logo

Buxoro xonligida pul islohotlari

Yuklangan vaqt:

15.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

715.2001953125 KB
Mav zu: Buxoro 
xonligida pul 
islohot lari . Reja:
1. Mav zuning 
manbashunosligi v a 
o’rganilish darajasi.
2. Buxoro xonligida pul islohot i 
amalga oshirilishi.
2.1. shay boniy lar pul islohot i.
2.2. Asht arxoniy lar pul 
islohot i. X ofi z Tanish Buxoriy ning 
“A bdullanoma”  asari O’rt a  osiy o 
xalqlarining X VI - asrdagi ijt imoiy  – 
siy osiy   xay ot ini o’rganishda k at t a 
o’rin t ut adi v a fak t ik  mat eriallarga 
boy ligi, t arixiy  v oqealarni 
at rofl icha y orit ish bilan o’sha  
dav irning boshqa t arixiy  
asarlaridan t amoman ajralib 
t uradi.  . Abdullanoma  asosan  Abdulaxon II 
haqida bo’lib, Key inchalik  O’rt a  osiy o, 
Qozog’ist on, v a qisman Afg’onist on v a 
 xurosonda  bo’lgan siy osiy  v oqealarni 
o’z ichiga oladi. Asarning qariy b 46-
v araqdan iborat  muqaddimasi ilgari 
y ozilgan boshqa asarlar  asosida  
t uzilgan  bo’lib, unda Abdullaxonning  
nasabi  X V-X VI asirning birinchi 
choragida  Buxoroda  bo’lgan  siy osiy   
axv oli qisqacha bay on qilinadi.  . Shay boniy lar  sulolasi  dav rida  
Buxoro xonligi  Pul  
munosabat larining   holat i  v a  
riv ojlanishi  t o’g’risida  numizmat ik  
 v a  qo’ly ozma  manbalarda  
y et arlicha  ma’lumot lar  saqlanib  
qolgan. Ushbu  dav lat da  olt in,  
k umush, mis,  hamda  t urli  
t ark iblardagi  k umush  v a  mis  
qorishmalaridan  iborat   bo’lgan  
t angalar zarb qilingan.   . Hozirgacha  fanda  ik k it a  
Shay boniy    huk umdorlarning  t illa  
t angalari  ma’lum  bo’lib,  ular  
Muhammad  shay boniy xon  v a  
Abdullaxodir.  X onlik da pul t izimini 
t adqiq qilgan Y E, A,Dav idov ich X VI-
X VII -asrlarda muomala v osit alari 
v a t o’lov  v osit alari funk siy alari 
t illaga k amroq xos bo’lgan.  Doimiy  muomilada bo’luv chi asl 
t angalardan t ashqari sav doning 
qulay ligi uchun ba’zi v aqt larda 
chaqalar “ Qiy mat i t iy inga t eng 
t angalar ”  ham ishlab chiqarilgan.   . Kumush muomilasining asosida 
Muhammad shay boniy xon y orlig’I  
bilan chiqarilgan y angi bezak li 
t anga y ot adi. So’ngi t emuriy lar 
t angasi misqol bilan t englashib, 
uning v azni 4,8 gramm k umushni 
t ashk il qilar edi. Yuqorida 
ay t ilganidek , 4,8 gramm 
k umushga 3,15 gramlik  k umush 
qo’shilib, y angi t angalar zarb 
et iladi. Bunga k o’ra mamlak at ning 
hamma k at t a shaharlarida v azni 
bir xil 5,2 gramm bo’lgan y angi 
k umush t angalar hamda mis 
chaqa pullar zarb qilinib, 
muomilaga chiqarildi. 
Shay boniy xon y angi t angasining 
og’irligi misqolning 1/12 qismiga 
t eng bo’lgan. . Asht arxoniy lar. 
Ubay dullaxon dav lat  xazinasini boy it ish 
hamda mamlak at  moliy av iy  ahv olini 
y ax shilash maqsadi da, 1708-y ilda pul 
islohot ini o’t k azadi. I slohot ga k o’ra, 
mav j ud  k umush  t angalardan  t o’rt t a 
k umush  t anga  qay t a zarb et iladi. Ya’ni 
t ark ibining 35-foizini k umush t ashk il 
et uv chi har bir t angadan t ark ibining 9-
foizini k umush t ashk il et uv chi 4 t a 
t anga y asaladi v a uning qiy mat i av v algi 
t anga bi lan bir xil et ib belgil anadi.  N at ijada islohot  k o’zlagan 
maqsadni bermay di, xonlik  
aholisining k uchli noroziligiga 
sabab bo’ladi v a qo’zg’olonlar 
k o’t arildi. Ubay dullaxon dav lat  
birligini t a’minlash y o’lida qilgan 
ishi samara bermadi. Mav zu bo’y icha sav ollar.
1.Qay si Shay boniy  huk mdorlar t illa 
t angalar zarb qilganlar.
2. Shay boniy lar dav rida asl 
k umush nima dey ilgan.
3.Ubay dullaxon nechanchi y illi pul 
islohot i o’t qazgan.
4. Shay boniy lar dav rida mis 
t angalar qanday  nomlangn. Adabiy ot lar:
1.Hofi z Tanish Buxoriy  
“Abdullanoma”
2. Ak bar zamonov  “ buxoro 
xonligi t arixi” . Toshk ent -2021.
3. Go’zal N ormurodov a 
“o’zbek ist on t arixi”  
samarqand-2022. E’t iboringiz uchun raxmat
205-guruh t alabasi 
Abdulbarov  Murodjon.

Mav zu: Buxoro xonligida pul islohot lari .

Reja: 1. Mav zuning manbashunosligi v a o’rganilish darajasi. 2. Buxoro xonligida pul islohot i amalga oshirilishi. 2.1. shay boniy lar pul islohot i. 2.2. Asht arxoniy lar pul islohot i.

X ofi z Tanish Buxoriy ning “A bdullanoma” asari O’rt a osiy o xalqlarining X VI - asrdagi ijt imoiy – siy osiy xay ot ini o’rganishda k at t a o’rin t ut adi v a fak t ik mat eriallarga boy ligi, t arixiy v oqealarni at rofl icha y orit ish bilan o’sha dav irning boshqa t arixiy asarlaridan t amoman ajralib t uradi.

.

Abdullanoma asosan Abdulaxon II haqida bo’lib, Key inchalik O’rt a osiy o, Qozog’ist on, v a qisman Afg’onist on v a xurosonda bo’lgan siy osiy v oqealarni o’z ichiga oladi. Asarning qariy b 46- v araqdan iborat muqaddimasi ilgari y ozilgan boshqa asarlar asosida t uzilgan bo’lib, unda Abdullaxonning nasabi X V-X VI asirning birinchi choragida Buxoroda bo’lgan siy osiy axv oli qisqacha bay on qilinadi.