logo

CorelDraw dasturi haqida

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2588.5830078125 KB
Mavzu: CorelDraw dasturi haqida.
    Reja:
1) CrelDrawda hujjatlarni yaratish va ochish.
2) Vektorli va rastirli grafika.
3) Qatlamlar bilan ishlash. 
4) Rang va vector efeklari. 1.   Kuchli   shakllar   bilan   bir   qatorda   CorelDRAW
reklama,   kitob   dizayni,   mato   rasmlari   va   boshqalarda   keng
qo'llaniladigan ajoyib vektorli rasmlarni yaratishi mumkin. 
Dastur   aniq   konstruktsiyalar   uchun   juda   qulay
imkoniyatlarga ega, bu esa uni aniq o'lchovlar yoki nisbatlarda
aniq  diagramma  va   shakllarni  chizish   uchun   ishlatishga  imkon
beradi.   Masalan,   mebel   ishlab   chiqarish   uchun   kontrplak
blankalarini chizish uchun.
                 Corel DRAW veb-dizayn uchun ham keng qo'llaniladi:
sayt   maketlarini   yaratishdan   tugmachalar   va   navigatsiya.   Va
ekstruziya,   shaffoflik,   qobiq   va   soya   kabi   maxsus   effektlardan
foydalanish   sizga   realistik   3D   moslamalarni   yaratishga   imkon
beradi.
 CorelDRAW dasturi (ba'zilari uni shunchaki Corel, Coral
yoki   hatto   Coral   deb   atashadi),   bir   tomondan   soddaligi   bilan,
ikkinchidan, keng doiradagi vazifalari bilan ajralib turadi.
Corel   chizish   -   mashhur   va   dunyoga   mashhur   dastur,
uning   asosiy   maqsadi   -   vektor   grafikasi   formatida
rasmiylashtirilgan   hujjatlarni   yaratish   va   qayta   ishlash.
              Vektorli   grafika   ob'ektlarini   ishlab   chiqish   uchun
mo'ljallangan   dastur   dasturlari   kompleksining   to'liq   nomi,
ulardan   biri   Corel   Draw   CorelDRAW   Graphics   Suite-ga
o'xshaydi. 
Bu   vektor   grafikasi   ob'ektlarini   yaratish   va   qayta   ishlash
uchun zarur bo'lgan barcha dasturlarni o'z ichiga olgan mustaqil
mahsulot.
  "Corel   Drow"   dan   tashqari,   unga   vektorli   grafik
formatdagi ob'ektlarni yaratishni juda osonlashtiradigan foydali
yordamchi   dasturlar   kiradi,   masalan:   Corel-TRACE   -   Corel
Draw muharririda ularni keyinchalik qayta ishlash uchun rastrli
ob'ektlarni   tezkor   ravishda   vektorli   ob'ektlarga   aylantirishga
imkon   beruvchi   dastur;   Corel   PHOTO-PAINT   -   raster
tasvirlarni tahrirlash uchun dastur; Corel CAPTURE - ekranda
tanlangan   ma'lum   bir   qismni   olish   uchun   vosita;   Corel
R.A.V.E. - animatsion ob'ektlarni shakllantirish dasturi.   Corel   shriftlar   menejeri.   Shriftlarni   boshqarish   bo'yicha
yangi   vosita   -   shriftlar   va   shriftlar   to'plamlarini   o'rnatmasdan
ularni toping, tartibga soling va foydalaning.
CorelDraw   dasturi   ishga   tushirilgandan   keyinekranda
COREL   DRAWga   XUSH   KILIBSIZ   (welcome   to   Corel
DRAW)   suzi   nomayon   bo’ladi   vadasturni   ishga   tushirishning
bir nechta variantlarinitanlashni suraydi:
  Yangi   hujjat   (New   Graphic),   oxirgiishlangan   hujjatni
ochish   (Open   Last   Edited),   Hujjatniochish   (Open   Graphic),
tayyor   shablonlarni   ochish(Template),   dastur   urgatuvchini
ishga   tushirish(CorelTUROR),   Nima   yangilik?   (What   is
New?)Yangi   hujjatni   yaratish   uchun   menuning   Fayl(File)   va
Yangi   hujjat   buyrugi   (New)   yokiinstrumentlar   panelidagi
maxsus tugma bosiladi. Hujjatni ochish uchun, menuning  Fayl
(File)   va   Оchish   (Open)   buyruglari   yoki   instrumentlar
panelidagi maxsustugmalar yordamida amalga oshiriladi.
CorelDRAW   dasturida   bir   vaqtning   uzida   bir   nechta
hujjatlar   bilan   ishlashimkoniyatlari   bor,   shu   bilan   birga   kerak
bo’lmagan   hujjatlarni   yopib   qo’ysa   hambo’ladi.   Bu   esa
menuning   Fayl   Yopish(Close)   buyrugi   erdamida   amalga
oshiriladi.
Dastur   ishga   tushirilgandan   keyin   ekranda   dastur   oynasi
nomayen   bo’ladi,   bu   oyna   foydalanuvchi   interfeysi   (user
interface) yoki ishchi joyi (workspace) deb ataladi. 
Interfeys foydalanuvchi va komputer orasidagi mulahotni
o’rnatadi, ishlash uchun  kerak   bo’lgan   barcha   sharoyotni   yaratadi.
Ekranning yuqorigi qismida bosh menu buyruqlari (menu
bar) joylashgan bulib 
u quyidagilardan tashkil topadi: 
• Fail (File)  
• Muharirlash (Edit) 
• Ko’rish (View) 
• Kоmpanovkalash (Layout) 
• Boshqarish (Arrange) 
•Effektlar (Effects).
• Rastrli tasvirlar(Bitmaps) 
• Matn (Text) 
• Servis (Tools) 
• Oyna (Window) 
• Yordam (Help).  Har   bir   guruh   bir–biriga   yaqin   amallarni   bajaruvchi   buyruqlar
yigindisi,   masalan,   Menu   Matn   (Text)   matnlar   ustida   amallar
bajaradigan   buyruqlar,   Menu   Effektlar   (Effects)   –   vektorli   va
rastrli grafikalar uchun har xil effektlar qilish va muharrirlashda
foydalaniladigan buyruqlardan tashkil topgan. 
Shu   bilan   birga   qo’shimcha   menu   (Context-sensitive
menu)da   kiritilgan   bu   menu   vazifasi   joriy   bo’lgan
instrumentning   obyektlari   haqida   malumot   beradi.Menu   satri
tagida asboblar satri (Toolbars) joylashgan. 
  Asboblar   satrini   ekranning   hohlagan   joyida   va   har   xil
ko’rinishda   joylashtirish   mumkin.   Ekranga   kerakli   oynalarni
joriy qilish uchun menuning Oyna (Window) yordamida amalga
oshiriladi   va   ular   ustida   quyidagi   amallar   bajariladi:   Asboblar
(Toolbars)   satriga     sichqonchani   o’ng   tononi   bilan   chertib
muloqat   oynasini   paydo   etamiz   va   Parametrlar   (Options),
Rostlash dan kerakli bo’lgan asboblar tanlanadi.
      Свойства (Property Bar) asboblar satridagi maydonlar
va tugmalar yigindisi foydalanilayatgan asboblar yoki tanlangan obyektga bogliq bo’ladi, masalan, asboblar satridagi matn bloki
tanlanganda matnning  parametrlari ko’rsatiladi.
Cвойства   (Property   Bar)   satridagi   asboblardan   birontasi
tanlanmagan holda hujjatning umumiy parametrlari ko’rsatiladi,
masalan,   sahifa   formati,   unuig   orientatsiyasi   va   h.   ko’rsatadi.
Ekrandagi   ishchi   oynaning   pastgi   qismida   holat   satri   (Status
Bar)   joylashgan,   bu   qatarda   obyektlar   haqida   malumotlar
berilad,   yoki   quyidagi   parametrlar:   обводки   и   заливки,
параметров   shrift   turi,   tanlangan   obyekt   haqida   malumot   va
joriy   asboblar   haqida   malumotlar.   Holat   satrining   ko’rinishi   va
tuzilishini o’zgartirish ham mumkin.
2.  Rastr  grafikasida  obyektlar  bit  kartasidagi  to’rda  ranga
ega bo’lgan nuqtalar (piksellar) erdamida tasvirlanadi. 
Rastrli   tasvirlar   bilan   ishlash   uchun   rastr   muharriridan
foydalanamiz.   Rastr   tasvirlarni   tasvirni   rastr   ko’rinichiga
o’tkazish (Convert to Bitmap) yoli bilan olamiz. 
Rast   tasvirlarni   muharrirlaganda   piksellar   ranglarini   da
o’zgartirish   imkoniyati   tugiladi,   fahat   ranglarni
o’zgartirganimizda   obyektning   formasi   uzgarishiga   uz   tasirini
tegizadi. 
Vektor   grafikasi   matematik   obyektlar   ustida   tashqi
qurilmalarga   (monitor,printer)   bogliqsiz   holda   amallar
bajaradi.Vektor   grafikasida   birinch   navbatda     obyektning
formasi   uzgaradi   rangi   esa   ekkinchi   darajali   bo’ladi.   Sababi
vektor grafikasida rang bilan forma bir-biriga bogliq emas bulib,
forma   birinchi   darajali,   rang   bo’lsa   ekkinchi   bulib,   foxat
toliqtiruvch xizmatini bajaradi.
3.   Qatlam   deganimizda   obyektlar   joylashtiriladigan
прозрачную   tekislik.   Bu   tekislikni   barcha   obyektlari   bilan
jilzitishga,   o’chirishga,ekranda   ko’rsatishga   va   bosmadan
chiqarishga bo’ladi. CorelDraw dasturida hujjatlarni yoratganda
tortta qatlom bo’ladi: 
birinchi qatlom– tasvirlanadigan (Layer 1), 
ekkinchisi –  (Master Grid) tori uchun,  uchincuisi - (Master Guides) yonalish ushun va tortinchi –
«ish stoli » (Master 
Desktops) uchun. 
Yangi   qatlamklarni   qo’shish   obyektlar   bilan   ishlashda
qiyinchilik tugdirmaydi. 
Har bir sahifadagi qatlamlar soni bir xil parametrlarda va
bir xil nomida bo’ladi. 
Agarda   qandaydir   qatlam   bitta   sahifada   ko’rinmas   holiga
kelib   qolsa   boshqa   sahifalardagi   qatlomlar   ham   ko’rinmas
bo’ladi.   Shu   bilan   birga   barcha   sahifada   qatlomlarning
joylashish tartibi ham birdan uzgaradi.
Qatlamlar   ustidagi   hamma   operatsyalar   (yoratish,
o’chirish,   to’grilash   va   h.)   Диспетчер   объектов   (Object
Manager)   paneli   yordamida   bajariladi.Bu   ekranga   menuning Окно\Панели   типа   Docker   (Windows\Dockers)   va   Диспетчер
объектов (Object Manager)buyruqlari bilan chaqiriladi.  
Panel   sarlovhasi   tagida   turtta   tugma   joylashgan   (chapdan
ung tomonga): 
1.  Новый слой (New layer) tugmasi yangi qatlamni Слой
(Layer) nomi va mos raham nomeri bilan qo’shadi. 
2.   Показать   свойства   объектов   (Show   Objects
Properties) tugmasi obyektning xossalarini ko’rsatadi. 
3. Для редактирования   tugmasi barcha qatlamlar uchun
tuzatish   kiritish   imkoniyati   tugiladi   agarda   u   uchirilgan   bo’lsa
faqat joriy qatlamda ishlashga bo’ladi. 
4. Вид диспетчера слоёв (Layer Manager View) tugmasi
qatlomlar dispetcherini ko’rinishini ko’rsatadi. 
Piktogramma   sichqonchani   ung   tomoni   bilan   chertilsa
qatlamning   xossasini   bildiradigan   menu   chiqariladi,   u
yordamida   qatlamni   o’chirish   yoki   uning   nomini   o’zgartirish
mumkin.
Yangi   qatlam   Новый   слой   (New   Layer)   tugmasi
yordamida   yaratiladi.Foydalanuvchi   hoqlagancha   qatlamlarni
yaritish   imkoniyatiga   ega   faqat   chegaralanish   komputer   texnik
parametrlariga bogliq bo’ladi. 
Qatlamga nom berish Yangi nom berish qatlam yaratilgan
paytda beriladi,agarda qatlamga nom berilgan bo’lsa uni nomini
o’zgartirish   Переименовать   (Rename)   buyrugi   bilan   amalga
oshiriladi.
Qatlamni   joryi   qilish   Hoqlagan   yangi   yaratilga   obyekt
joriy   qatlamga   joylashtiriladi,shu   sababli   obyektni   hoqlagan
qatlamga   oyish   uchun,   bu   qatlamni   Диспетчер   объектов
(Object   Manager)   panelida   qatlam   nomiga   sichqonch   bilan
chertib belgilash kerak. Qatlamning joriy ekanligini bilish ushun
qatlam   nomi   rangiga   qarash   kerak,   agar     qizil   rangda   bo’lsa
qatlam joriy deb tushiniladi.  
Qatlamlarning joylashish tartibini o’zgartirish 
Qatlamlarni   tartibi   Диспетчер   объектов   (Object
Manager)dan   uzgartiladi,   uning   uchun   kerakli   qatlamlarni sichqonsha   yordamida   pastga   yoki   yoqariga   surib   urnini
o’zgartirish mumkin.  
Qattllamllarrnii  o’chiirriissh  
Palitradagi   ajratilgan   qatlamni   va   undagi   obyektlarni
o’chirish quyidagicha bajariladi: 
• <Delete> tugmasini bosish orqali; 
• Menudan Удалить (Delete) buyrugini bajarish orqali; 
•   Menudagi   Диспетчер   объектов   (Object   Manager)
buyrigidan Удалить слой 
(Delete Layer) tanlanishi orqali 
  Master   Grid,   Master   Guides,   Master   Desktop-   standart
qatlamlarini uchirich mumkin emas.
               4.CorelDRAW vektor dasturida obyektning shaklini
Форма (Shape) asbob yordamida o’zgartirsa bo’ladi, ko’pchilik
hollarda   obyektning   har   bir   tayanch   nuqtasi   builan   ishlashga
to’gri   keladi,   bu   esa   qiyinchiliq   tugdiradi.   Bu   masalani   echich
uchun effektlar ko’rinishi dagi maxsus dastur ishlab chiqilgan.
Oddiy   vektor   efektlariga   oddiy   obyektdan   murakkabga
yoki   teskarisi   murakkabdan   oddiyga   utadigan   obyektlardan
tashkil   topadi.   Natijada   obyekt   shakli   hechqanday   uzgarishga
(deformatsya) uchramaydi fahat unig tashkil etuvchilar yigindisi
uzgaradi. 
Комбинировать (Combine) buyrugi.
Комбинировать   (Combine)   buyrugi,   Свойства   (Property
Bar)   menuning   tashkil   etuvchisi   Управление   (Arrange)
yordamida   bir   yoki   bir-nechta   obyektlarni   bitta   obyektga birlashtiradi.   Bu   buyruqni   obyektlarning   tayanch   nuqtalarini
biriktirganda,nihabini olganda yoki teshikchalar paydo qilganda
qullaniladi. 
Комбинировать   (Combine)   buyrugini   foydalanishdan
avval   biriktirilishi   kerak   bo’lgan   obyektlar   ajratiladi.   Agarda
obyektlar   har   hil   zalivkalarda   bo’lsa   biriktirilgandan   keyin   eng
pastdagi obyekt zalivkasi olinadi.
Bu   buyruqning   manasini   yaqshi   uzlashtirib   olish   kerak:
obyektlar   applikatsia   printsipaga   asoslangan   holda   uzining
xossasiga   ega   bulib   obyektlar   bitta   bosqishga   olib   kelinib
boyaladigan   va   boyalmaydigan   obyektning   qismlarini   qayta
bo’lishtiradi.
Qayta   bo’lishtirilganda   kesishmaydigan   obyektlar
natijaviy obyektga kiradi, kesishadigan obyektlar esa ko’rinmas
holga keltiriladi. Protsesni   tushinish   uchun   shunday   qoida   bor.   Agarda
uzimizning fikrimizda chiziqni chapdan ungga utgazilsa u holda
obyektni   keib   utgan   birinchi   konturdan   boshlab   zalivka
boshlanib,ekkinchi   konturda   zalivka   tugatiladi   (   «techikcha»
bo’ladi) undan keyingisida zalivka bo’ladi va h.
Protsesni   tushinish   uchun   shunday   qoida   bor.   Agarda
uzimizning fikrimizda chiziqni chapdan ungga utgazilsa u holda
obyektni   keib   utgan   birinchi   konturdan   boshlab   zalivka
boshlanib,ekkinchi   konturda   zalivka   tugatiladi   (   «techikcha»
bo’ladi) undan keyingisida zalivka bo’ladi va h. panelidagi   Управление   (Arrange)   buyruqni   tanlagandan
keyin ishga tushiriladi.
Управление   (Arrange)   da   yanada   uchta   buyruq   mavjud
bulib ,Комбинировать (Combine) buyrugining turlaridan bulib,
birlashtirishning quchimcha turlarini uz ichiga oladi.
  Bu   uchta   buyruq     Docker   paneliga   umumiy   nomi
Изменение   формы   (Shaping)   qilib   berlashtirilgan,   yoki
Свойства (Property Bar) panelida tugmalari ham berilgan . 
Buyruqning   ayriqcha   tomoniga   etibor   berish   kerakki,
berilgan obyektlarning guruhiga ham qullasa bo’ladi. (obyektlar
belgilanib   меню   Управление   (Arrange)   menusidagi
Сгруппировать (Group) buyrugi bajariladi).
Управление   (Arrange)   menusidagi   yoki   Свойства
(Property   Bar)   panelidagi   Объединить   (Weld)   buyrugi
yordamida   hamma   obyektlarni   umumiy   perimetrlari   boyicha
konturi chiziladi Obyektlarni birlashtirish uchun bir yoki ekkita
obyekt   tanlanilib   Объединить   с…   (Weld   To...)   tugmasini
bosish   kerak   va   ko’rsatilgan   yonalish   yordamida   oxirgi
obyektdagi obvodka , zalivkalarni yangi obyektga qullaydi. Сохранить   оригинал   (Leave   Original)   maydonida
quyidagiamallar bajariladi. 
•   Конечный   объект(ы)   (Target   Object(s))   bayroqchasi
belgilangan   yoki   yonalish   ko’rsatilgan   obyektni   xotiraga
yozishni taminlaydi.  •   Другие   объекты   (Source   Object(s))   barcha   obyektlarni
xotiraga yozishni taminlaydi.
Пересечение (Intersect) buyrugi yoki Свойства (Property
Bar)   panelidagi   mos   tugmalar   yordmida   obyektlar   biriktirilib
shkli   barcha   obyektlarning   kesishidan   tashkil   topgan   yangi
obyekt yaratiladi
Ishlash va bayroqchalarning vazifasi Объединить (Weld)
buyrugiga uxshash bo’ladi. Отсечение (Trim) buyrugi yoki Свойства (Property Bar)
panelidagi mos tugmalarning bazifasi  berilgan obyektlar ishidan
keraksiz bo’lgan obyektlar birikmasini  kesib olib tashlash. 
Bu buyruqning   bajarilshi Объединить (Weld) buyrugiga
uxshahs bo’ladi.
Murakkab   turdagi   vektorlar   bilan   ishlash   menuning
Эффекты   (Effects)orqali   bajariladi.   Эффекты   (Effects)   ettida
buyruqdan   tashkil   topgan   bulib   obyektlar   yoki   obyektlarnin
yigindisi ustida har xil effektlar bajaradi.

Mavzu: CorelDraw dasturi haqida. Reja: 1) CrelDrawda hujjatlarni yaratish va ochish. 2) Vektorli va rastirli grafika. 3) Qatlamlar bilan ishlash. 4) Rang va vector efeklari.

1. Kuchli shakllar bilan bir qatorda CorelDRAW reklama, kitob dizayni, mato rasmlari va boshqalarda keng qo'llaniladigan ajoyib vektorli rasmlarni yaratishi mumkin. Dastur aniq konstruktsiyalar uchun juda qulay imkoniyatlarga ega, bu esa uni aniq o'lchovlar yoki nisbatlarda aniq diagramma va shakllarni chizish uchun ishlatishga imkon beradi. Masalan, mebel ishlab chiqarish uchun kontrplak blankalarini chizish uchun. Corel DRAW veb-dizayn uchun ham keng qo'llaniladi: sayt maketlarini yaratishdan tugmachalar va navigatsiya. Va ekstruziya, shaffoflik, qobiq va soya kabi maxsus effektlardan foydalanish sizga realistik 3D moslamalarni yaratishga imkon beradi. CorelDRAW dasturi (ba'zilari uni shunchaki Corel, Coral yoki hatto Coral deb atashadi), bir tomondan soddaligi bilan, ikkinchidan, keng doiradagi vazifalari bilan ajralib turadi. Corel chizish - mashhur va dunyoga mashhur dastur, uning asosiy maqsadi - vektor grafikasi formatida rasmiylashtirilgan hujjatlarni yaratish va qayta ishlash. Vektorli grafika ob'ektlarini ishlab chiqish uchun mo'ljallangan dastur dasturlari kompleksining to'liq nomi, ulardan biri Corel Draw CorelDRAW Graphics Suite-ga o'xshaydi. Bu vektor grafikasi ob'ektlarini yaratish va qayta ishlash uchun zarur bo'lgan barcha dasturlarni o'z ichiga olgan mustaqil mahsulot. "Corel Drow" dan tashqari, unga vektorli grafik formatdagi ob'ektlarni yaratishni juda osonlashtiradigan foydali yordamchi dasturlar kiradi, masalan: Corel-TRACE - Corel Draw muharririda ularni keyinchalik qayta ishlash uchun rastrli ob'ektlarni tezkor ravishda vektorli ob'ektlarga aylantirishga imkon beruvchi dastur; Corel PHOTO-PAINT - raster tasvirlarni tahrirlash uchun dastur; Corel CAPTURE - ekranda tanlangan ma'lum bir qismni olish uchun vosita; Corel R.A.V.E. - animatsion ob'ektlarni shakllantirish dasturi.

Corel shriftlar menejeri. Shriftlarni boshqarish bo'yicha yangi vosita - shriftlar va shriftlar to'plamlarini o'rnatmasdan ularni toping, tartibga soling va foydalaning. CorelDraw dasturi ishga tushirilgandan keyinekranda COREL DRAWga XUSH KILIBSIZ (welcome to Corel DRAW) suzi nomayon bo’ladi vadasturni ishga tushirishning bir nechta variantlarinitanlashni suraydi: Yangi hujjat (New Graphic), oxirgiishlangan hujjatni ochish (Open Last Edited), Hujjatniochish (Open Graphic), tayyor shablonlarni ochish(Template), dastur urgatuvchini ishga tushirish(CorelTUROR), Nima yangilik? (What is New?)Yangi hujjatni yaratish uchun menuning Fayl(File) va Yangi hujjat buyrugi (New) yokiinstrumentlar panelidagi maxsus tugma bosiladi. Hujjatni ochish uchun, menuning Fayl (File) va Оchish (Open) buyruglari yoki instrumentlar panelidagi maxsustugmalar yordamida amalga oshiriladi. CorelDRAW dasturida bir vaqtning uzida bir nechta hujjatlar bilan ishlashimkoniyatlari bor, shu bilan birga kerak bo’lmagan hujjatlarni yopib qo’ysa hambo’ladi. Bu esa menuning Fayl Yopish(Close) buyrugi erdamida amalga oshiriladi. Dastur ishga tushirilgandan keyin ekranda dastur oynasi nomayen bo’ladi, bu oyna foydalanuvchi interfeysi (user interface) yoki ishchi joyi (workspace) deb ataladi. Interfeys foydalanuvchi va komputer orasidagi mulahotni o’rnatadi, ishlash uchun

kerak bo’lgan barcha sharoyotni yaratadi. Ekranning yuqorigi qismida bosh menu buyruqlari (menu bar) joylashgan bulib u quyidagilardan tashkil topadi: • Fail (File) • Muharirlash (Edit) • Ko’rish (View) • Kоmpanovkalash (Layout) • Boshqarish (Arrange) •Effektlar (Effects). • Rastrli tasvirlar(Bitmaps) • Matn (Text) • Servis (Tools) • Oyna (Window) • Yordam (Help).

Har bir guruh bir–biriga yaqin amallarni bajaruvchi buyruqlar yigindisi, masalan, Menu Matn (Text) matnlar ustida amallar bajaradigan buyruqlar, Menu Effektlar (Effects) – vektorli va rastrli grafikalar uchun har xil effektlar qilish va muharrirlashda foydalaniladigan buyruqlardan tashkil topgan. Shu bilan birga qo’shimcha menu (Context-sensitive menu)da kiritilgan bu menu vazifasi joriy bo’lgan instrumentning obyektlari haqida malumot beradi.Menu satri tagida asboblar satri (Toolbars) joylashgan. Asboblar satrini ekranning hohlagan joyida va har xil ko’rinishda joylashtirish mumkin. Ekranga kerakli oynalarni joriy qilish uchun menuning Oyna (Window) yordamida amalga oshiriladi va ular ustida quyidagi amallar bajariladi: Asboblar (Toolbars) satriga sichqonchani o’ng tononi bilan chertib muloqat oynasini paydo etamiz va Parametrlar (Options), Rostlash dan kerakli bo’lgan asboblar tanlanadi. Свойства (Property Bar) asboblar satridagi maydonlar va tugmalar yigindisi foydalanilayatgan asboblar yoki tanlangan