Mavzu: AUTO PLAY dasturiy vositasi va ELEKTRON DARSLIK YARATISH . Reja: I. Auto play dasturida elektron darslik yaratishni o’rganish II. Autoplay dasturiy vositasi III. Auto play dasturida elektron darslik yaratish va ish faoliyatda qo`llash. IV. Kirish V. Asosiy qisim VI. Xulosa VII. Foy dalanilgan adabiy ot lar. 1

Krish Zamon talablariga javob beradigan kuchli, mukammal multimedia hujjatla- rini yaratish uchun Windowsning yuqorida qayd etib o‘tilgan standart multimedia- dasturlari imkoniyat jihatdan yetarli emas. Shu sababli keyingi yillarda multimedia hujjatlarini yaratishga va ulardan foydalanishga oid juda ham ko‘plab dasturiy ta’minotlar ishlab chiqilgan. Ulardan biri AutoPlay dasturidir. Keyingi yillarda multimedia hujjatlarini yaratishga oid juda ko’plab dasturiy ta’minotlar ishlab chiqilgan. Ulardan biri AutoPlay   Media Studio dasturidir. Istalgan fayl yoki fayllar to’plamini bitta muhitga birlashtirish, qolaversa, CD yoki DVD disklar uchun AutoRun -menyusi hosil qilishda AutoPlay   Media   Studio eng kuchli vizual paket hisoblanadi. Multimedia texnologiyalariga asoslangan amaliy dasturlarni yaratish uchun AutoPlay Media Studio dasturidan foydalanish foydalanuvchilar uchun juda oson va qulay interfeysni taqdim etadi. AutoPlay Media Studio bilan ishlashda deyarli dasturlash ishlari talab qilinmaydi. Foydalanuvchi faqat turli,dizaynli,dasturiy muhitni tanlash uchun bir nechta tayyor shakllardagi loyiha shablonlaridan foydalanishi mumkin. Bunda amaliy dastur muhitini dizaynga boy holatga tashkil etish uchun AutoPlay Media Studio dasturiy vositasi tarkibida tayyor ob’ektlar mavjud bo’lib, ular tarkibiga buyruq tugmasi, tovush kuchaytirgichi , fayllarni printerdan bosmaga chiqarishni ta’minlovchi, Web-saytlarni ochuvchi va ularga murojaatni amalga oshirib beruvchi qator funkstional ob’ektlarni kirit ish mumkin. Amaliy dastur uchun grafik qobiqlarni yaratish, uni avtmatik is hga tushirish uchun AutoPlay Media Studio barcha kerakli fayllarni o’zi yaratadi. Foydalanuvchilar zimmasiga esa faqat qattiq disk va kompakt diklarni yozish uchun tayyor loyihalarni shakllantirish vazifasi qoladi. ASOSIY QISIM Istalgan fayl yoki fayllar to‘plamini bitta muhitga birlashtirish, qolaversa, CD yoki DVD disklar uchun Autorun-menyusini hosil qilishda Autoplay Media Studio eng kuchli vizual paket hisoblanadi Multimedia texnologiyalariga  asoslangan  amaliy  dasturlarni  yaratish  uchun Autoplay  Media  Studio  dasturidan  foydalanish  foydalanuvchilar  uchun  juda  oson va  qulay  interfeysni  taqdim  etadi.Autoplay  Media  Studio  bilan  ishlashda  deyarli 2

dasturlash ishlari  talab  qilin-  maydi.  Foydalanuvchi  faqat  turli  dizaynli  dasturiy muhitni  tanlash  uchun  bir  nechta  tayyor  shakllardagi  loyiha  shablonlaridan foydalanishi  mumkin.Bunda  amaliy  dastur  muhitini  dizaynga  boy  holatga  tashkil etish  uchun  Autoplay  dasturiy  vositasi  tarkibida  tayyor  obyektlar  mavjud  bo‘lib, ular  tarkibiga  buyruq  tugmasi,   tovush kuchaytirgichi ,  fayllarni  printerdan bosmaga  chiqarishni  ta’minlovchi  vosita,  Web-saytllarni  ochuvchi  va  ularga murojaatni  amalga  oshirib  beruvchi  qator  funksional  obyektlarni  kiritish mumkin.Amaliy  dasturlarga  oid  grafik  qobiqlarni  yaratish  va  uni  avtomatik  ishga tushirish  uchun  Autoplay  Media  Studio  barcha  kerakli  fayllarni  o‘zi yaratadi.Foydalanuvchilar  zimmasiga  esa  faqat  qattiq  disk  va  kompakt  diklarni yozish  uchun  tayyor  loyihalarni  shakllantirish  vazifasi  qoladi.2008-yilning  12- martida  Indigo  Rose  Corporation  kompaniyasi  Autoplay  Media  Studio  7.1.1007.0 versiyasini  iste’molga  chiqardi  Dastur  foydalanuvchilarga  obyektlarni  o‘zaro bog‘lashni  amalga  oshirishga  yordam  beradigan  yuzlab  vositalarni  taqdim  eta oladi.Autoplay  Media  Studio  dasturi  muhitida  Visual  Basic,  Visual  C++,  Java, Macromedia  Flash  kabi  qator  tizimlarda  yaratilgan  hujjatlarni  ham  bemalol  qayta ishlash  mumkin.Dastur  yordamida  animatsiyalanuvchi  menyuni,  kataloglar daraxtini,  ma’lu-  motlar  bazasini  va  shunga  o‘xshash  obyektlarni  nafaqat  tez yaratish,  balki  ularni  boshqarish  ham  mumkin.Avtomatik  ishga  tushuvchi oynalarni  o‘zining  kutubxonasidagi  “niqob”lar-  dan  foydalangan  holda  ixtiyoriy shaklda   (formada)   yaratish   mumkin.   Bunday “niqob”   sifatida .jpg ,   .bmp va   .png kabi  formatdagi  fayllardan  foydalanilsa  ham bo‘ladi.Qolaversa,  ma’lumotlarni  CD  uchun  tayyorlagan  holda  uni  dasturning  o‘zi- dan  turib,  CD  yoki  DVDga  yoza  olishi  Autoplay  Media  Studio  dasturi  naqadar keng   imkoniyatlarga   ega   ekanligini   ko‘rsatadi.Tayyor   loyiha bunda .exe kengaytmali  fayl  sifatida  o‘zi  ochiluvchi  arxiv  ko‘rinishda  yoki  qattiq diskdagi  alohida  papkada  shakllantirilishi  mumkin.Bundan  tashqari,  dasturga matnni  orfografik  tekshirish  imkoniyati  ham  kiri-  tilgan.  Dasturning  bu  xossasi uning  “Label”,  “Paragraph”  va  “Button”  kabi  obyekt-  lari  bilan  birga  ishlaydi. Agar  dastur  kompyuterga  to‘liq  versiya  bilan  o‘rnatilgan  bo‘lsa,  matnni  orfografik tekshirish  uchun  uning  kutubxonasida  juda  katta  hajmdagi  lug‘atlar  bo‘lishi mumkin.Shunday  qilib,  AutoPlay  Media  Studio  7.0  ning  yangi  versiyasi  quyidagi im-  koniyatlarga  ega  holda  iste’molga  chiqarilgan   1. Avtomatik ishga tushuvchi xususiy menyu, interfaol taqdimotlar , multi- media-ilovalar, sanoqli daqiqalarda dasturiy ta’minotlarni yaratish; 2. Loyihaga turli-tuman fotografiya, musiqa, video, animatsiya, matn va boshqalarni biriktira olish xususiyati ; 3. Web-ilovalarni yaratishga mo‘ljallangan mukammallashgan instrumentlar;XML, SQL va shifrlash mexanizmalari bilan ishlay olishi;RTF-formatli hujjatlar bilan ishlay olishi;Slide-show bilan ishlash imkoniyati;Matn rangini o‘zgartirish uchun “RadioButton” obyektining mavjudligi ;Bosmaga chiqarishning kengaytirilgan funksiyasi;Obyektlarni formatlash imkoniyati;Kalit 3

so‘zlar yordamida qidiruv tizimining mavjudligi;CD, DVD kabi kompakt disklarga yozish imkoniyati va hk.AutoPlay Media Studio ishga tushirilgach, avvalo loyiha bilan bog‘liq bir nechta buyruqlarni o‘z ichiga oluvchi muloqot oynasi yuzaga keladi Agar AutoPlay  Media  Studioning  ruscha  varianti  o‘rnatilgan  bo‘lsa,  u holda  taklif rus  tilida,  inglizcha  varianti  o‘rnatilgan  bo‘lsa,  u  holda  taklif  qavs  ichida berilganigidek  ingliz  tilida  bo‘ladi.Yuqorida  ta’kidlanganidek,  AutoPlay  Media Studio  har  bir  buyruq  tugmasi  funksiyasi  va  unga  mos  scriptlar  uchun  tayyor kodlar  to‘plamini  ham  taqdim  etadi.Bu  tayyor  kodlardan  qulayroq  va  to‘liqroq foydalanish  uchun  dasturning  inglizcha  variantini  kompyuterga  o‘rnatgan ma’qul.Shunday  qilib,  yuqoridagi  taklifga  binoan  biz  “ Создать   новый   проект ” ban-  dini  tanlasak,  u holda  bir  nechta  yangi  loyiha  shablonlarini  taklif  etishdan iborat  quyidagi  muloqot  oynasi  yuzaga  keladi  Biz  yaratayotgan  ilovamiz  tabiatiga qarab,  muloqot  oynasida  mavjud  loyiha-  lardan  birini  tanlashimiz  yoki  o‘zimiz istagan  yangi  loyihani  tashkil  qilishimiz  mumkin.  Tubandagi  rasmda  “Audio”  deb nomlangan  loyiha  tanlangan  Mavjud  loyihani  tanlashning  ijobiy   tomonlaridan biri shundaki ,  unda  Web-  sahifa  uchun  ba’zi  ssenariy  (script)lar  tayyor  yozilgan holatda  bo‘ladi.  Ba’zi  obyektlar  uchun  bajariladigan  funksiyalar  esa  tayyor  holatda berilgan  bo‘ladi.  Bunday  imkoniyat  qisqa  vaqtda  murakkab  tuzilmali  katta  loyihani yaratishda   amaliy   yordam   beradi.   “Project  Explorer”  muloqot  oynasida  joriy  loyihani  tashkil  etuvchi  element-  lar haqida  axborot  olish,  ular  bilan  ishlash  imkoniyatiga  ega  bo‘lamiz.  “Properties” muloqot  oynasida  sahifaning  o‘zi  va  sahifadagi  har  bir  obyektga  xos  atributlar ro‘yxati  aks  etgan  bo‘lib,  bu  muloqot  oynasi  tanlangan  obyektga  qarab  o‘zgarib turadi.  Chunki,  turli  obyektlarning  atributlari  turlicha  bo‘lishi  mumkin.Holat satrida  joriy  obyektga  xos  ma’lumotnomani  chaqirish,  loyiha  o‘lcha-  mi, sichqoncha  kursori  va  obyektning  sahifadagi  o‘rni  haqida  ma’lumot  olish  mumkin Auto  play  dastur   oynasini   ochib  olamiz.  Buning   uchun    maxsus    dastur   yorlig`idan   foydalanamiz. 4

Ushbu oynadan  keyin  quyidagi  oyna  chiqadi  va  ishimizni  davom  ettiramiz. Ochilgan  muloqot  oynasidan   yangi   ishni   ochish   buyrug`ini   bosamiz. 5