Mavzu : O RMON FONDI YERLARIDAN FOYDALANISH TARTIBiʻ REJA: 1.O rmon fondi yerlarining huquqiy holati. ʻ 2.O rmon fondi yerlarining huquqiy qonuniy asoslari? ʻ 3.O rmon fondi yerlaridan foydalanish tartibi. ʻ 4.Foydalanilgan adabiyotlar ro yxati ʻ

1.O rmon fondi — mamlakat hududidagi jami o rmonlar majmui. O zbekistondaʻ ʻ ʻ o rmonlar davlat mulki — umummilliy boylik bo lib, davlat tomonidan ʻ ʻ qo riqlanadi va yagona davlat O rmon fondi deb ataladi. Davlat O rmon fondi ʻ ʻ ʻ davlat ahamiyatiga ega bo lgan (davlat o rmon xo jaligi organlari qaramog idagi ʻ ʻ ʻ ʻ o rmonlar) hamda boshqa idoralar va yuridik shaxslar foydalanadigan o rmonlarga ʻ ʻ bo linadi. Qishloq xo jaligi uchun mo ljallangan yerlardagi daraxtlar va to pto p ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ daraxtlar, ekinzorlarning ihota daraxtzorlari, shuningdek, boshqa daraxtzorlar va butalar; temir yo l, avtomobil yo llari, kanallar va boshqalar suv ob yektlarining ʻ ʻ ʼ ajratilgan mintaqalaridagi ihota daraxtzorlari; shaharlar va boshqalar aholi punktlaridagi to pto p daraxtlar, shuningdek, ko kalamzorlashtirish uchun ekilgan ʻ ʻ ʻ o simliklar; tomorqalardagi va bog uchastkalaridagi daraxtlar hamda to pto p ʻ ʻ ʻ ʻ daraxtlar davlat O rmon fondi tarkibiga kirmaydi. O rmon bilan qoplangan yerlar, ʻ ʻ shuningdek, o rmon bilan qoplanmagan, ammo o rmon xo jaligi ehtiyojlari uchun ʻ ʻ ʻ berilgan yerlar O rmon fondi yerlari deb ataladi. O zbekistonda O rmon fondi tog ʻ ʻ ʻ ʻ o rmonlari (tog lar qiyaliklaridagi archazorlar, pistazorlar, yong oqzorlar va ʻ ʻ ʻ boshqalardan tashkil topgan o rmonlar), qumli cho l o rmonlari (saksovul, qandim, ʻ ʻ ʻ cherkez va boshqalar o sadigan hamda qorako lchilikda yaylov sifatida ʻ ʻ foydalaniladigan cho llar), to qay o rmonl a r i (daryo yoqalarida, daryo orollarida ʻ ʻ ʻ o sadigan turang il, jiyda, yulg un, chingil, shumtol va boshqalar daraxtzorlar va ʻ ʻ ʻ butazorlar)dan tashkil topgan. O zbekistonda O rmon fondi umumiy yer maydoni ʻ ʻ 8544,1 ming ga yoki respublika umumiy yer maydonining 20% ni tashkil qiladi (2004). O rmon bilan qoplangan maydonlar (ming ga) — 2391,4 shu jumladan, ʻ sun iy o rmonlar 207,1, yosh o rmonzorlar 152,9; siyrak o rmonlar — 247,8; ʼ ʻ ʻ ʻ daraxtsiz, ochiq maydonlar — 285,3. O rmonlarning xalq xo jaligidagi ahamiyatini ʻ ʻ hisobga olgan holda O zbekistondagi barcha o rmonlar 1guruh o rmonlariga ʻ ʻ ʻ kiritilgan (2001). O rmon fondi da alohida qimmatga ega bo lgan o rmon ʻ ʻ ʻ mavzelari (ming ga) — 86,7; davlat qo riqxona o rmonlari — 226,8; davlat milliy ʻ ʻ tabiat bog lari o rmonlari — 24,1; ilmiy va tarixiy ahamiyatga ega bo lgan ʻ ʻ ʻ o rmonlar — 12,4; eroziya himoya o rmonlari — 1135,1. O rmon fondi yerlari ʻ ʻ ʻ tog zonasida 1200,9 mingga ni, qumli cho llar zonasida 7190,8 ming ga ni, daryo ʻ ʻ bo yidagi to qayzorlarda 88,8 ming ga ni, vodiylarda 52,2 ming ga ni tashkil etadi. ʻ ʻ O rmon fondi asosan, cho l (83,3%) va tog (15,7%) zonalarida joylashgan. ʻ ʻ ʻ Respublika O rmon fondining eng katta maydoni Qoraqalpog istonda (54,8%), ʻ ʻ umumiy maydonining 20,8% esa Navoiy viloyatida joylashgan.Respublikada “Yashil makon” umummilliy loyihasi doirasida yashil maydonlarni kengaytirish

borasida tizimli choralar ko‘rilmoqda. O‘rmon xo‘jaligi sohasini rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida so‘nggi 6 yil davomida o‘rmon fondi yerlari 1 mln gektarga kengaydi. O‘rmon xo‘jaligini rivojlantirishda xususiy sektorning rolini oshirish, o‘rmon fondi yer uchastkalarini ijaraga berishda aholi va tadbirkorlik subyektlariga raqamli xizmatlardan foydalanish uchun qulay sharoitlar yaratish, “Tabiatga sayohat” tamoyili asosida ekologik turizmni rivojlantirish, ishbilarmonlik muhitini yaxshilash, ochiqlik va oshkoralikni ta’minlash, sohani raqamli transformatsiya qilishni keng joriy etish, o‘rmon fondi yer uchastkalarini ijaraga berish tizimini tubdan takomillashtirish taqozo etilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi faoliyatini samarali tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2023-yil 31-maydagi PQ-171-son qarori ijrosini ta’minlash, o‘rmon fondi yer uchastkalarini ijaraga berishning zamonaviy va shaffof mexanizmlarini joriy etish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi: 1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasini transformatsiya qilish va vakolatli davlat organi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2023-yil 31-maydagi PF-81-son Farmoniga asosan 2024-yil 1-yanvardan boshlab: o‘rmon xo‘jaliklarida ko‘chat yetishtiruvchi pitomniklarni tashkil etish maqsadida, xo‘jaliklar hududlarining uzoq muddatli ijaraga beriladigan uchastkalari Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi tomonidan belgilanishi; davlat o‘rmon fondi yer uchastkalari faqat “E-auksion” platformasi orqali ijaraga berilishi belgilanganligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.buyurtmachi — O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi (keyingi o‘rinlarda — Ekologiya vazirligi) huzuridagi O‘rmon xo‘jaligi agentligi; vakolatli tashkilotlar — Suv xo‘jaligi vazirligi (suv ta’minoti, irrigatsiya va melioratsiya inshootlari bo‘yicha), Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Kadastr agentligining Davlat kadastrlari palatasi hududiy bo‘linmalari, Qurilish va

uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi hamda Ekologiya vazirligining hududiy bo‘linmalari; ijaraga berilayotgan o‘rmon fondi yer uchastkasi — o‘rmon fondining foydalanilmayotgan bir qismi bo‘lib, davlat o‘rmon kadastrida ko‘rsatilgan muayyan chegaraga, maydonga, joylashgan manzilga va boshqa xususiyatlarga ega bo‘lgan yer uchastkasi; ijaraga beruvchi — o‘rmon fondi yer uchastkalari o‘zlariga doimiy foydalanishga berilgan o‘rmon xo‘jaligi tashkilotlari; ijaraga oluvchi — ijaraga beruvchidan ijara shartnomasiga muvofiq o‘rmon fondi yer uchastkalarini yoki uning bir qismini belgilangan tartibda oladigan yuridik yoki jismoniy shaxs; ijrochi — Ekologiya vazirligi tizimidagi “Yashil loyiha” loyihalash instituti; operator — savdo platformasida elektron onlayn-auksionni tashkil etish hamda o‘tkazish vakolati berilgan “Elektron onlayn-auksionlarni tashkil etish markazi” AJ; yer tuzish loyihasi — yagona mavze bo‘yicha konturlar yaxlitligi saqlab qolingan holda, o‘rmon fondi uchastkasi chegaralari, hududning ixtisosligi, ishlab chiqarish yo‘nalishi, sug‘orish tarmoqlari, kollektorlar, yo‘llar va boshqa topografik elementlari hisobga olingan muayyan yer uchastkasini ijaraga berish uchun ishlab chiqilgan hujjatlar to‘plami; “E-ijara” axborot tizimi (keyingi o‘rinlarda — “E-IJARA” AT) — yer uchastkalarini berish bo‘yicha materiallarni to‘plash, ko‘rib chiqish hamda vakolatli organlar va tashkilotlar bilan kelishishga mo‘ljallangan avtomatlashtirilgan axborot tizimi. 6. O‘rmon fondining foydalanilmayotgan yer uchastkalari jismoniy va yuridik shaxslarga ijara huquqi asosida foydalanish uchun quyidagi maqsadlar hamda o‘lchamlarda uch yildan kam bo‘lmagan va qirq to‘qqiz yildan oshmaydigan muddatga ijaraga beriladi: o‘rmon barpo qilish uchun — 1,0 gektardan 20,0 gektargacha;

mevali va yong‘oq mevali daraxtzorlar barpo etish uchun — 1,0 gektardan 20,0 gektargacha; mevali va manzarali ko‘chat yetishtirish uchun — 0,1 gektardan 2,0 gektargacha; tez o‘suvchi daraxt plantatsiyalarini barpo etish uchun — 1,0 gektardan 10,0 gektargacha; qishloq xo‘jaligi ekinlarini ekish uchun — 0,1 gektardan 10,0 gektargacha; dorivor o‘simliklar madaniy plantatsiyalarini barpo etish uchun — 1,0 gektardan 20 gektargacha; asalarichilik faoliyati uchun — 0,01 gektardan 2,0 gektargacha; baliqchilik faoliyati uchun — 0,1 gektardan 5,0 gektargacha; ovchilik faoliyati uchun — 0,1 gektardan 2,0 gektargacha (ovchilarni qabul qilish punkti uchun); limonariy va issiqxonalar tashkil etish uchun — 0,1 gektardan 2,0 gektargacha; ekologik turizm, rekratsiya, sog‘lomlashtirish hamda dam olish maskanlari faoliyati uchun (o‘simlik va hayvonot dunyosiga zarar keltirmaslik sharti bilan) — 0,01 gektardan 2,0 gektargacha;O‘rmonlarni vayron qiluvchi antropogen va texnogen omillardan (o‘rmonni noqonuniy kesish, yong‘in, hayvonlarni nazoratsiz o‘tlatish, o‘simlik xom ashyosini va mevalarni tartibsiz tayyorlash va boshqalar) muhofaza qilish va ularning holatini yaxshilash yuzasidan quyidagi tadbirlar bajariladi: a) o‘rmon xo‘jaliklarining ekologik salohiyatini oshirish, zararli antropogen va texnogen ta’sir xarakteriga ega bo‘lgan omillarni bartaraf etishga qaratilgan qoidalarga amal qilinishini ta’minlash uchun: o‘rmonlarni muhofaza qilish bo‘yicha tegishli me’yorlar va yo‘riqnomalar ishlab chiqish; zarur shtat birliklarini shakllantirish va salohiyatli kadrlarni jalb qilish;