logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Egalik affiksi egalikning ifodalanishi

Egalik affiksi egalikning ifodalanishi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1984.8525390625 KB
Ko'chirib olish
E G A L I K A F F I K S I E G A L I K N I N G I F O D A L A N I S H I   هلصتم ريامض Zamoyer -e mo’ttasele Egalik affikslari.  Fors tilida egalik, mansublikni ifodalash uchun otlarga quyidagi egalik qo‘shimchalari qo‘shiladi.  عمج درفم Shaxslar  - نام -emān م - -am I shaxs  - ناOOOت -etān ت - -at II shaxs  - نا OOش -ešān ش - -aš III shaxs • Egalik olmoshlari otlarning oxiriga qo‘shilib, predmetning qaysi shaxsga tegishli ekanligini ko‘rsatadi . Masalan : درفم مoتسود dustam ‘do‘stim ’ oت oتسود dustat ‘do‘sting ’ oش oتسود dustaš ‘do‘sti ’ oعمج نام oتسود dustemān ‘do‘stimiz ’ نا oتoتسود dustetān ‘do‘stingiz ’ ناش oتسود dustešān ‘do‘stlari ’ . Egalik olmoshlari birikuvchi olmoshlar yoki egalik qo‘shimchalari deb ham ataladi. Egalik olmoshlari erkin bo ‘lmagan til bir ligi qatoriga kiradi , ya ’ni so ‘zdan alohida (ajralgan ) holda ishlatilmaydi . Egalik qo‘shimchalari o‘z oldidagi so‘z bilan birga bir so‘z tarzida talaffuz qilinadi va urg‘u olmaydi. Urg‘u egalik qo‘shimchalaridan oldingi bo‘g‘inga tushadi.  Masalan:  متسد dástam ‘qo‘lim’  شفیک kífaš ‘sumkasi’  ناملاوحا ahvā́lemān ‘ahvolimiz’  ناتردام mādáretān ‘onangiz’ EGALIK OLMOSHLARINING IMLOSI  So‘z ه e qisqa unlisi yoki ی i cho‘ziq unlisi bilan tugagan bo‘lsa, egalik qo‘shimchalari oldidan birlik shaklda ا alef, ko‘plikda esa ء hamza belgisi qo‘yiladi. Talaffuzda birlik shaklda ot bilan egalik qo‘shimchalari orasida kichik pauza, ko‘plikda esa bir ی y tovushi orttiriladi 1. Masalan: درفم ما ه oناخ xāne -am ‘uyim’ oتا ه oناخ xāne -at ‘uying’ oشا ه oناخ xāne -aš ‘uyi’ oعمج نام oناخ ۀ xāneyemān ‘uyimiz’ نا oت oناخ ۀ xāneyetān ‘uyingiz’ ناش oناخ ۀ xāneyešān ‘uylari’ 2. So ‘z )ا ā yoki و u cho ‘ziq unlisi bilan tugagan bo ‘lsa , egalik qo‘shimchalari oldidan bir ی y orttiriladi . درفم مoیور ruyam yuzim oت oیور ruyat yuzing oش oیور ruyaš yuzi oعمج Undoshlardan so‘ng عمج درفم نام - -emān م - -am نات - -etān ت - -at ناش - -ešān ش - -aš Egalik qo‘shimcha lari jadvali   Qisqa ه e unlisi va cho‘ziq ی i unlisidan so‘ng عمج درفم نام ء -yemān ما - -am نات ء -yetān تا - -at ناش ء -yešān شا - -aš  Cho‘ziq ا ā va و u unlisidan so‘ng  عمج درفم  نامی - -yemān می - -yam  ناتی - -yetān تی - -yat  ناشی - -yešān شی - -yaš Izofiy birikmali gaplarda egalik qo‘shimchalari birikmaning oxirgi so‘ziga qo‘shiladi. Masalan: ؟تسیچ تگرزب ردارب مسا esm-e barādar-e bozorgat čist? ‘Akangning ismi nima’? تسا نام یسراف نابز رایشناد درم نآ ān mard dānešyār-e zabān-e fārsiyemān ast ‘U kishi bizning fors tili o‘qituvchimizdir’. EGALIKNING IFODALANISHI  Fors tilida egalik ma’nosi izofa va egalik qo‘shimchalaridan tashqari لiiاiم māl so‘zi yoki ن iآ زا az ān birikmasi bilan ham ifodalanadi.  لام māl so‘zi yoki نآ زا az ān birikmasi ba’zan ot, ko‘pincha olmoshlar oldidin kelib, ular bilan izofa orqali bog‘lanadi va o’zbek tiliga –niki ( iki) affiksi orqali tarjima qilinadi  . Masalan :  درفم  نم نآ زا az ān-e man ‘meniki’  وت نآ زا az ān- e to ‘seniki’  وا نآ زا az ān-e u ‘uniki’  عمج  ام نآ زا az ān-e mā ‘bizniki’  امش نآ زا az ān- e šomā ‘sizniki’  اهنآ نآ زا az ān-e ānhā ‘ularniki’  تسا نم نآ زا فیک نیا  in kif az ān-e man ast  ‘ Bu portfel menikidir’. E ’ T I B O R I N G I Z U C H U N R A H M AT FOYDALANGAN ADABIYOTLAR 1. Quronbekov A., Vohidov A., Ziyayeva T. Fors tili. - T., 2006 2. Ahrorov H.K. Fors tili. -T.: O’qituvchi. 1992. 3. Xalilov L. Fors tili. –Toshkent.: O’qituvchi. 1992. 4. Forscha-o’zbekcha o’quv lug’ati. -T.: O’qituvchi. 1988.

E G A L I K A F F I K S I E G A L I K N I N G I F O D A L A N I S H I

  هلصتم ريامض Zamoyer -e mo’ttasele Egalik affikslari.

 Fors tilida egalik, mansublikni ifodalash uchun otlarga quyidagi egalik qo‘shimchalari qo‘shiladi.

 عمج درفم Shaxslar  - نام -emān م - -am I shaxs  - ناOOOت -etān ت - -at II shaxs  - نا OOش -ešān ش - -aš III shaxs

• Egalik olmoshlari otlarning oxiriga qo‘shilib, predmetning qaysi shaxsga tegishli ekanligini ko‘rsatadi

O'xshashlar

Qipchoq tilida egalik kategoriyasi
Turkiy tillarda egalik va kelishik kategoriyasi
Otlarning son kategoriyasi. Forsiy so’zlarda ko’plikning ifodalanishi
turkiy tillarda KELISHIK, EGALIK VA KO’PLIK KATEGORIYALARI
Gender tushunchasining nutqda voqealanishi. So’z, qo’shimcha, so’z birikmasi orqali ifodalanishi