MAVZU : DIQQATNING ASOSIY XUSUSIYATLARI VA ULARNING EKSPERIMENTAL TATQIQ QILINISHI. REJA: 1.DIQQAT HAQIDA TUSHUNCHA 2. DIQQATNING TURLARI 3.DIQQATNING ASOSIY XUSUSIYATLARI 4.DIQQATNING EKSPERIMENTAL TATQIQ QILINISHI

1 . D IQ Q A T H A Q ID A T U S H U N C H A        S h a x s n in g a y n i c h o g ` d a g i p s ix ik f a o liy a t i, y a ` n i e h t iy o j la r in in g y ig ` in d is i s h u d a m d a u s t u n lik q ila y o t g a n m o t iv t o m o n q a r a t ilg a n b o ` la d i. O d a m g a j u d a k o ` p t a s h q i q o ` z g ` o v c h ila r t a ` s ir q ilib t u r a d i, o d a m d a h a r x il t u r li, b ir q a n c h a e h t iy o j la r g a m o s k e la d ig a n t a s h q i q o ` z g ` a lis h s h a x s u c h u n h a r x il a h a m iy a t g a e g a b o ` lg a n m a y lla r b ila n t a s h q i q o ’ z g a t u v c h ila r n in g o ` z a r o m u n o s a b a t i p s ix ik f a o liy a t n in g t a n lo v c h ilik t a b ia t id a if o d a la n a d i. M a ` lu m o b ` e k t n i m u q a r r a r t a n la y o lis h d iq q a t n in g is h t ir o k i b ila n a m a lg a o s h a d i

Diqqat psixik faoliyatning yo`naltirilishi va shaxs uchun ma`lum ahamiyatga ega bo`lgan ob`ekt ustida to`planishidan iborat bilish jarayonidir. Yo`naltirilish deganda, psixik faoliyatning tanlovchilik tabiati, ob`ektni ixtiyoriy va beixtiyoriy tanlash tushuniladi. O`quvchi maktabda o`qituv Ф chi gapirayotgan gaplarni eshitib o`tirganda, u mana shu eshitib o`tirish faoliyatini ongli ravishda tanlab olgan, uning diqqati ongli ravishda qo`zg`algan, shu maqsadga bo`ysundirilgan bo`ladi. O`quvchining biron boshqa narsaga chalg`imasdan o`quv materialining mazmuniga zehn qo`yib o`tirishida uning psixik faoliyatining yo`nalishi ifodalanadi.

Psixik faoliyatning yo`naltirilishi deganda ana shu faoliyatning tanlashgina tushunilib kelmay, balki ana shu tanlanganni saqlab va qo`llab-quvvatlash tushuniladi. O`quvchilar diqqatini jalb qilish qiyinligini har qanday pedagog biladi. Buning uchun maxsus pedagogik usullardan foydalanish zarur bo`ladi. Diqqatda psixik faoliyatning yo`naltirilishi bilan birga uning to`planishi mazkur faoliyatga hech qanday aloqasi bo`lmagan boshqa narsalardek, hamma faoliyatdan diqqatni chalg`itish demakdir. Diqqatning bir joyga to`planishi deganda mazkur faoliyatga butunlay berilish, unga ozmi - ko`pmi chuqur e`tibor berish tushuniladi. Qandaydir bir suratli kitobni tez Ф ko`rib chiqish maqsadida uni varaqlab chiqish mumkin. Bunday holda diqqatning to`planishi kuchli bo`lmaydi.

2 . D IQ Q A T T U R L A R I K ish i fa o liy a tid a d iq q a t b ir n e c h a tu rla rg a b o ` lin a d i: 1 . Ix tiy o rsiz d iq q a t; 2 . Ix tiy o riy d iq q a t; 3 . M u v o fiq la sh tirilg a n ix tiy o riy d iq q a tla rg a b o ` lin a d i.     B iz d iq q a tn i q a ra tish n i m a q sa d q ilib q o ` y m a g a n p a y tim iz d a p six ik fa o liy a tn in g y o ` n a ltirish i v a to ` p la n ish i ix tiy o rsiz x a ra k te rg a e g a b o ` lish i m u m k in . B u n d a y h o lla rd a fa o liy a tn in g m a ro q lilig i, q iz iq a rli y o k i k u tilm a g a n d a fa v q u lo td a lig i b ila n o d a m n i o ` z - o ` z ig a ja lb e ta o la d i. O d a m o ` z ig a ta ` sir q ila y o tg a n n a rsa la rg a , h o d isa la rg a , b a ja ra y o tg a n fa o liy a tig a b e ix tiy o r b e rilib k e ta d i. M a sa la n : b iro r ish n i b a ja ra y o tg a n o d a m ra d io d a y o q im li k u y y o k i a sh u la n i e sh itib q o lsa y o k i e ` lo n n i e sh itsa u b e ix tiy o riy q ila y o tg a n ish in i ta sh la b ra d io g a q u lo q so la d