logo

Ofis dasturlarining ya’ni

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

595.478515625 KB
Mavzu:  	Ofis dasturlarining ya’ni Word, Excel, PowerPoint, Access, Outlook 	
Express, keyingi versiyalar va ularning oldingi versiyalaridan farqli 
imkoniyatlari.	 	
        	                                                	Reja:	 	
1. Word	 	
2. Excel	 	
3. PowerPoint	 	
4. Access	 	
5. Out	look Express	 	
   	    	 Mikrosoft Word qisqa qilib MS WORD YOKI WINWORD	-bu matnli 	
malumotlarni yaratish, ko`rish, to`plash , tahrirlash uchun ishlab chiqilgan dastur 
hisoblanadi.	 	
Mikrosoft korporatsiyasi tomonidan MIKROSOFT OFFISE paketi tarkibida ishlab 
chiq	arilgan . Birinchi versiyasi Richard Brod tomonidan 1983 	– yilda IBM PC uchun 	
yozilgan . So`ngra Apple macintosh  1984, sco inix va Microsoft Windows (1989 	–	
yilda)uchun ishlab chiqarilgan. Hozirda uning	 Microsoft offis Word 2016 va 2019 	
versiyalari chiqari	lgan . 	 	
         	Microsoft Word bugungi kunda keng qo`llaniluvchi eng ommabop matn 	
muharriri hisoblanadi. IBM OC platformasidagi ‘’.doc’’ kengaytmasi Word 97	-2000 	
ikkiamchi formatining sinonimiga aylandi. Bu formatga eksport va import  qiluvchi 
filtrlar ko	`pchilik matn muharririda bor . Hujjat formati wordning turli versiyalarida 	
o`zgarishlarga uchradi. Formatlash amallari dasturning eski versiyalarida uchramasligi 
mumkin . MS Word 2007 XML 	- Microsoft offis	 Open XML ga asoslangan 	
‘’extimoliy tanlangan ‘’fo	rmatni ishlatadi. Word 97	-2007 formatlarining tasnifi 2008 	– 	
yilda Microsoftda elon qilingan .	 	
MS Word so`nggi yillarda o`z imkoniyatlarini kengaytirdi . Word 2003 versiyasidagi 
dasturning asosiy ramzi Word 2007 versiyasida qisman o`zgartirildi. Planshet ,	 	
smartfon va boshqa qurilmar uchun dastur sinxronlashtirildi . Dastur tarkibiga  Shiriftlar , turli format usullari harbir bo`lim va obyekt uchun qo`shimcha sozlamalar 
qo`shildi . Word 2010 ,2013, 2016, 2019 kabi versiyalarining interfeysi juda o`xshash 
bo`	lib foydalanuvchi uchun juda qulay qilib ishlangan .	 	
    	 Har bir yangi versiya o`zidan oldingi versiyadan ko`p farqi bo`lmasa ham ,ammo 	
ularda doydalanuvchi uchun qulayliklar ko`paytirilgan .Bu versiyalarning Word 2003 
dan asosiy katta farqlaridan bir	i  hozirda  menyular qatori deb yuritiladigon	 qatoridur .	 	
Word 2003 da bu qator o`rnida uskunalar qatori bo`lgan va juda ko`p uskunalar bir 
vaqtda korinib turgan va kerakli uskuna qayerdaligini bimagan foydalanuvchi juda 
ko`p vaqt yo`qotgan .Wordning hozirgi v	ersiyalarida bunday emas .Ularda hamma 	
uskunalar tartiblanib ishlash prinsepiga ko`ra 	–Файл	, Главная, Вставка, Дизайн, 	
Макет, Ссылки, Рассылки, Рецензирование,  	hamda 	Вид	 nomli menyularga 	
bo`lingan 	.Bu menyular juda qulay bo`lib foydalanuvchi kerakli uskuna vazifasiga 	
qarab juda oson topib oladi.	 Word 2003 ni yangi versiyalardan yana bir far	qi 2003da 	
hujjat kengaytmasi ‘’doc’’ bo`lgan bo`lsa Word 2007dan boshlab hujjat kengaytmasi 	 	
‘’docx’’ bo`lgan.	 	
Microsoft  Word  matn  muharriri  WINDOWS  operatsion  tizimida  ishlashga  mo’ljallangan 	
amaliy dasturlardan biri. Uni ishga tushirish uchun biz 	Пуск	 menyusiga kirib 	Программы	 bo’limni 	
tanlaymiz va shu bo’limda 	Microsoft Word 	dasturni tanlaymiz, yoki С: diskdagi	 Programm Files 	
ichidagi  Microsoft  Office  papka  ichidagi  winword.exe  faylni  ishga  tushiramiz.  Natijada  dastur  ishga 
tushadi. Dastur ishga tushgach siz ekranda uning oynasini ko’rasiz. Oynaning asosiy qismlari bu nom 
satri, menyu satri, yordamchi tugmalar s	atri, ish sohasi va malumotlar satri.	   	
 	
Nom satrida aktiv bo’lgan dokumentning nomi yoziladi, agar aktiv dokument yangi  yaratilgan bo’lsa 
u holda uning nomi 	Документ	 1 ko’rinishida bo’ladi.	 	
Nom  satri  pastida  menyu  satri  joylashgan.  U  yordamida  biz  dasturn	ing  hamma  buyruqlari  bilan 	
ishlashimiz mumkin. Shu buyruqlar quyidagi guruhlarga ma‘nosi yoki ishlash holati bo’yicha saralab 
bo’lingan: 	ФАЙЛ	, 	ПРАВКА	, 	ВИД	, 	ВСТАВКА	, 	ФОРМАТ	, 	СЕРВИС	, 	ТАБЛИЦА	, 	ОКНО	, 	
СПРАВКА	.  	
Menyu  satri  pastida  yordamchi  tugmalar  satri 	joylashgan  bo’lib,  u  yordamida  biz  menyudagi 	
bir xil amallarni bajarishimiz mumkin. Buning uchun biz kerakli tugmaga sichqoncha bilan ko’rsatib, 
sichqonchaning  o’ng  tugmasini  bosamiz.  Yordamchi  tugmalar  bajariladigan  amallari  bo’yicha 
guruhlarga  bo’linadi:	 СТАНДАРТНАЯ,  ФОРМАТИРОВАНИЕ,  РИСОВАНИЕ,  ТАБЛИЦИ  И 	
ЗАЛИВКА,  WORDART,  НАСТРОЙКА  ИЗОБРАЖЕНИЯ,  ФОРМЫ,  ЭЛЕМЕНТЫ 
УПРАВЛЕНИЯ va boshqa.	 	
Yordamchi tugmalar satri tagida ish sohasi joylashgan. Shu sohada siz ok varaqada yozuvlarni 	
yozganday  bo’lasiz.  Matn  bilan  is	hlashda  bizga  klaviatura  va  sichqoncha  yordam  beradi. 	
Sichqonchaning  so’zga  ko’rsatib  bittali  bosish 	- shu  so’zga  Kursorni  o’tkazish,  so’zga  ko’rsatib 	
ikkitali  bosish 	- shu  so’zni  tanlash,  so’zga  ko’rsatib  uchtali  bosish 	- shu  so’z  joylashgan  abzatsni 	
tanl	ab  olish.  Klaviaturaning  yo’nalish  tugmalari  yordamida  bir  satr  yuqoriga,  bir  satr  pastga,  bitta 	
belgi  chapga,  bitta  belgi  o’ngga  o’tish.  Shu  tugmalar  va  SHIFT  tugmasi  birgalikda  belgilar,  so’zlar 
yoki  satrlarni  tanlash  amallni  bajaradi.  Matn  yozilish  vaqt	ida  o’zi  satrda  siz  aytgan  holatda  yoziladi. 	
Agar  satr  juda  o’zun  bo’lsa  kompyuter  uni  o’zi  boshqa  satrga  bo’lib  davom  etadi.  Yangi  abzatsni 
boshlab  yangi  satrga  o’tish  uchun  esa  ENTER  tugmasidan  foydalanamiz.  Ish  sohaning  chap  va 
yuqori  qismlarida  lineyka	 (chizgichlar),  o’ng  va  pastki  qismlarida  esa  ko’rib  chiqish  sohalari 	
joylashgan.	 	
 	
Eng pastda malumotlar satri joylashgan . U bizga nechanchi satr, varaq va	 bo’limda 	
joylashganimizni, necha varaqdan hujjat iboratligini, klaviatura tilini va boshqa yordamchi 
ma‘lumotlarni ko’rsatadi.	  Endi yordamchi qurollar guruhlarning asosiysilari 	СТАНДАРТНАЯ	 va 	
ФОРМАТИРОВАНИЕ	 bilan yaqinroq tanishaymiz.	 	
 	
Панель СТАНДАРТНАЯ 	 	
 	
 
1. 	- Создать	 - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokumentni (faylni) yaratish.	 	
2. 	- Открыть	 - Mavjud ilgari yaratilgan dokumentni (faylni) ochish.	 	
 	Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna 	
orqali biz kerakli fa	ylni topib, tanlaymiz. Keyin 	ОТКРЫТ	 tugmasini bosamiz va natijada shu fayl 	
ekranda ochiladi.	 	
 	
Bizga  kerak  bo’lgan  fayl  joylashgan  papkani  topish  uchun  biz  chap  tomondagi  soha  yoki 	
yuqoridagi ro’yxatdan	 	 foydalanamiz. Faylni kidirish jarayonida  yuqorida 	
joylashgan	НАЗАД 	- oldingi  oyna  ko’rinishiga  qaytish,	ВВЕРХ 	- yuqoridaga  papkaga 	
chiqish,	ИСКАТЬ  В  ИНТЕРНЕТЕ 	- Internetda  izlash,	УДАЛИТЬ 	- tanlangan  fayl  yoki 	
papkani  uo’chirish,	СОЗДАТЬ  ПАПКУ 	- yangi  papka  yaratish,	ВИД 	- papka  va  fayllar 	
ko’rinish  holat	ini  o’zgartirish  (kichkina  yoki  katta  belgilar,  ro’yxat  yoki  jadval  ko’rinishi),	
СЕРВИС 	- har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl kidirish jarayonida biz oynada faqat 	
bizga kerak turli fayllar ko’rinishini ta‘minlashimiz mumkin. Buning uchun p	astki qismda joylashgan 	
ro’yxatdan    	 foydalanamiz.	 	
     3. 	- Сохранить	 - Ekranda  ochilgan  dokumentni  (faylni)  xotiraga  saqlab  quyish.	 	
Agar  fayl  ilgari  saqlangan  va  nomlangan  bo’lsa  u  holda  shu  tugmani  bosganimizda  faylni  o’zgargan 
holati  uning  eski  hol	atining  o’rniga  yoziladi.Agar  esa  fayl  yangi  bo’lsa  u  holda  shu  tugmani 	
bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi.	   	
SHu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kerak bo’lgan papkani topib, yangi fayl nomini 	Имя 	
файла	 sohaga yozamiz. Keyin Сох	ранить tugmasini bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi.	 	
4.	- Печать	 - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish.	 	
5.	- Предварительный просмотр	 - Bosmaga tayyorlangan hujjatni sahifaga joylashishini 	
oldindan ko’rish.	 	
 	
 
Ushbu tugmani bosganimizdan	 keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna 	
orqali biz matnni, jadvallarni va rasmlarni varaqda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ush bu 
oynaning yuqori qismida bir nechta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari 
bilan tan	ishaylik:	 	
 - Faylni bosmaga chiqarish.	 	
 - Ko’rish (Kursor lupa) yoki o’zgartirish (oddiy) holatiga o’tish	 	
  - Ekranda bitta varaqa ko’rinish holatiga o’tish	 	
 - Ekranda bir nechta varaqa ko’rinishi holatiga o’tish	 	
 - Dokumentni ko’rish masshtabini o’zg	artirish	 	
  - Ekran chap va yuqori kisimlardagi chizgichlarning ko’rish yoki ko’rinmasligi	   - Matnni bitta varaqga sigdirish	 	
 - Butun ekran holatiga o’tish	 	
 - Oddiy ekran ko’rinishiga (taxrirlash holatiga) qaytish.	 	
6.	 - Орфография	 - Matnning (rus va in	gliz tilida yozilgan bo’lsa) imlo xatolarni tekshirish	 	
 	
Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi va shu oyna orqali 	
biz matnni imlo xatolarga tekshirishimiz mumkin. Tugma bosilgandan keyin ekranda quyidagi oyna 
hosil qilinadi.	 	
 	
Ushbu	 oynaning	 yuqori	 qismida	 xato	 so	’z joylashgan	 matn	 qismi	 ko	’rsatiladi	. Pastki	 qismda	 	
esa	 shu	 so	’zni	 o’rniga	 quyish	 mumkin	 bo	’lgan	 so	’zlar	 namunalar	 (variantlar	) ro’yxati	. Sichqoncha	 	
yordamida	 kerakli	 variantni	 tanlab	 o’ng	 tomondagi	 tugmasini	 bosamiz	 va	 natijada	 xato	 so	’z o’rniga	 	
biz	 tanlagan	 variant	 yoziladi	. Agar	 ko	’rsatilgan	 xato	 so	’z to’g’ri yozilgan	 bo	’lsa	 u holda	 O’ng	 	
tomondagi	 	 tugmasini	 bosamiz	 va	 natijada	 shu	 so	’z o’zgarmay	 qoladi	. O’ng	 tomondagi	 	
 tugmasi	 yordamida	 esa	 ko	’rsatilgan	 xato	 so	’zni	 butun	 matnda	 o’zgartirmay	 	
koldiramiz	. Agar	 esa	 butun	 matndagi	 xato	 so	’zlar	 hammasini	 to’g’ri variant	 bilan	 almashtirmoqchi	 	
bo	’lsangiz	 u holda	 	 tugmani	 bosamiz	. O’ng	 tomondagi	 	 тугма ёрдамида 	
эса хато сузга янги вариант кушишимиз мумкин.	 Агар эса сиз компьютер узи вариант 	
танлашини хохласангиз у холда 	 тугмасини босинг. Oynaning pastki qismda 	
 tekshirish tilini o’zgartirish berk ro’yxati joylashgan. U yordamida 	
matnni qaysi til lugati bo’yicha tekshirishni o’rnatasiz.	 	
7. 	 - Вырезать	 - Belgilangan	 sohani	 dokumentidan	 olib	 tashlash	 va	 xotirada	 saqlab	 quyish	. 	
8. 	 - Копировать	 - Belgilangan	 soha	 nusxasini	 xotiraga	 saqlab	 olish	. 	
9. 	 - Вставить	 - Kursor	 turgan	 joyga	 xotirada	 saqlanayotgan	 ma	‘lumotlarni	 quyish	. 	
10. 	 - Копировать формат	 - Kursor	 turgan	 joy	 ko	’rinishini	 nusxasini	 xotiraga	 olish	. 	
11. 	 - Отмена	 - Oxirgi	 harakatni	 bekor	 qilish	. 	
12. 	- Повтор	 - Bekor	 qilingan	 harakatni	 qaytarish	. 	
13. 	 - Добавить гиперссылку	 -Internet	 sayti	 yoki	 elektron	 adresga	 yo	’llash	 belgisini	 qo	’shish	 	
14. 	 - Показать 	Web	 панель	 - Internet	 bilan	 ishlash	 tugmalar	 guruhini	 ko	’rsatish	 	
15. 	 - Показать панель Таблица	 - Jadvallar	 bilan	 ishlash	 yordamchi	 tugmalar	 guruhini	 	
ko	’rsatish	 	
16. 	 - Добавить таблицу	 - Dokumentga	 jadval	 qo	’shish	 	
17. 	 - Добавить таблицу 	Excel	 - Excel	 elektron	 jadvalini	 qo	’shish	  18. 	 - Колонки	 - Matnni	 ustunlar	 ko	’rinishida	 yozish	 	
19. 	 - Показать панель Рисование	 - Rasm	 va	 grafik	 elementlar	 bilan	 ishlash	 yordamchi	 	
tugmalar	 guruhini	 ko	’rsatish	 	
20. 	  - Показать схему документа	 - Dokumentdagi	 tartiblanishni	 ko	’rsatish	 	
21. 	 - Показывать непечатываемые символы	 - Bosmaga	 chiqarilmaydigan	 (ko	’rinmas	) 	
belgilarni	 ko	’rsating	 	
22. 	- Маштаб документа	 - Dokument	 masshtabini	 (ko	’rish	 foizini	) o’zgartirish	 	
 
Word	 matn	 muharririda	 matn	 bilan	 ishlash	 va	 ularning	 yordamchi	 tugmalar	 guruhlari	 bilan	 tanishish	.  	
 	
ФОРМАТИРОВАНИЕ  paneli	 	
 	
1. 	- Стиль	 - Matn stilini o’zgartirish	 	
2. 	- Шрифт	 - Matn shriftini o’zgartirish	 	
A A	 A A A A A A	 	
3. 	- Размер	 - Matn shrift kattaligini o’zgartirish	 	
А А А А А А А 	
4. 	- Эфект	 начертания	 - Kalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish	 	
Qalin matn	 	
5. 	- Эфект	 начертания	 - Kiyshik harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish	 	
Qiyshik matn	 	
6. 	- Эфект	 начертания	 - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish	 	
Chiziqli matn	 	
7. 	- Центровка	 по	 левому	 полю	 - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) chap chegara bo’yicha 	
tekkislash	 	
8. 	- Центровка по центру	 - Matnni (Kursor turgan abzatsni) markaz bo’yicha tekkislash	 	
9. 	- Центровка по правому полю	 - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) O’ng chegara bo’yicha 	
tekkislash	 	
10. 	- Центровка по ширене	 - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) ikala tomon chegaralari 	
bo’yicha	 tekkislash	 	
11.	- Список	 - Raqamli ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish	 	
12.	- Список	 - Belgili ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish	 	
13.	- Абзац	 - Abzatsni tashqariga chiqarish	 	
14.	- Абзац	 - Abzatsni ichkariga tortib olis	h 	
15.	- Внешние граници	 - Abzats chegaralarini ramka bilan belgilash.	 	
16.	- Выделение цветом	 - Tanlangan matn tagini rang bilan buyash	 	
17.	- Цвет шрифта	 - Tanlangan matn harflar rangini o’zgartirish	 	
       Bundan tashqari biz har xil amallarni tezkor tugma	lar yordamida (maxsus ALT yoki CTRL 	
tugmalarini bosib turib qo’yib yubormasdan har xil harf yoki belgi tugmasini bosish) bajarishimiz 
mumkin.	 	
  Word matn muharririda rasm va	 grafik ob‘ektlar bilan ishlash va ularning yordamchi tugmalar 
guruhlari bilan tanishish. 	 	
 	
РИСОВАНИЕ paneli	 	
 	
 	
1. 	 - Grafik ob‘ekt ustidan har xil amallar bajarish.	 	
      Bu buyrugini tanlaganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi.	 	
 	
 
Bu 	yerda  kerakli  rasmlar  guruhini  tanlab,  ularni  guruhlashimiz  (	Группировать	)  ,  guruhdan 	
chiqarib  bo’lishni  (	Разгруппировать	),  qayta  guruhlashimiz  (	Перегруппировать	),  график 	
объектларни  бир  бирига  караганда  жойланишини  (	Порядок	),  varaqada  ob‘ektlarni  joylashi	sh 	
turi  ko’rinishini  ta‘minlash,  ob‘ektlarni  varaqada  siljitish  (Sdvig),  joylanishini  o’zgartirish 
(Выровнить/распределить	)  va  aylantirish  (	Повернуть/отразить	),  ob‘ektni  matn  bilan 	
tuknashish  holatini  o’zgartirish  (	Обтекание  текстом	),  ob‘ektning 	chegaralarini  o’zgartirish 	
(Начать  изменение  углов	),  yoki  avtofiguralarni  o’zgartirish  amallarni  (	Изменить  автофигуру, 	
По умолчанию для автофигур	) bajarishimiz mumkin.	 	
2. 	- Выбор объекта	 - Grafik ob‘ektni tanlash.	 	
3. 	- Свободное вращение	 - Grafik ob‘ektn	i o’rtasi bo’yicha aylantirish	 	
4. 	- Автофигуры	 - Har xil grafik shakllarni (Chiziq, to’rtburchaq aylana, strelka, 	
ko’pburchaq kovuslar, va xokazo) qo’shish. Agar esa siz shu buyrugini tanlasangiz, u holda ekranda 
quyidagi yordamchi tugmalar hosil qilinadi	. 	
 	
       SHu  tugmalar  yordamida  esa  biz  kerakli  grafik  shakllarni  ekrandagi  varaqaga  kushib  olishimiz 	
mumkin.	  5. 	- Линия	 - To’g’ri Chiziqlar chizish	 	
6. 	- Стрелка	 - Strelkalar chizish	 	
7. 	- Прямоугольник	 – To’rtburcha	klar chizish	 	
8. 	- Овал	 - Aylanalar 	chizish	 	
9. 	- Надпись	 - Ustki yozuvni qo’shish	 	
10. 	- Добавить объект Word Art	 – O’chiroyli, grafik jihozlangan va har xil shakllardagi 	
matnlarni qo’shish. 	Agar	 esa	 siz	 shu	 buyrugini	 tanlasangiz	, u holda	 quyidagi	 oyna	 hosil	 qilinadi	. 	
 	
 	
 	
     Bu  oyna 	orqali  biz  birinchi  matn  ko’rinishini  tasvirlovchi  tugmalardan  bittasini  tanlaymiz  va  OK 	
tugmasini  tanlaymiz.  Keyin  esa  ikkinchi  oynada  matn  shriftini  va  kattaligini  tanlab  matnni  kiritamiz 
va OK tagmasini tanlaymiz.	 	
11.	- Добавить  картинку	 - Rasm  qo’shish	.  Bu  buyrugini  tanlaganimizdan  keyin  ekranda 	
quyidagi oyna hosil qilinadi.	 	
 	
 	
     Bu  yerda  kerakli  rasmlar  guruhini  tanlab,  uning  ichidan  esa  kerakli  rasmni  tanlab,  shu  rasmga 	
sichqoncha  bilan  bosganimizda  menyu  hosil  qilinadi  vash  u  menyuda  VSTAVIT  tugma	sini 	
tanlaymiz. Natijada shu rasm ekrandagi matn varaqasiga quyiladi.

Mavzu: Ofis dasturlarining ya’ni Word, Excel, PowerPoint, Access, Outlook Express, keyingi versiyalar va ularning oldingi versiyalaridan farqli imkoniyatlari. Reja: 1. Word 2. Excel 3. PowerPoint 4. Access 5. Out look Express Mikrosoft Word qisqa qilib MS WORD YOKI WINWORD -bu matnli malumotlarni yaratish, ko`rish, to`plash , tahrirlash uchun ishlab chiqilgan dastur hisoblanadi. Mikrosoft korporatsiyasi tomonidan MIKROSOFT OFFISE paketi tarkibida ishlab chiq arilgan . Birinchi versiyasi Richard Brod tomonidan 1983 – yilda IBM PC uchun yozilgan . So`ngra Apple macintosh 1984, sco inix va Microsoft Windows (1989 – yilda)uchun ishlab chiqarilgan. Hozirda uning Microsoft offis Word 2016 va 2019 versiyalari chiqari lgan . Microsoft Word bugungi kunda keng qo`llaniluvchi eng ommabop matn muharriri hisoblanadi. IBM OC platformasidagi ‘’.doc’’ kengaytmasi Word 97 -2000 ikkiamchi formatining sinonimiga aylandi. Bu formatga eksport va import qiluvchi filtrlar ko `pchilik matn muharririda bor . Hujjat formati wordning turli versiyalarida o`zgarishlarga uchradi. Formatlash amallari dasturning eski versiyalarida uchramasligi mumkin . MS Word 2007 XML - Microsoft offis Open XML ga asoslangan ‘’extimoliy tanlangan ‘’fo rmatni ishlatadi. Word 97 -2007 formatlarining tasnifi 2008 – yilda Microsoftda elon qilingan . MS Word so`nggi yillarda o`z imkoniyatlarini kengaytirdi . Word 2003 versiyasidagi dasturning asosiy ramzi Word 2007 versiyasida qisman o`zgartirildi. Planshet , smartfon va boshqa qurilmar uchun dastur sinxronlashtirildi . Dastur tarkibiga

Shiriftlar , turli format usullari harbir bo`lim va obyekt uchun qo`shimcha sozlamalar qo`shildi . Word 2010 ,2013, 2016, 2019 kabi versiyalarining interfeysi juda o`xshash bo` lib foydalanuvchi uchun juda qulay qilib ishlangan . Har bir yangi versiya o`zidan oldingi versiyadan ko`p farqi bo`lmasa ham ,ammo ularda doydalanuvchi uchun qulayliklar ko`paytirilgan .Bu versiyalarning Word 2003 dan asosiy katta farqlaridan bir i hozirda menyular qatori deb yuritiladigon qatoridur . Word 2003 da bu qator o`rnida uskunalar qatori bo`lgan va juda ko`p uskunalar bir vaqtda korinib turgan va kerakli uskuna qayerdaligini bimagan foydalanuvchi juda ko`p vaqt yo`qotgan .Wordning hozirgi v ersiyalarida bunday emas .Ularda hamma uskunalar tartiblanib ishlash prinsepiga ko`ra –Файл , Главная, Вставка, Дизайн, Макет, Ссылки, Рассылки, Рецензирование, hamda Вид nomli menyularga bo`lingan .Bu menyular juda qulay bo`lib foydalanuvchi kerakli uskuna vazifasiga qarab juda oson topib oladi. Word 2003 ni yangi versiyalardan yana bir far qi 2003da hujjat kengaytmasi ‘’doc’’ bo`lgan bo`lsa Word 2007dan boshlab hujjat kengaytmasi ‘’docx’’ bo`lgan. Microsoft Word matn muharriri WINDOWS operatsion tizimida ishlashga mo’ljallangan amaliy dasturlardan biri. Uni ishga tushirish uchun biz Пуск menyusiga kirib Программы bo’limni tanlaymiz va shu bo’limda Microsoft Word dasturni tanlaymiz, yoki С: diskdagi Programm Files ichidagi Microsoft Office papka ichidagi winword.exe faylni ishga tushiramiz. Natijada dastur ishga tushadi. Dastur ishga tushgach siz ekranda uning oynasini ko’rasiz. Oynaning asosiy qismlari bu nom satri, menyu satri, yordamchi tugmalar s atri, ish sohasi va malumotlar satri.

Nom satrida aktiv bo’lgan dokumentning nomi yoziladi, agar aktiv dokument yangi yaratilgan bo’lsa u holda uning nomi Документ 1 ko’rinishida bo’ladi. Nom satri pastida menyu satri joylashgan. U yordamida biz dasturn ing hamma buyruqlari bilan ishlashimiz mumkin. Shu buyruqlar quyidagi guruhlarga ma‘nosi yoki ishlash holati bo’yicha saralab bo’lingan: ФАЙЛ , ПРАВКА , ВИД , ВСТАВКА , ФОРМАТ , СЕРВИС , ТАБЛИЦА , ОКНО , СПРАВКА . Menyu satri pastida yordamchi tugmalar satri joylashgan bo’lib, u yordamida biz menyudagi bir xil amallarni bajarishimiz mumkin. Buning uchun biz kerakli tugmaga sichqoncha bilan ko’rsatib, sichqonchaning o’ng tugmasini bosamiz. Yordamchi tugmalar bajariladigan amallari bo’yicha guruhlarga bo’linadi: СТАНДАРТНАЯ, ФОРМАТИРОВАНИЕ, РИСОВАНИЕ, ТАБЛИЦИ И ЗАЛИВКА, WORDART, НАСТРОЙКА ИЗОБРАЖЕНИЯ, ФОРМЫ, ЭЛЕМЕНТЫ УПРАВЛЕНИЯ va boshqa. Yordamchi tugmalar satri tagida ish sohasi joylashgan. Shu sohada siz ok varaqada yozuvlarni yozganday bo’lasiz. Matn bilan is hlashda bizga klaviatura va sichqoncha yordam beradi. Sichqonchaning so’zga ko’rsatib bittali bosish - shu so’zga Kursorni o’tkazish, so’zga ko’rsatib ikkitali bosish - shu so’zni tanlash, so’zga ko’rsatib uchtali bosish - shu so’z joylashgan abzatsni tanl ab olish. Klaviaturaning yo’nalish tugmalari yordamida bir satr yuqoriga, bir satr pastga, bitta belgi chapga, bitta belgi o’ngga o’tish. Shu tugmalar va SHIFT tugmasi birgalikda belgilar, so’zlar yoki satrlarni tanlash amallni bajaradi. Matn yozilish vaqt ida o’zi satrda siz aytgan holatda yoziladi. Agar satr juda o’zun bo’lsa kompyuter uni o’zi boshqa satrga bo’lib davom etadi. Yangi abzatsni boshlab yangi satrga o’tish uchun esa ENTER tugmasidan foydalanamiz. Ish sohaning chap va yuqori qismlarida lineyka (chizgichlar), o’ng va pastki qismlarida esa ko’rib chiqish sohalari joylashgan. Eng pastda malumotlar satri joylashgan . U bizga nechanchi satr, varaq va bo’limda joylashganimizni, necha varaqdan hujjat iboratligini, klaviatura tilini va boshqa yordamchi ma‘lumotlarni ko’rsatadi.

Endi yordamchi qurollar guruhlarning asosiysilari СТАНДАРТНАЯ va ФОРМАТИРОВАНИЕ bilan yaqinroq tanishaymiz. Панель СТАНДАРТНАЯ 1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokumentni (faylni) yaratish. 2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokumentni (faylni) ochish. Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna orqali biz kerakli fa ylni topib, tanlaymiz. Keyin ОТКРЫТ tugmasini bosamiz va natijada shu fayl ekranda ochiladi. Bizga kerak bo’lgan fayl joylashgan papkani topish uchun biz chap tomondagi soha yoki yuqoridagi ro’yxatdan foydalanamiz. Faylni kidirish jarayonida yuqorida joylashgan НАЗАД - oldingi oyna ko’rinishiga qaytish, ВВЕРХ - yuqoridaga papkaga chiqish, ИСКАТЬ В ИНТЕРНЕТЕ - Internetda izlash, УДАЛИТЬ - tanlangan fayl yoki papkani uo’chirish, СОЗДАТЬ ПАПКУ - yangi papka yaratish, ВИД - papka va fayllar ko’rinish holat ini o’zgartirish (kichkina yoki katta belgilar, ro’yxat yoki jadval ko’rinishi), СЕРВИС - har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl kidirish jarayonida biz oynada faqat bizga kerak turli fayllar ko’rinishini ta‘minlashimiz mumkin. Buning uchun p astki qismda joylashgan ro’yxatdan foydalanamiz. 3. - Сохранить - Ekranda ochilgan dokumentni (faylni) xotiraga saqlab quyish. Agar fayl ilgari saqlangan va nomlangan bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizda faylni o’zgargan holati uning eski hol atining o’rniga yoziladi.Agar esa fayl yangi bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi.

SHu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kerak bo’lgan papkani topib, yangi fayl nomini Имя файла sohaga yozamiz. Keyin Сох ранить tugmasini bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi. 4. - Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish. 5. - Предварительный просмотр - Bosmaga tayyorlangan hujjatni sahifaga joylashishini oldindan ko’rish. Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna orqali biz matnni, jadvallarni va rasmlarni varaqda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ush bu oynaning yuqori qismida bir nechta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari bilan tan ishaylik: - Faylni bosmaga chiqarish. - Ko’rish (Kursor lupa) yoki o’zgartirish (oddiy) holatiga o’tish - Ekranda bitta varaqa ko’rinish holatiga o’tish - Ekranda bir nechta varaqa ko’rinishi holatiga o’tish - Dokumentni ko’rish masshtabini o’zg artirish - Ekran chap va yuqori kisimlardagi chizgichlarning ko’rish yoki ko’rinmasligi