumotlarni fizik 
joylashishini hisobga olmasdan balki dasturlar va foydalanuvchilar nomlari bo’yicha 
amalga oshiriladi.MBBT kerakli ma’lumotlarni tashqi eslab qolish qurilmasidan 
ma’lumotlarning fizik modeli bo’yicha izlaydi.
     Demak,kerakli ma’lumotlardan foydalanishga ruxsat aniq bir MBBT yordamida 
bajariladi.Shuning uchun,ma’lumotlar modeli ushbu MBBT ma’lumotlarni tavsiflash tilida
tavsiflanishi kerak bo’ladi.Ma’lumotlarning infologik modeli bo’yicha yaratiladigan 
bunday tavsifga  ma’lumotlarning datalogik modeli  deyiladi.
 
2.1    Ma'lumotlar bazasi tuzilishi. Jadvallar
Ma'lumotlar bazasida quyidagi jadvallar bo'ladi:
1) eksponantlar;
2) saqlash joylari;
3) ko'rgazmalar;
4) rassomlar.
Birinchi "Rassomlar" jadvalni yaratish uchun konstruktorni ishga tushiramiz.
1-jadval.Rassomlar
Название поля Тип поля,   размер
Код   художника Счетчик,   первичный   ключ
ФИО Текстовый, 20
Дата рождения Дата/время,   краткий   формат
Жанр Текстовый, 20
Endi, biz "Ko'rgazmalar" jadvalini yaratamiz.
2-jadval.Ko’rgazmalar 10
Название поля Тип поля,   размер
Код   выставки Счетчик,   первичный   ключ
Тема   выставки Текстовый, 30
Дата   начала Дата/время,   краткий   формат
Дата   окончания Дата/время,   краткий   формат
Keyin eksponantlar jadvalini tuzamiz.
3-jadval.Eksponantlar
Название поля Тип поля,   размер
Код   типа Счетчик,   первичный   ключ
Тип Текстовый, 20
Keyin biz "Texnika" jadvalini tuzamiz.
4-jadval.Texnika
Название   поля Тип поля,   размер
Код   техники Счетчик,   первичный   ключ
Техника Текстовый, 20
Endi, "Ko'rgazmalar xususiyatlari" jadvalini yaratishimiz kerak. Bunday holda, joriy 
kalitlarning turini o'rnatishda ba’zi almashtirishlar bajarishimiz kerak.
5-jadval. Ko'rgazmalar xusu siyatlari
Название   поля Тип поля,   размер
Код   экспоната Счетчик,   первичный   ключ
Название   экспоната Текстовый, 30
Год   создания Текстовый, 4
Код   художника Внешний   ключ,   таблица   «Художники»
Код   типа Внешний   ключ,   таблица   «Тип   экспоната»
Код   техники Внешний ключ, таблица «Техника
произведения»
Va nihoyat, biz "Ko'rgazmali eksponatlar” jadval i  tuzamiz
6-jadval. Ko'rgazmali eksponatlar
Название поля Тип поля,   размер
Код   выставки Внешний   ключ,   таблица   «Выставки»
Код   картины Внешний   ключ,   таблица   «Экспонаты»
Зал Текстовый, 20
 
Shunday qilib, san’at ob'ekt ma'lumotlar bazasining barcha kerakli jadvallari yaratildi.
III. Vazifani axborot ta'minotini ishlab chiqish 11
  Axborot ta'minotini ishlab chiqish muammoni hal qilish uchun zarur bo'lgan 
ma'lumotlarni o'z ichiga olgan hujjatlarni tayyorlashni va ushbu ma'lumotlarni tahlil 
qilishni o'z ichiga oladi. Bunday tahlil ma'lumotlarni saqlash, qidirish va mashina ichidagi 
sohada qayta ishlash uchun aniq ta'riflashga qaratilgan ma'lumotlarni rasmiylashtirishga 
imkon beradi.
Ma'lumotlar bazasini tashkil qilish uchun biz relyatsion DBMS dan foydalanamiz. 
Shuning uchun relyatsion ma'lumotlar bazasining mantiqiy tuzilishi ishlab chiqilishi kerak,
uning asosida muammoni hal qilish amalga oshiriladi. Biz ma'lumotlar bazasini ishlab 
chiqishda jarayonli yondashuvdan foydalanamiz, faqat muammoning chiqish 
ma'lumotlarini olish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar tarkibini aniqlaymiz
Dasturiy ta'minotni axborot tahlili va axborot ob'ektlarini tanlash
Axborot-mantiqiy ma'lumotlar modelini keyinchalik rasmiylashtirish va qurish uchun 
axborot tarkibi va strukturasini aniqlash maqsadida dasturiy ta'minotning dastlabki 
ma'lumotlarini tahlil qilaylik. Kiritish hujjatlarining yuqoridagi shakllari, shuningdek, 
mavzu sohasi tavsifidan qo'shimcha ma'lumotlar hujjat tarkibidagi o'zaro bog'liq 
ma'lumotlarda atributlarning rolini aniqlash imkonini beradi. Ushbu tahlil asosida biz 
ma'lumotlarni normallashtirish bo'yicha tavsiyalar va talablarga muvofiq tafsilotlarning 
funktsional bog'liqligini o'rnatamiz.
Yo'lovchi haqidagi ma'lumot hujjatidagi ma'lumotlarni ko'rib chiqing.
Ushbu hujjatning sarlavha qismida butun hujjat uchun umumiy ma'lumotlar (ko’rgazma 
raqami va rassom kodi) mavjud. Ushbu tafsilotlar orasida ko’rgazma raqami alohida rol 
o'ynaydi. Eksponant raqami noyob bo'lgani uchun, ya'ni uning qiymatini takrorlab 
bo'lmaydi, u ushbu raqam bilan hujjatdagi eksponant haqidagi barcha ma'lumotlar sifatida 
ishlaydi.
Eksponantlar haqidagi ma'lumotlarga ega bo'lgan hujjatning jadvalli qismida tegishli 
ustunlarda ko'p qiymatlarga ega bo'lgan tafsilotlar mavjud, chunki bu barcha muzey  12
mijozlari uchun umumiy jadval. Ushbu tafsilotlar orasida turli hujjatning har bir satrining 
identifikatori bo'lgan eksponant raqami maydoni alohida rol o'ynaydi. Shunday qilib, 
ko’rgazma to'g'risidagi ma'lumotlar umumiy hujjat identifikatori - eksponant raqami bilan 
aniqlanadi (yagona aniqlanadi), shuningdek, ko’rgazmalarni muzeylar  bo'yicha 
taqsimlash boshqa maydon – ko’rgazma raqami bilan aniqlanadi.
Tahlil asosida biz ushbu hujjat tafsilotlarining funktsional bog'liqligini o'rnatamiz
  
3.1    So'rovlar
    So’rovlar ko’rish,tahlil qilish va belgilanganlarni o’zgartirish orqali berilgan mezonlarni 
qondirishga mo’ljallangan.Accesda so’rov parametrlari so’rov konstruktori oynasida 
beriladigan QBE-so’rovlar(Query By Example-namuna bo’yicha so’rov) va so’rovlar 
tashkil qilishda SQL tilining buyruqlari va funksiyalari qo’llaniladigan SQL so’rovlarga 
bo’linadi. 13
     Ushbu buyruqlar yordamida biz yangi so’rovlar yaratishimiz yoki yaratilgan so’rovni 
yangilashimiz mumkin.
Loyihani amalga oshirish uchun QBE so'rovlaridan foydalanamiz:
 4-rasm. Ko'rgazmalar uchun so'rov 14
5-rasm. Ko'rgazma so'rovining natijalari
6-rasm.   Eksponantlar uchun so'rov 15
7-rasm. Eksponantlar uchun so'rov natijalari
8-rasm Eksponantlarning tematik bo'limiga so'rov 16
9-rasm. Ko'rgazmalarning tematik bo'limiga so'rov natijasi
10-rasm. Tematik bo'limni muallif va asar bilan bog'lash so'rovi 17
11-rasm. So'rov natijasi.
12-rasm. Eksponatlarni saqlash joylarida mavjudligi haqidagi so'rov 18
3.2    Hisobotlar
Hisobot davomida san'at asarlari, ularni saqlash joylari va hokazolar haqidagi 
ma'lumotlarni chop etish mumkin.
13-rasm.   Eksponantlar hisoboti. 19
14-rasm. Hisobot - mavzu va ko'rgazma o'rtasidagi munosabat
IV.  Asosiy ma’lumotlar bazasi interfeysi
   Ushbu kurs loyihasi Access DBMS da relyatsion ma'lumotlar bazasi sifatida yaratilgan. 
Dastur interfeysi intuitiv va ulardan foydalanish oson.
    Ilova navigatsiyasi formalar yordamida amalga oshiriladi. Har bir tugma va kiritish 
maydonida maslahatlar mavjud, bajarilgan amallar holat satrida ko'rsatiladi. Boshqa 
operatsiyani bajarishda uni bekor qilish mumkin. Mumkin bo'lgan xatolarning paydo 
bo'lishi operatsiyani to'xtatib, aniq xatoni tavsiflovchi xabarni ko'rsatish orqali o'ylab 
topiladi.
    Ma'lumotlarni kiritish imkon qadar kirish maydonlarilari, ro'yxatdan tanlash va 
ma'lumotlarni avtomatik aniqlash orqali osonlashtiriladi. Bu ma'lumotlarni kiritish va 
tahrirlash vaqtini sezilarli darajada qisqartiradi. 20
    Bundan tashqari, tugmalar yordamida siz yozuvlar bo'ylab harakat qilishingiz, 
yozuvlarni qidirishingiz, san'at asarlari haqidagi ma'lumotlarni chop etishingiz mumkin.
Xulosa
   Ushbu kurs ishi loyihasi Access DBMSda amalga oshiriladi. Loyiha san'at muzeyi 
(ko'rgazma) eksponatlari - san'at asarlari haqida ma'lumot olish jarayonini 
avtomatlashtirishga mo'ljallangan.
   Dastur interfeysi intuitiv va ulardan foydalanish oson.
   ER-diagramma usuli bilan normallashtirilgan.
   Ilova navigatsiyasi formalar yordamida amalga oshiriladi.
Har bir tugma va kiritish maydonida maslahatlar mavjud, bajarilgan amallar holat satrida 
ko'rsatiladi. Boshqa operatsiyani bajarishda uni bekor qilish mumkin. Mumkin bo'lgan 
xatolar operatsiyani to'xtatish va ma'lum bir xatoni tavsiflovchi xabarni ko'rsatish orqali 
o'ylab topiladi.   Ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasi unga yuklangan barcha funktsiyalarni 
bajaradi. Ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasi strukturasi ma'lumotlar yaxlitligini 
ta'minlaydi. Ish talabida ko'rsatilgan so'rovlar va hisobotlar barqaror ishlaydi va e'lon 
qilingan barcha funktsiyalarni ta'minlaydi
   Ma'lumotlarni kiritish imkon qadar kirish maydonlari, ro'yxatdan tanlash va 
ma'lumotlarni avtomatik aniqlash orqali osonlashtiriladi. Bu ma'lumotlarni kiritish va 
tahrirlash vaqtini sezilarli darajada qisqartiradi.
   Dasturdan amaliy san at muzeylari va ko rgazmalar faoliyatida foydalanish mumkin.ʼ ʻ
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati
1. Sh . Nazirov , A . Ne ’ matov , R . Qobilov . Ma ’
2. Бекаревич Ю.  Microsoft   Access  2003. БХВ-Петербург, 2004
3. Владимиров К.К. Основы создания реляционных СУБД.  БХВ-Петербург, 2004
4. Дорогин П.З. Разработка и проектирование баз данных.  БХВ-Петербург, 2001
5. Захарченко   П.Ф.   Поектирование   и   программирование   запросов   в   Microsoft
Access  2003.  ЮСпро, 2000
6. www.sei.cmu.edu      Software Engineering .
7. http: //www. intuit.  r u. 21

1 Mavzu:”San’at asari” uchun dastur loyihasini ishlab chiqish. MUNDARIJA KIRISH …………………………………………………………………… I Ma’lumotlar bazasini yaratish ……..………………………………….. 1.1 Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari…………………….. 1.1.1 Ma'lumotlar bazasini yaratish maqsadini aniqlash………………. 1.1.2 Ma'lumotlar bazasida bo'lishi kerak bo'lgan jadvallarni aniqlash.. 1.1.3 Asosiy maydonlarni belgilash………………………………........ 1.2 Infologik model………………………………………………….. II Datalogik model ………...……………………………………………... 2.1 Ma'lumotlar bazasi tuzilishi. Jadvallar…..…………………… III Vazifani axborot ta'minotini ishlab chiqish 3.1 So'rovlar………………………..……………………………….. 3.2 Hisobotlar ………………………………………………………… IV Asosiy ma’lumotlar bazasi interfeysi. ……………………………... Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ………………………….………………….

2 Kirish Informatsion tizimlarni yaratish bo’yicha jadal harakatlar va ma’lumotlar hajmining tez sur’atlar bilan oshib borishi 60-yillar boshida maxsus “Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi” deb ataluvchi dasturiy kompleksning yaratilishiga olib keldi. Ma’lumotlar bazasi-biror sohaga oid o’zaro bog’langan ma’lumotlar yig’indisining disk tashuvchidagi tashkiliy jamlanmasidir.Ma’lumotlar bazasi-bu kumpyuter xotirasiga yozilgan ma’lum bir strukturali,o’zaro bog’langan va tartiblangan ma’lumotlar majmui bo’lib,u biror bir obyektning xususiyatini,holatini va obyektlar o’rtasidagi munosabatni ma’lum ma’noda tavsiflaydi. Ushbu kurs ishidan ko’zlangan asosiy maqsad “San’at asari” uchun MB yaratish va uni turli interfeys muhitlariga tadbiq qilishdan iborat. Badiiy asarlar turli janrlari, ijro texnikasi ,ijod yo‘nalishlari jihatidan serqirradir. San'at buyumlarini kataloglash har qanday san’at muzeyi ilmiy faoliyatining ustuvor yo’nalishi hisoblanadi.Yaratilgan san’at asarlari,jahon madaniyatining noyob durdonalari hisoblanadi va uni ommaga targ’ib qila olish,uni saqlash va asrab-avaylash ham asosiy masalalardan biri hisoblanadi. "Tasviriy san'at" axborot tizimi Microsoft Access tomonidan boshqariladigan relyatsion ma'lumotlar bazasi bo'ladi . Ma lumotlarʼ bazasida tasviriy san at asarlari haqida ʼ ma’lumotlar mavjud: nomi, muallifi, yaratilgan yili va mamlakati, tasviriy san at ʼ turi (haykaltaroshlik, rangtasvi r, grafika), ijro texnikasi (gil, bronza, gips, cho yan, ʻ mozaika, vitraj, moyli, freska, akvarel , guash, pastel, etching, litografiya, siyoh, qalam va hokazo. d.), janr (tarixiy, jang, uy, port ret, landshaft, natyurmort , hayvoniy va hokazo. d.) , janr xilma-xilligi, yo'nalishi ( san'at davrida ) yoki san'at maktabi, saqlanadigan joy (muzey, yoki egasi, shahar, mamlakat) va boshqalarTizim tasviriy san'atning turli masalalari bo'yicha ma'lumotlarni qidirish va etkazib berishni ta'minlaydi . Ushbu loyiha mavjud bo’lgan muzeylar ro’yxati,ularning manzili,unda saqlanayotgan eksponatlar haqida ma’lumot olish imkoniyatiga ega.Va shuning bilan birgalikda,biz qidirayotgan eksponant yoki ko’rgazma ayni paytda qayerda saqlanmoqda,u nechanchi yilda yaratilgan,uni yaratgan rassom kim va hokazo haqidagi keng hajmli ma’lumotlar ham loyihamizning asosiy maqsadi hisoblanadi.

3 I. Ma’lumotlar bazasini yaratish I.1 Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari . Axborot tizimi Microsoft Access DBMS tomonidan boshqariladigan relyatsion ma'lumotlar bazasi bo'ladi. Uslubiy ko’rsatmalar: Malumotlar bazasini relyatsion modelini qurishda bog’lanish munosabatlari muhim ahamiyatga ega. Aslida ma’lumotlar bazasi munosabatlarga qarab obyektlari bog’laydi. Quydagi munosabatlar mavjud: 1. Birga – bir (1:1)munosabat. A va B ob’ektlar to‘plami orasida 1:1 munosabat o‘rnatilgan deyiladi, agarda A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektning bitta nusxasi mos kelsa, va aksincha, B ob’ektning har bir nusxasiga A ob’ektning bitta nusxasi mos kelsa. 2. Birga – ko‘p (1:n) munosabat. A va B ob’ektlar to‘plamida A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektning bir nechta nusxasi mos kelsa, shu bilan birga B ob’ektning har bir nusxasiga A ob’ektning bittadan ko‘p bo‘lmagan nusxasi mos kelsa shunday munosabat hosil bo‘ladi. 3. Ko‘pga – bir (n:1) munosabat A va B ob’ektlar to‘plami orasida o‘rnatilsa, unda A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektning ko‘pi bilan bitta nusxasi mos keladi. B ob’ektning nushalari orasida shundaylari mavjudki, ularga A ob’ektning bir nechta nusxasi mos keladi. 4. Ko‘pga – ko‘p (m: n) munosabat. A va B ob’ektlar orasida shunday munosabat o‘rnatilgan deyiladi, agarda A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektni bir nechta nusxasi mos kelsa va aksincha. Yuqoridagilarga tayangan holda obyektlarni yaratib olamiz I.1.1 Ma'lumotlar bazasini yaratish maqsadini aniqlash. Axborotga bo'lgan ehtiyojni qondirish uchun fondlarda saqlanadigan san'at asarlari haqidagi ma'lumotlarni saqlaydigan ma'lumotlar bazasini ishlab chiqish kerak. Ma'lumotlar bazasini ishlab chiqish uchun dastlabki ma'lumotlar muzeylar (ko'rgazmalar) to'g'risidagi ma'lumotlar va san'at asarlari to'g'risidagi ma'lumotlar bo'lib, unda rasm (haykal) nomi, uning yaratilgan sanasi, narxi, rasmning qisqacha tavsifi (asl

4 nusxasi) kiradi. / nusxa, moyli / akvarel / pastel), rassomning ismi , uning tug'ilgan joyi va hayot faoliyati. Shunday qilib, quyidagi 4 ta ob'ektni ajratib ko'rsatish mumkin: 1) Muzeylar (ko'rgazma); 2) ko'rgazmalar; 3) rassomlar; 4) Saqlash joylari va usullari "Muzeylar (ko'rgazmalar)" sub'ektining atributlari: 1) Muzey (ko'rgazma); 2) mamlakat; 3) shahar; 4) Manzil; 5) Telefon; Asosiy atribut - "Muzey (ko'rgazma)". Ko'rgazma ob'ektining atributlari: 1) Ko'rgazma kodi; 2) Rassom kodi; 3) Muzey (ko'rgazma); 4) ko'rgazma; 5) yaratilgan sana; 6) Narx; 7) Xususiyat; 8) rassom; 9) Saqlash joyi Asosiy atributlar "Rasm kodi", "Rassom kodi".Rassom ob'ektining atributlari: 1) Rassom kodi; 2) rassom; 3) Tug'ilgan joyi; 4) tug'ilgan sana; 5) vafot etgan sana; Asosiy atribut - "Rassom kodi". Aloqalar sub'ektlar o'rtasidagi munosabatlarni belgilaydi. Rasmlar muzeylarda (ko'rgazmalarda) "saqlanadi", rassomlar eksponatlarni "yaratadilar", har bir eksponat

5 faqat bitta saqlash joyida saqlanadi, mohiyatiga ko'ra (Storage). Shunday qilib, bizda "Muzeylar (ko'rgazmalar)) ikkilik munosabati mavjud. "-" Ko'rgazmalar "-" birdan ko'p "(1: M) va" Rassomlar "va" Ko'rgazmalar "- Birdan ko'pga (1: M). Ma'lumotlar bazasi modelining ER diagrammasi 1-rasmda ko'rsatilgan. Muzey (ko’rgazma Ko’rgazm a nomi saqlanad iShahar MamlakatTelefon Eksponantlar Manzil Muzey Rassom XususiyatlariKo’rgazm aRassom kodi Rassom F.I.SH Yashash joyivafot etgan sanaTug’ilgan sanasikod Narxi