Axborotlarni kodlash usullari
![Ax bor ot la
rni
kodlash
usullar i](/data/documents/24db2453-ecd3-4d5e-baa1-e30772a96146/page_1.png)
![Reja:
1. Ax bor ot lar ni kodlash
2. Ax bor ot lar ni kodlash haqida
3. Qadimda ax bor ot lar ni kodlash
4. Ax bor ot lar ni kodlashning usullar i](/data/documents/24db2453-ecd3-4d5e-baa1-e30772a96146/page_2.png)
![Ax bor ot lar ni kodlash
Inson ax bor ot lar ni yig' ish, saqlash va qayt a
ishlashda qulay hamda qisqa ko' r inishda bo' lishi
uchun t ur li belgilashlar dan foydalanadi. Bunga
t ovushlar ni har f va raqamlar or qali, musiqa
t ovushlar ini not alar or qali, mat emat ik , fi zik , biologik
qonuniyat lar ni for mulalar or qali ifodalanishini misol
qilish mumk in.](/data/documents/24db2453-ecd3-4d5e-baa1-e30772a96146/page_3.png)
![Ax bor ot lar ni kodlash
haqida
Inson borliqning bir qismi bo' lgani uchun doimo bor liqning
t a' sirini sezib t uradi. Bu t a' sirni t ur li signallar ( t ovush, yorug' lik ,
elek t omagnit , ner v va hok azo) ko' r inishida qabul qilamiz. Insonga
uzluksiz t a' sir et ib t uruvchi ax borot lar ni analog ax bor ot lar deb
at aladi
Inson analog ax bor ot larni qayt a ishlashi uchun uni bir or
qismini ajrat ib oladi va t ahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida
ax bor ot ni qayt a ishlash uchun qulay bo' lgan ko' rinishga o' t k azadi.
Bunda inson t urli belgilar dan foydalanadi. Masalan, sizga ma' lum
bo' lgan alifbo harfl ar i insonga t ushunarli bo' lgan t ovushlarni, not a
belgilari esa musiqiy t ovushlar ni ifodalaydi. Bu belgilar yordamida
insonga eshit ilayot gan, nut q yok i musiqani qog'ozga t ushir ish oson
kechadi.](/data/documents/24db2453-ecd3-4d5e-baa1-e30772a96146/page_4.png)
![Demak, inson ax bor ot lar ni qayt a ishlash uchun
uni uzlukli ko' r inishga o' tkazar ekan. A x bor otlarni bu
kabi uzlukli ko' r inishini diskret ax bor ot lar deb at aladi.
Inson t omonidan ishlab chiqar ilgan qur ilmalar
ichida analog ax borot lar bilan ishlaydiganlar i ham,
diskr et ax bor otlar bilan ishlaydiganlar i ham mavjud.
Diskr et ax borotlar dan eng ko' p t ar qalgani raqamli
ax bor otlar dir, ya' ni uzluksiz ax bor ot ning raqamlar
orqali ifodalangan ko' r inishidir. Analog signallar bilan
ishlaydigan qur ilmalar analog qur ilmalar, raqamli
ax bor otlar bilan ishlaydigan qur ilmalar raqamli
qur ilmalar deb ataladi. Analog qur ilmalarga televizor,
telefon, radio, fot oapparat , videokamerani, raqamli
qur ilmalar ga shax siy kompyut er, raqamli telefon,
raqamli fot oapparat , raqamli videokamerani misol
qilish mumkin.](/data/documents/24db2453-ecd3-4d5e-baa1-e30772a96146/page_5.png)
Ax bor ot la rni kodlash usullar i
Reja: 1. Ax bor ot lar ni kodlash 2. Ax bor ot lar ni kodlash haqida 3. Qadimda ax bor ot lar ni kodlash 4. Ax bor ot lar ni kodlashning usullar i
Ax bor ot lar ni kodlash Inson ax bor ot lar ni yig' ish, saqlash va qayt a ishlashda qulay hamda qisqa ko' r inishda bo' lishi uchun t ur li belgilashlar dan foydalanadi. Bunga t ovushlar ni har f va raqamlar or qali, musiqa t ovushlar ini not alar or qali, mat emat ik , fi zik , biologik qonuniyat lar ni for mulalar or qali ifodalanishini misol qilish mumk in.
Ax bor ot lar ni kodlash haqida Inson borliqning bir qismi bo' lgani uchun doimo bor liqning t a' sirini sezib t uradi. Bu t a' sirni t ur li signallar ( t ovush, yorug' lik , elek t omagnit , ner v va hok azo) ko' r inishida qabul qilamiz. Insonga uzluksiz t a' sir et ib t uruvchi ax borot lar ni analog ax bor ot lar deb at aladi Inson analog ax bor ot larni qayt a ishlashi uchun uni bir or qismini ajrat ib oladi va t ahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida ax bor ot ni qayt a ishlash uchun qulay bo' lgan ko' rinishga o' t k azadi. Bunda inson t urli belgilar dan foydalanadi. Masalan, sizga ma' lum bo' lgan alifbo harfl ar i insonga t ushunarli bo' lgan t ovushlarni, not a belgilari esa musiqiy t ovushlar ni ifodalaydi. Bu belgilar yordamida insonga eshit ilayot gan, nut q yok i musiqani qog'ozga t ushir ish oson kechadi.
Demak, inson ax bor ot lar ni qayt a ishlash uchun uni uzlukli ko' r inishga o' tkazar ekan. A x bor otlarni bu kabi uzlukli ko' r inishini diskret ax bor ot lar deb at aladi. Inson t omonidan ishlab chiqar ilgan qur ilmalar ichida analog ax borot lar bilan ishlaydiganlar i ham, diskr et ax bor otlar bilan ishlaydiganlar i ham mavjud. Diskr et ax borotlar dan eng ko' p t ar qalgani raqamli ax bor otlar dir, ya' ni uzluksiz ax bor ot ning raqamlar orqali ifodalangan ko' r inishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan qur ilmalar analog qur ilmalar, raqamli ax bor otlar bilan ishlaydigan qur ilmalar raqamli qur ilmalar deb ataladi. Analog qur ilmalarga televizor, telefon, radio, fot oapparat , videokamerani, raqamli qur ilmalar ga shax siy kompyut er, raqamli telefon, raqamli fot oapparat , raqamli videokamerani misol qilish mumkin.