Avesto» – jahon madaniyatining, jumladan, Markaziy Osiyo va Eron xalqlari tarixining qadimgi noyob yodgorligidir. Avesto (parfiyoncha: apastak – matn; ko pincha "Zend-Avesto", ya’ni "tafsir qilingan matn" deb ataladi) – Zardusht dinining Muqaddas kitoblari to plami.ʻ ʻ Zardusht diniga amal qiluvchilarning muqaddas kitobi sifatida Yagona Tangriga topinish shu ta limotdan boshlangan. Bu kitob tarkibi, ifoda uslubi va ʼ timsollar tizimi bilan adabiy manbalarga yaqin turadi. «Avesto»da tilga olingan joy nomlari (Varaxsha, Vaxsh)dan kelib chiqib, uning Amudaryo sohillarida yaratilgani aniqlangan. Shu asosda uning vatani Xorazmdir degan qarash mavjud.

 Avesto» – jahon  madaniyatining,   jumladan, Markaziy   Osiyo va Eron xalqlari  tarixining   qadimgi  noyob  yodgorligidir.  Avesto   (parfiyoncha:  apastak  – matn;   ko pincha  "Zend-Avesto",  ya’ni  "tafsir   ʻ qilingan  matn"  deb  ataladi)  – Zardusht   dinining  Muqaddas  kitoblari  to plami. ʻ  Zardusht  diniga amal  qiluvchilarning   muqaddas  kitobi  sifatida  Yagona   Tangriga  topinish  shu  ta limotdan   ʼ boshlangan.  Bu  kitob  tarkibi,  ifoda   uslubi  va  timsollar  tizimi  bilan  adabiy   manbalarga  yaqin  turadi.  «Avesto»da   tilga  olingan  joy  nomlari   (Varaxsha, Vaxsh)dan  kelib  chiqib,   uning Amudaryo sohillarida  yaratilgani   aniqlangan.  Shu  asosda  uning   vatani Xorazmdir degan  qarash   mavjud.  Avesto»  oromiy  va  pahlaviy   yozuvlari  asosida  yaratilgan   maxsus  alifboda  dastlab  to qqiz   ʻ ho kiz  terisiga  yozilgan.  Ilk   ʻ nusxalari  asosida sosoniylar (mil.   ol.  7-3  asr)  davrida  21  kitob  holida   yig ilgan,  bizgacha  ularning   ʻ chorak  qismi  yetib  kelgan.   Tiklangan  matnga  «Zand»  nomi   bilan  sharhlar  bitilgan.  «Avesto»  to rt  qismdan  iborat: ʻ  Yasna  («Diniy  marosimlar»),Yasht   (ma no  jihatdan  Yasnaga   ʼ yaqin),Visparad  («Barcha  Ilohlar   haqidagi  kitob»),Vendidad   («Yovuz  ruhlarga  qarshi  qonunlar   majmuasi »).

 Yasna tarkibiga  kirgan  madhlar   «Gatlar»  (ayrim  manbalarda   «gohlar»)  deb  nomlanib,  ularni   Zardushtning  o zi  yozgan  deb   ʻ taxmin  qilinadi.  Gatlar  tarkibida   Jamshid  (Yima),  Gershasp,   Afrosiyob  (Alp  Erto nga)  kabi   ʻ afsonaviy  qahramonlar  hayoti   lavhalari  uchraydi.  «Avesto»  insoniyat  sivilizatsiya   tarixining  ilk  sahifalarini  tashkil   etgani  uchun  jahon  olimlarining   e tiborini  tortgan.  U   ʼ haqda F.Nitsshe, F.  Shpigel, A.   Mayllet, V.  Bartold, E.  Bertels, Yan   Ripka, O.  Makovelskiy, I.   Braginskiy v.b.  xorijiy  olimlarning   tadqiqotlari  mavjud.  O zbekistonda «Avesto»ni  o rganish   ʻ ʻ qadimdan  boshlangan. Abu  Rayhon   Beruniy, Abu  Jafar  Tabariy, Abu  Baxr   Narshaxiy asarlarida  «Avesto»   ta limotiga  va  unda  tilga  olingan   ʼ timsollarga  murojaat  mavjud.  Bu  nodir   ilmiy  asarlarning  qo lyozma  va  bosma   ʻ nusxalari O`R  Fanlar  Akademiyasi   ShI jamg armasida  saqlanadi.  Hozirgi   ʻ o zbek  olimlari A.Qayumov, H.   ʻ Homidov, M.  Is’hoqov, N.   Rahmonov v.b.ning  ilmiy  tadqiqot  va   maqolalari  e tiborli.ʼ  O zbekiston   ʻ Respublikasi hukumatning  qarori  bilan   2001-yilda  «Avesto»ning  2700-yilligi   nishonlandi.  «Avesto»   vatani Xorazmda bog  barpo  qilindi,   ʻ asarning  o zbek  tilidagi  tarjimalari   ʻ chop  etildi,  u haqda  yangi  tadqiqotlar   yuzaga  chiqdi.

Вставка рисунка O zbekiston Respublikasi hukumatning qarori bilan 2001-yilda «Avesto»ning 2700-yilligi nishonlandi. «Avesto» vatani Xorazmda bog barpo qilindi, asarning o zbek ʻ ʻ ʻ tilidagi tarjimalari chop etildi, u haqda yangi tadqiqotlar yuzaga chiqdi. Ko pchilik tadqiqotchilar fikriga ko ra, A. O rta Osiyoda, xususan Xorazmda miloddan avvalgi 1-ming yillikning 1-yarmida vujudga kelgan. A.da keltirilgan ʻ ʻ ʻ geografik ma’lumotlar ham buni tasdiqlaydi. Mac, xudo yaratgan o lkalar sanab o tilar ekan, boyligi va ko rkamligi jihatidan qadimgi Xorazm, Gava (Sug d), ʻ ʻ ʻ ʻ Marg iyona (Marv), Baqtriya (Balx) birinchi bo lib tilga olinadi, Orol dengizi (Vorukasha yohud Vurukasha) va Amudaryo (Daiti) tavsiflanadi. ʻ ʻ