Alisher Navoiy ijodida nutq madaniyati va notiqlik san‘ati masalalari talqini

Reja: 1.Mutafakkir asarlarida nutq madaniyati xususida. 2. “Muhokamat ul-lug‘atayn’’ asarida til va tafakkur masalalari. 3. “Mahbub ul-qulub’’ da voizlar va til odobi haqida .

Mutafakkir asarlarida o‘zbek tilining leksik boyliklari, sinonim va omonim- laridan, xalq ta’biri, maqol va matallardan frazeologik, ideomatik birikmalardan jumla tuzilishidan keng foydalanadi. Hattoki, fors-tojik tilida, ekvivalenti bo‘lmagan o‘zbekcha so‘zlarni misol keltiradi. ‘‘Muhokamatul lug‘atayn’’ asari bevosita tilshunoshlikning nazariy muammolarini hal qilishga, o‘zbek nutqi madaniyatini o‘rganishga qaratilgan.

Nutq nazariyasi bilan jiddiy shug‘ullangan shoir ‘‘Mahbub ‘ ul- qulub’’ asarining 24-bobini voizlik ilmiga bag‘ishlaydi. Navoiyning o‘zi ham notiqlik san’atini o‘z davrida yuksak darajaga ko‘targan. ‘‘Tilga ixtiyorsiz-elga e’tiborsiz ’’ yoki ‘‘ Madani inson gavhari so‘z durur, gulshani odam samari so‘z durur ’’deb yozadi. Navoiy 24 bob ‘‘ Nasihat ahli va voizlar zikriga’’ bag‘ishlangan bo‘lib, shoirning fikricha ‘‘voiz uldurki, majlisg‘a kirgan to‘lg‘ay va to‘la kirgan holi bo‘lg‘ay’’

Shoirning nutq madaniyati va odobi borasida fikrlari bunga doir ishda ikki katta guruhga bo‘lgan ekan . Navoiy nutq madaniyati va odobining ijobiy omillari haqida Navoiy nutq madaniyati va odobini buzadigan salbiy omillar haqida