JAMOAT EKOLOGIK NAZORAT Vazirlar Mahkamasining 8.10.2015 yildagi 286 va 287-son qarorlari bilan idoraviy va jamoatchilik ekologik nazoratni tartibga soluvchi bir qator hujjatlar tasdiqlandi, aynan: Ekologik audit to g risida nizom;ʻ ʻ shuningdek quyidagi namunaviy nizomlar: idoraviy ekologik nazoratni amalga oshirish tartibi to g risida; ʻ ʻ ishlab chiqarish ekologik nazoratini amalga oshirish tartibi; ekologik х izmat to g risida; ʻ ʻ jamoatchilik ekologik nazoratini amalga oshirish tartibi to g risida; ʻ ʻ ekologik nazoratning jamoatchi inspektori to g risida. ʻ ʻ Hujjatlar bilan belgilanishicha, tabiiy resurslardan foydalanish va ularni qayta tiklashni tashkil qilish va (yoki) muvofiqlashtirish, shuningdek o zlariga idoraviy ʻ mansub tashkilotlarning faoliyati atrof muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarish va oqizish hamda chiqindilarni joylashtirishni amalga oshiruvchi davlat va х o jalik boshqaruvi organlarida atrof muhit va tabiiy resurslar holati ʻ ustidan idoraviy ekologik nazoratni yuritish majburiy hisoblanadi. Idoraviy ekologik nazorat ob’yektlari quyidagilardan iborat: yer, yer osti boyliklari, suv, o simlik va hayvonot dunyosi, atmosfera havosi; ʻ atrof muhitga ta’sir ko rsatuvchi tabiiy va te ʻ х nogen manbalar;

atrof muhit ifloslanishiga va tabiiy resurslardan nooqilona foydalanilishiga olib kelishi, fuqarolarning hayoti va sog lig iga tahdid solishi mumkin bo lgan faoliyat,ʻ ʻ ʻ harakat yoki harakatsizlik. Idoraviy mansub tashkilotlar tomonidan atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasidagi qonun hujjatlari talablariga rioya etilishini rejali tekshirish va rejadan tashqari tekshirish bilan nazorat qilinadi. Ishlab chiqarish ekologik nazorati х o jalik yurituvchi sub’yektning ekologik ʻ х izmati tomonidan amalga oshiriladi. Uni х o jalik yurituvchi sub’yektlar ʻ х odimlari mehnat shartnomasida, lavozim yo riqnomalarida nazarda tutilgan lavozim ʻ majburiyatlariga hamda boshqa ichki hujjatlarga muvofiq amalga oshiradilar. Quyidagilar ishlab chiqarish ekologik nazorati shakllari hisoblanadi: atrof muhit holatini hamda atrof muhit ifloslanishiga va tabiiy resurslardan nooqilona foydalanilishiga olib kelishi, fuqarolarning hayoti va sog lig iga ʻ ʻ х avf solishi mumkin bo lgan vaziyatlarni kuzatish; ʻ х o jalik yurituvchi sub’yektning ishlab chiqarish va boshqa bo linmalari ʻ ʻ tomonidan atrof muhitga yo l qo yilishi mumkin bo lgan eng yuqori ta’sirni ʻ ʻ ʻ tartibga soluvchi ekologik normativlarga rioya etilishi ustidan monitoring olib borish; х o jalik yurituvchi sub’yektning ishlab chiqarish va boshqa bo linmalarini ʻ ʻ nazoratdan o tkazish; ʻ ekologik audit. Ishlab chiqarish ekologik nazoratini amalga oshirishda qonun hujjatlariga muvofiq boshqa shakllardan ham foydalanilishi mumkin. Ekologik х izmat – davlat va х o jalik boshqaruvi organlarining kor ʻ х ona va tashkilotlari tizimida, shuningdek х o jalik yurituvchi sub’yektlar faoliyatida atrof ʻ tabiiy muhit muhofazasini va tabiiy resurslardan oqilona foydalanishni ta’minlashni nazorat qilish uchun mas’ul bo lgan davlat va ʻ х o jalik boshqaruvi ʻ

organi, х o jalik yurituvchi sub’yekt boshqaruv apparatining tarkibiy bo linmasiʻ ʻ yo х ud alohida mansabdor sha х sidir. Ekologik audit – ekologik auditorlar (ekologik auditorlik tashkilotlari) tomonidan, "Ekologik ekspertiza to g risida"gi Qonunda, mazkur Nizom va boshqa qonun ʻ ʻ hujjatlarida belgilangan tartibda va shartlarda atrof muhitning holatiga salbiy ta’sir ko rsatuvchi kor ʻ х onalar va boshqa ob’yektlarfaoliyatining mustaqil ekologik ekspertizasidir. Quyidagilar ekologik auditning vazifalari hisoblanadi: tashkilotning ekologik х avfsizligini ta’minlash; atrof muhitga salbiy ta’sirni kamaytirish yo llari va usullarini aniqlash, ʻ shuningdek tashkilot tomonidan ekologik to lovlarning hisoblanishi va to lanishi ʻ ʻ to g riligini aniqlash; ʻ ʻ tashkilotning tabiatni muhofaza qilish faoliyatini baholash; tashkilotning tabiatni muhofaza qilish faoliyatini takomillashtirish zarurligini aniqlash, shuningdek amalga oshirilayotgan uning х o jalik faoliyatining ekologik ʻ talablarga muvofiqligini aniqlash. Ekologik audit х o jalik va boshqa faoliyat ob’yekti egasining qaroriga binoan ʻ buyurtmachi mablag lari hisobidan o tkaziladi ʻ ʻ Buyurtmachining ekologik audit o tkazish to g risidagi qarori (buyrug i yoki ʻ ʻ ʻ ʻ farmoyishi), shuningdek buyurtmachi va ekologik auditorlik tashkiloti o rtasida ʻ tuzilgan shartnomalar ekologik auditni o tkazish uchun asos hisoblanadi. ʻ Ekologik auditni amalga oshirishga yuridik sha х s maqomiga ega bo lgan va ʻ shtatida uch nafardan kam bo lmagan, ekologik auditor ʻ sertifikati bor muta х assislarga ega bo lgan ʻ х o jalik yurituvchi sub’yektlar haqlidir. ʻ Jamoatchilik ekologik nazorati – atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasidagi qonun hujjatlari talablari buzilishining oldini olish, uni aniqlash va unga chek qo yishga, tabiatni muhofaza qilish faoliyati ʻ samaradorligini oshirishga doir chora-tadbirlar tizimidir. U quyidagilar tomonidan amalga oshiriladi: fuqarolarning o zini o zi boshqarish organlari; ʻ ʻ

nodavlat notijorat tashkilotlari (NNT); fuqarolar. Ekologik nazoratning jamoatchi inspektori bo lish istagini bildirgan O zbekistonʻ ʻ fuqarosi Fuqarolar yig inining ekologiya va tabiatni muhofaza qilish, ʻ obodonlashtirish va ko kalamzorlashtirish komissiyasiga ʻ yoki atrof muhit muhofazasi sohasida faoliyat yurituvchi NNTga yashash joyidan ariza bilan murojaat qiladi. Nomzodi ma’qullangan fuqaro fuqarolarning o zini o zi boshqarish organi ʻ ʻ raisining Komissiya yig ilishining bayonnomasi asosidagi qarori bilan yoki NNT ʻ rahbarining buyrug i bilan beriladigan ekologik nazoratning jamoatchi inspektori ʻ guvohnomasini oladi. Podrobneye: https://www.norma.uz/oz/qonunchilikda_yangi/ekologik_nazorat_qat tiq_amalga_oshiriladi