• Mavzu;Aholining zamonaviy migratsiya harakatlari. • Reja: • 1.Migratsiya tushunchasi. • 2.Migratsiya turlari va hususiyatlari. • 3.Aholi migratsiyasining yuzaga kelish sabablari.

Aholining mexanik harakati aholining tabiiy harakatidan farq qilib, aholining mexanik harakati yoki migratsiya aholining yashash joyini doimiy yoki vaqtincha(BMT me’yori bo‘yicha 6 oydan kam bo‘lmagan vaqt davomida) 2 o‘zgartirish maqsadida bir joydan ikkinchi joyga ko‘chishiga aytiladi. Aholi migratsiyasi bu ijtimoiy jarayon bo‘lib, u ishlab chiqarish kuchlarining joylashishi va aholi sonining o‘sishi bilan bevosita bog‘liq. Migratsiya aholining joylashuvi va uning hududiy tarkibiga katta ta’sir ko‘rsatadi. SHu bilan birga aholi migratsiyasi chuqur geografik jarayon hisoblanib, regionlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish sharoitlarni ifodalaydi .

Aholi migratsiyasi ichki, ya’ni bir mamlakat doirasida, yoki tashqi, ya’ni bir mamlakatdan boshqa mamlakatga aholining ko‘chishi tushiniladi. Bundan tashqari migratsiya doimiy yoki vaqtincha bo‘ladi. SHuningdek aholi bir yorig‘lik kun davomida, ya’ni shahardan qishloqqa yoki qishloqdan shaharga ishga borib kelishi mayatniksimon harakat deyiladi. Bu jarayon mayatniksimon migratsiya emas, balki mayatniksimon harakat, chunki aholi yashash joyini o‘zgartirgani yo‘q. Ilmiy adabiyotlarda aholining bir joydan ikkinchi joyga ko‘chib yurishini aholi migratsiyasi yoki aholining mexanik harakati deyiladi. Dunyoning turli mamlakatlarida ko‘chib kelgan va ko‘chib ketgan aholini har xil nomlaydi. Ba’zi mamlakatlarda ko‘chib kelganlarni migrantlar, ba’zilarida immigrant, ba’zi joylarda emigrantlar deb ataladi. Aholining mexanik harakati demografik jarayon hisoblanib, mamlakatlarning ijtimoiy- iqtisodiy va siyosiy holatiga tez ta’sir etadi. SHu bilan birga, aholi migratsiyasi-aholi sonining ko‘payishi yoki kamayishiga, aholining yosh tarkibi va jinsiy tarkibining o‘zgarishiga, ba’zi mamlakatlarda jamiyatning rivojlanishiga ijobiy ta’sir etadi

Aholi migratsiyasi har xil sabablarga ko‘ra yuzaga keladi. Ularning eng asosiylari quyidagilar: - iqtisodiy sabablar, aholining hayot darajasini yaxshilash maqsadida boshqa rivojlangan mamlakatlarga yoki qishloqlardan shaharga ish qidirib borishi va h.k; - siyosiy sabablar, urushlar, davlat to‘ntarishlari, revolyusiya paytida aholi boshqa joyga ko‘chishga majbur bo‘lishi; - ekologik sabablar, aholi hayotiga xavf bo‘lish;

- demografik sabablar, masalan, oilaviy sharoit tufayli erining yashash joyiga xotinining ko‘chib o‘tishi; - diniy sabablar, masalan, Hindistondan musulmonlarning Pokistonga ko‘chishi; - milliy sabablar, davlatlar o‘rtasidagi chegaralar o‘tkazishda o‘zining davlatiga aholining o‘tishi va h.k.